Nhàn đàm về Tết cổ truyền
Tết về, ngân hàng tung nhiều sản phẩm hút khách | |
Lãi suất huy động hấp dẫn dịp Tết | |
Tập đoàn Tân Hiệp Phát trao hơn 300 phần quà Tết cho người dân tỉnh Bình Phước |
Nhiều ý kiến cho rằng nên gộp Tết Âm lịch vào Tết Dương lịch, một số ý kiến bạn trẻ cũng không mặn mà với Tết Âm lịch. Điều đó khiến mỗi chúng ta trăn trở. Nhưng vẫn đa số nhiều người muốn gìn giữ bảo lưu Tết Âm lịch. Trong thời đại toàn cầu hóa, sự va chạm giữa các nền văn minh, cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật, cách mạng 4.0, cái cũ và cái mới, cổ điển và hiện đại đang là thách thức lớn của nhiều nền văn hóa truyền thống.
Trong bối cảnh này, việc sử dụng Âm lịch và Dương lịch có thể xem là những đại diện chọn lựa, tân - cựu thời giao hòa. Âm lịch được tổ tiên chúng ta sử dụng trước và vẫn sử dụng cho đến hôm nay, chẳng hạn như các ngày tưởng nhớ các vị anh hùng dân tộc, các lễ hội làng xã...
Dương lịch được biết đến từ buổi đầu đối đầu Đông - Tây, theo chân các giáo sĩ truyền giáo và có lẽ người Pháp đã áp dụng đầu tiên ở nước ta khi họ áp đặt chế độ cai trị. Tết Nguyên đán tự thân nó đã là một hằng số văn hóa, một “khoảng thời gian vàng” nhiều trông đợi trong năm, gắn bó với tâm thức dân tộc ta cả nghìn năm nay. Tết Dương lịch là cái hẳn nhiên khi chúng ta hòa mình vào sự vận động của văn hóa nhân loại.
Các nền văn hóa lớn ở Á Đông như Trung Quốc, Ấn Độ cũng đang đối mặt với điều này. Dĩ nhiên tấm gương Nhật Bản khi nhập hai cái tết làm một cũng là điều chúng ta suy nghĩ.
Tết cổ truyền có giá trị văn hóa đặc biệt |
Chúng tôi thấy việc nhập hai cái tết vào một có lẽ hay, đúng, hợp lý như một số quan điểm về lợi ích kinh tế, thời gian, tính hiện đại, toàn cầu, hội nhập. Và việc giữ nguyên ăn tết cổ truyền vẫn có giá trị của nó. Với những người yêu tính truyền thống, luôn đeo mang tâm thức hoài cổ như chúng tôi, Tết ta có ý nghĩa tạo dựng một vẻ đẹp sâu kín, đầy ẩn ngôn của trời đất, tiên tổ. Đó là sự bày biện lễ tục có trước có sau, từ ngày chạp, ngày đưa ông Táo, đêm trừ tịch, cho đến 3 ngày tết, bảy ngày xuân… là cuộc hạnh ngộ, sum vầy ấm áp của bao gia đình. Thiết nghĩ, bản nghĩa của văn hóa chính là sự gieo trồng tinh thần và là sự tiếp diễn của quá trình kế thừa truyền thống xã hội. Sự gieo trồng tinh thần ấy có trong văn hóa ngày tết cổ truyền của chúng ta và việc nối giữ đó cũng phải linh hoạt, tiếp biến theo bối cảnh xã hội mới.
Những giá trị và tập tục văn hóa truyền thống của người Việt được gìn giữ và phát huy nhiều nhất trong những ngày Tết cổ truyền. Trong cơn lốc của phát triển kinh tế và chạy theo các giá trị của phương Tây, chúng ta càng ngày càng dễ dàng xem thường và từ bỏ các giá trị văn hóa truyền thống. Ở khía cạnh văn chương, chúng ta đã từng quan tâm đến vấn đề này?
Sự vận động, phát triển và biến chuyển của xã hội qua từng thời đại là điều tất yếu. Chúng ta không thể làm chủ được những biến chuyển xã hội với truyền thống văn hóa. Khư khư nghĩa là bảo thủ, nhưng cũng không thể cởi mở táo bạo với bản sắc văn hóa. Hội nhập là cần thiết nhưng cũng không vì thế và rũ bỏ chiếc phông văn hóa của dân tộc mình. Điều chúng ta cần quan tâm hơn hết ở là nhận thức, hiểu biết về văn hóa dân tộc, văn hóa ngày tết cổ truyền. Bản thân người cầm bút chúng tôi bị văn hóa quyến rũ và ngày Tết luôn chiếm một không gian trên những trang viết. Chúng tôi, bằng kiến văn hạn hẹp của mình cố gắng gieo trồng thứ tinh thần ấy qua văn chương, là một trong những phương cách để gìn giữ “hạt giống tinh thần” bền bỉ nhất.
Lại nói về vấn đề nhận thức, khi sự trang bị đầy đủ, “giáp khiên” cứng cáp hẳn nhiên chúng ta hội nhập, cởi mở đến thế nào đi chăng nữa cũng không thể quên cội nguồn, gốc gác. Và cần hơn nữa những hành động đóng góp, cống hiến, những sáng kiến của các thế hệ người Việt gìn giữa những tinh hoa văn hóa được trường cửu như tiền nhân đã gầy dựng.