Nguy cơ mất “biểu tượng” Tây Nguyên
Hiện đàn voi nhà toàn tỉnh Đăk Lăk đang ở mức báo động, chỉ còn 45 con |
Voi đua nhau “chết trẻ”
Chỉ trong 3 tháng đầu năm 2015, Đăk Lăk có 3 cá thể voi nhà bị chết khiến cho số lượng voi nhà sụt giảm nghiêm trọng, chỉ còn 45 con.
Mới đây nhất, vào ngày 7/3, voi Khăm Thưng, giống đực, 30 tuổi, là voi trẻ đang ở giai đoạn sung sức cũng chết một cách bất thường. Voi Khăm Thưng được ông Y Ka Tứk, huyện Buôn Đôn, tỉnh Đăk Lăk nuôi dưỡng để phục vụ du lịch. Theo ông Y Ka Tứk, con voi này có trị giá khoảng 700 triệu đồng.
Mặc dù, chưa tìm được nguyên nhân dẫn đến cái chết của Khăm Thưng nhưng để đảm bảo môi trường, cơ quan chức năng và chủ voi đã thống nhất chôn cất con voi theo phong tục truyền thống.
Cũng trong tháng 3, thêm một con voi đực đang ở tuổi sung mãn, được đặt nhiều kỳ vọng trong việc thúc đẩy sinh sản, tăng đàn voi nhà cũng bất ngờ gục chết. Ông Y Dhiu – chủ của chú voi này cho biết, hàng ngày, gia đình thả voi ở khu rừng cách buôn khoảng 3km để voi tự kiếm ăn. Đến chiều tối ngày 16/3/2015, ông ra rừng để đưa voi về. Trên đường về còn cách nhà khoảng 200m, voi Khăm Phu bất ngờ khụy xuống và chết.
Theo kết quả khám nghiệm từ Trung tâm Bảo tồn voi Đăk Lăk, voi Khăm Phu bị tiêu chảy từ ngày 13/3 - 16/3/2015 nhưng gia đình tự chữa trị, không thông báo với trung tâm để thực hiện việc chăm sóc, điều trị đúng cách dẫn đến điều đáng tiếc này.
Voi được xem là biểu tượng gắn liền với đời sống kinh tế, xã hội, văn hoá và tinh thần của người dân Tây Nguyên. Song qua nghiên cứu, đánh giá tình trạng sức khỏe thực tế cho thấy, trong 30 năm trở lại đây khả năng sinh sản của voi nhà gần như bằng không vì môi trường sinh sống không thuận lợi.
Bên cạnh đó, lượng thức ăn thiếu thốn, nghèo nàn, việc quản lý voi theo hộ cá thể như hiện nay khiến cho tình trạng sức khỏe và tuổi thọ của voi giảm sút. Và với tốc độ chết như những năm gần đây thì chỉ chục năm nữa, nguy cơ đàn voi nhà ở Đăk Lăk bị xóa sổ là điều khó tránh khỏi.
Chỉ trong 3 tháng đầu năm, tỉnh Đăk Lăk đã có tới 3 con voi nhà "chết trẻ" |
Đầu tư tiền tỷ để giữ voi
Trước nguy cơ tuyệt chủng của voi nhà, năm 2011, Trung tâm Bảo tồn voi Đăk Lăk được thành lập theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ. Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Hoài Dương, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Đăk Lăk, trung tâm tuy đã có nhiều kết quả đáng ghi nhận trong vấn đề bảo tồn voi nhưng thực tế, vẫn còn nhiều nguyên nhân khiến cho công tác này gặp không ít khó khăn.
Theo ông Dương, số lượng voi nhà chết ngày một tăng bởi voi ngày càng lớn tuổi nhưng chưa được chăm sóc một cách bài bản, trong khi tình trạng lạm dụng voi trong các hoạt động du lịch đang rất khó kiểm soát. Trung tâm Bảo tồn voi ra đời nhưng nguồn kinh phí quá eo hẹp khiến việc hoạt động còn chậm trễ. Năm 2014, để có chi phí triển khai một số vấn đề cấp bách, trung tâm đã phải ứng 14 tỷ đồng kinh phí của năm 2015, trong đó nổi bật là đầu tư xây dựng Trung tâm Bảo tồn voi tập trung.
Trao đổi với phóng viên, PGS.TS Bảo Huy, Trưởng nhóm lập Đề án Bảo tồn voi Đăk Lăk cho biết, trong Đề án này đã xác định việc thành lập một khu chăn thả tập trung ở khu vực Vườn Quốc gia Yók Đôn (huyện Buôn Đôn) là điều cấp bách. Tại đây, voi được chăn thả trong môi trường tự nhiên sẽ có đầy đủ thức ăn, nước uống, cây thuốc nhằm tăng cường sức khỏe cho voi.
Bên cạnh đó, việc chăn thả tập trung sẽ làm cho voi có điều kiện gặp gỡ, giao phối, tạo cơ hội sinh sản. Tuy nhiên, do không thống nhất được giữa các cơ quan quản lý Nhà nước nên đến nay vị trí dự kiến nơi chăn thả không được đưa vào quy hoạch, còn vị trí mới thì chưa có kinh phí thực hiện. Việc chậm trễ này ảnh hưởng lớn đến công tác bảo tồn, trong khi tình trạng sức khỏe của voi nhà đang rất đáng báo động.
Được biết, Trung tâm Bảo tồn voi tập trung được đầu tư xây dựng với diện tích 200ha, quy hoạch tại rừng sinh thái huyện Buôn Đôn, tổng số vốn trên 40 tỷ đồng. Dự kiến trung tâm sẽ hoàn thành vào cuối năm 2015. “Sau khi khảo sát ý kiến một số chủ voi, đa số mọi người đều đồng ý đưa voi về khu trung tâm bảo tồn để chăn thả, chăm sóc tập trung.
Điều này sẽ giúp giải quyết các vấn đề cấp bách khiến đàn voi nhà đang dần chết mòn như thức ăn, chăm sóc, thuốc men… Ngoài ra, hàng tháng, các chủ voi vẫn được hưởng phụ cấp sau khi đưa voi vào trung tâm”, ông Dương cho biết.
Song song với việc thành lập Trung tâm Bảo tồn voi tập trung, tỉnh cũng đang hết sức chú trọng vào việc đào tạo, nâng cao tay nghề của các chuyên gia chăm sóc voi. Theo ông Dương, vừa qua, tỉnh đã cử một cán bộ chuyên về thú y qua Sri Lanka để đào tạo chuyên ngành về voi. “Có như vậy, chúng ta mới mong gìn giữ và phát triển được đàn voi nhà”, ông Dương nói.