Nghị quyết 42 và Đề án 1058: Nền tảng tạo cú hích xử lý nợ xấu

	Xử lý nợ xấu đã thực chất, tạo tiền đề cho thời gian tới
	Chuyển biến tích cực trong công tác xử lý nợ xấu

Hội nghị sơ kết 1 năm triển khai Nghị quyết số 42/2017/QH14 và Quyết định số 1058/QĐ-TTg được tổ chức ngày 28/8/2018 dưới hình thức truyền hình trực tuyến dưới sự chủ trì của Thống đốc NHNN Lê Minh Hưng và các Phó Thống đốc: Nguyễn Kim Anh, Đào Minh Tú, Đoàn Thái Sơn.

Tham dự Hội nghị tại điểm cầu trung tâm Hà Nội có Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, đại diện Ban Kinh tế Trung ương, Ban Nội chính Trung ương, Ủy ban Kinh tế Quốc hội, Uỷ ban Pháp luật Quốc hội, Văn phòng Chính phủ, Bộ Tư pháp, Bộ Tài chính, Bộ Công an, Bộ Tài nguyên-Môi trường, Tòa án Nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao…

Toàn cảnh Hội nghị

Thành quả đã có…

Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Kim Anh cho biết, mặc dù thời gian triển khai Nghị quyết 42 và Đề án 1058 chưa dài, nhưng có thể khẳng định với sự lãnh đạo trực tiếp, sát sao của Chính phủ, sự phối hợp của các bộ, ngành và địa phương, sự chỉ đạo toàn diện và quyết liệt của NHNN, sự vào cuộc nghiêm túc và trách nhiệm của các TCTD, hai văn bản quy phạm pháp luật trên đã đi vào cuộc sống, tạo sự chuyển biến tích cực trong công tác XLNX và cơ cấu lại các TCTD, thể hiện định hướng chính sách đúng đắn của Quốc hội và Chính phủ, tạo niềm tin đối với hệ thống các TCTD nói riêng và của cả xã hội nói chung.

Trên cơ sở Nghị quyết số 42, Đề án 1058 và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều Luật Các TCTD, đến nay hầu hết các phương án cơ cấu lại các TCTD đã được NHNN phê duyệt; công tác cơ cấu lại và XLNX của các TCTD bước đầu đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận.

Đó là năng lực tài chính của các TCTD được củng cố, vốn điều lệ tăng dần; Năng lực quản trị điều hành của các TCTD từng bước được nâng cao để tiệm cận với thông lệ quốc tế; Tính minh bạch trong hoạt động của các TCTD từng bước được cải thiện; Chất lượng tín dụng được nâng cao cùng với các biện pháp kiểm soát, phòng ngừa nợ xấu mới phát sinh đã góp phần quan trọng giảm tỷ lệ nợ xấu của hệ thống các TCTD; Công tác thanh tra, giám sát được tăng cường đã góp phần ngăn chặn, phát hiện và xử lý kiên quyết các rủi ro và sai phạm của TCTD, thúc đẩy các TCTD triển khai nghiêm túc, có hiệu quả Đề án 1058.

Thông tin chi tiết về những chỉ số liên quan đến sức khỏe của hệ thống các TCTD, ông Nguyễn Văn Du - Phó Chánh Thanh tra giám sát ngân hàng cho biết, tính đến 30/6/2018, vốn điều lệ của toàn hệ thống ước đạt 519,01 nghìn tỷ đồng, tăng 1,3% so với cuối năm 2017 và tăng 6,3% so với cuối năm 2016. Vốn chủ sở hữu của toàn hệ thống ước đạt 720,43 nghìn tỷ đồng, tăng 9,1% so với cuối năm 2017 và tăng 21,1% so với cuối năm 2016.

Đặc biệt, chất lượng tín dụng cũng ngày càng được cải thiện. Các giải pháp XLNX được triển khai đồng bộ cùng với các biện pháp kiểm soát, phòng ngừa nợ xấu mới phát sinh đã góp phần quan trọng nâng cao chất lượng tín dụng và giảm tỷ lệ nợ xấu của hệ thống các TCTD. Bên cạnh đó, Nghị quyết 42 bước đầu đã tạo điều kiện quan trọng góp phần XLNX tại các TCTD. Đến cuối tháng 6/2018, tỷ lệ nợ xấu so với tổng nợ là 2,09% giảm so với thời điểm 31/12/2016 (2,46%).

Riêng đối với kết quả XLNX theo Nghị quyết 42, đại diện Cơ quan Thanh tra giám sát ngân hàng thông tin, tính đến hết 30/6/2018, hệ thống TCTD đã xử lý được 138,29 nghìn tỷ đồng nợ xấu xác định theo Nghị quyết 42 (không bao gồm 61,04 nghìn tỷ đồng dự phòng rủi ro để XLNX nội bảng). Trong đó, XLNX nội bảng là 70,23 nghìn tỷ đồng (chiếm 50,78%), xử lý các khoản nợ đang hạch toán ngoại bảng cân đối kế toán xác định theo Nghị quyết 42 là 21,59 nghìn tỷ đồng (chiếm 15,61%) và xử lý các khoản nợ xấu xác định theo Nghị quyết 42 đã bán cho VAMC được thanh toán bằng trái phiếu đặc biệt là 46,46 nghìn tỷ đồng (chiếm 33,59%).

Tòa nhà Saigon One Tower của Công ty cổ phần Sài Gòn One Tower là tài sản đảm bảo đầu tiên được VAMC thu giữ để xử lý nợ xấu

...Thách thức vẫn còn phía trước

Kết quả XLNX dù đạt được nhiều kết quả ấn tượng, nhưng tỷ lệ nợ xấu nói chung, bao gồm cả nợ xấu ngoại bảng của các TCTD vẫn còn cao, ở mức 6,6%. Điều này đòi hỏi ngành Ngân hàng phải tận dụng tối đa các lợi thế để xử lý hiệu quả hơn nợ xấu.

Tuy nhiên, qua nhiều ý kiến phát biểu tại hội nghị có thể thấy, để đẩy nhanh hơn tiến trình XLNX đòi hỏi sự chung sức, nỗ lực của toàn hệ thống chính trị, sự hỗ trợ từ Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, sự phối hợp của các bộ, ngành, địa phương và đặc biệt là sự nỗ lực, quyết tâm với trách nhiệm cao hơn nữa của mỗi TCTD.

Đơn cử như ông Nguyễn Hồng Vân, Phó Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Phú Yên nêu ra một thực tế là đến nay vẫn còn 54/63 tỉnh, thành phố và 8/12 bộ, ngành chưa có chương trình hành động thực hiện Nghị quyết 42, thậm chí có nơi đùn đẩy trách nhiệm cho ngành Ngân hàng.

Hay như Chủ tịch HĐTV VAMC Nguyễn Tiến Đông cũng đề cập tới nhiều vướng mắc về quy định pháp lý cần tiếp tục điều chỉnh. Đơn cử như Điều 8 trong Nghị quyết 42 có nội dung rút gọn quá trình tố tụng và xử lý tranh chấp TSBĐ. Nhưng trên thực tế hơn 2.000 vụ việc của các cấp toà án và thi hành án chưa có vụ nào được xử lý theo hình thức rút gọn. Thêm nữa, các TSBĐ là bất động sản dở dang khi VAMC thu giữ hoặc bán chuyển cho chủ đầu tư mới còn gặp khó khăn về hướng dẫn của Bộ Tài nguyên-Môi trường. Chưa kể với mỗi địa phương thì cách hiểu khác nhau dẫn tới cách làm khác nhau, nên có địa phương được chuyển giao, có địa phương thì chưa.

Bên cạnh đó, cơ chế tiếp cận thông tin về tình trạng TSBĐ chưa đáp ứng yêu cầu của các TCTD nên các TCTD gặp khó khăn trong việc xác định TSBĐ nào đang tranh chấp, TSBĐ nào đang phải áp dụng biện pháp khẩn cấp, dẫn đến cách hiểu về tài sản tranh chấp giữa các cơ quan tố tụng tại nhiều nơi, nhiều cấp khác nhau gây khó khăn khi áp dụng các biện pháp xử lý tài sản theo Nghị quyết 42.

Vì vậy để Nghị quyết 42 tiếp tục phát huy hiệu quả, thời gian tới, NHNN kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành và các đơn vị, tổ chức có liên quan cần tiếp tục đẩy mạnh hơn nữa quá trình phân loại, sắp xếp các DN, trọng tâm là các DNNN, thực hiện tái cơ cấu, nâng cao năng lực tài chính, năng lực cạnh tranh của các DN, tạo điều kiện để hệ thống các TCTD XLNX, lành mạnh hoá tài chính. NHNN cũng đề xuất Thủ tướng Chính phủ có văn bản gửi Toà án Nhân dân tối cao xem xét, phối hợp với Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao, Bộ Công an, Bộ Tư pháp (Tổng cục Thi hành án dân sự) sớm có văn bản chỉ đạo về việc hoàn trả các TSBĐ là vật chứng của vụ án hình sự sau khi đã hoàn tất các thủ tục xác minh chứng cứ quy định tại Nghị quyết 42.

Bộ Tài chính cần sớm triển khai giải pháp về xử lý các khoản nợ xấu liên quan đến nợ đọng xây dựng cơ bản có nguồn gốc từ ngân sách nhà nước trung ương, địa phương và nợ xấu của DNNN, nợ xấu cho vay theo các chương trình dự án, chỉ định của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, nợ được Chính phủ bảo lãnh. Tiếp tục có văn bản chỉ đạo, hướng dẫn cơ quan thuế rõ ràng và cụ thể hơn để thực hiện đúng Nghị quyết 42 về thứ tự ưu tiên thanh toán khi xử lý TSBĐ và nghĩa vụ nộp thuế.

Còn Bộ Công an thì cần xem xét ban hành văn bản chỉ đạo công an các cấp phối hợp với các cấp chính quyền địa phương tăng cường hơn nữa công tác giữ gìn, đảm bảo an ninh trật tự và hỗ trợ các TCTD trong trường hợp cần thiết khi thu giữ TSBĐ của các khoản nợ xấu. Kiên quyết xử lý các cá nhân, tổ chức có hành vi chống đối, cản trở, đe dọa tính mạng, tinh thần của bên thu giữ tài sản để việc thu giữ TSBĐ được thành công.

Bộ Tài nguyên-Môi trường sớm ban hành các quy định, hướng dẫn cụ thể để áp dụng thống nhất tại các địa phương về vấn đề xử lý TSBĐ là dự án bất động sản còn dở dang. Đối với Bộ Tư pháp, xem xét có văn bản chỉ đạo Tổng cục Thi hành án dân sự xây dựng cơ chế, chính sách và hướng dẫn Cơ quan thi hành án các cấp thực hiện có hiệu quả các giải pháp của Nghị quyết 42. Nhất là, nghiên cứu, bổ sung hướng dẫn cụ thể về trường hợp đơn đăng ký giao dịch bảo đảm thiếu chữ ký của bên thế chấp.

Các UBND tỉnh, thành phố cần xem xét, chỉ đạo các đơn vị liên quan tiếp tục rà soát, có các văn bản hướng dẫn, chỉ đạo tới các cấp chính quyền cơ sở (phường, xã) để hướng dẫn thực hiện theo Nghị quyết 42 và phân công trách nhiệm hỗ trợ quá trình thực hiện phương án thu giữ TSBĐ…