Những đồng vốn đổi đời
Tiếp nối khát vọng làm giàu
Đối với người nông dân ở bất kỳ miền quê nghèo nào trên cả nước, có được cả trăm triệu đồng trong tay là niềm mơ ước vô cùng lớn. Riêng với bà con dân tộc Vân Kiều ở huyện miền núi Hướng Hoá, tỉnh Quảng Trị, đó lại càng là một bước “đại nhảy vọt”.
Bởi chỉ hơn chục năm trước đây thôi, hàng vạn đồng bào người Vân Kiều ở đây còn nghèo xơ nghèo xác. Một năm có tới 9 tháng thiếu đói, chỉ 3 tháng đủ ăn, chính quyền phải liên tục cứu trợ. Huyện Hướng Hoá đã phải mở lớp dạy người Vân Kiều biết cách... tiêu tiền và làm những việc hữu ích để kiếm tiền.
Bà con dân tộc Vân Kiều hướng dẫn cách trồng sắn cho nông dân nước Đông Timor |
Rồi bước nhảy vọt trong đời sống của bà con bắt đầu khi Công ty TNHH MTV Thương mại Quảng Trị đến đất này xây dựng nhà máy chế biến tinh bột sắn. Hồi đó cả vùng Nam Hướng Hoá chỉ có hơn 300 ha sắn được bà con Vân Kiều trồng rải rác trên nương rẫy.
Nhận thấy tiềm năng của vùng đất đỏ ba-zan này, công ty đã mạnh dạn xây dựng nhà máy, rồi tổ chức dạy bà con cách trồng sắn đúng kỹ thuật hiện đại. Hàng nghìn hộ gia đình Vân Kiều đi theo mô hình của công ty, biến thành một cuộc cách mạng nông nghiệp thực sự trên vùng đất nghèo này…
Câu chuyện mở đầu của Giám đốc Agribank tỉnh Quảng Trị, ông Hoàng Minh Thông đã thôi thúc chúng tôi đến Công ty Thương mại Quảng Trị, khách hàng ruột của Agribank ở đất này. Ông Thông cho biết, bước đường mấy chục năm xây dựng và phát triển của DN này không khi nào vắng bóng Agribank.
Nhờ đồng vốn NH mà DN đã mang cuộc sống ấm no về cho nhiều huyện miền núi nghèo của tỉnh. Còn Agribank, nhờ người bạn đồng hành đáng tin cậy này mà hiểu rằng phát triển nông nghiệp để dài hơi, bài bản và bền vững, nhất định phải có liên kết chuỗi, có mô hình đầu tư lớn với vai trò của DN làm đầu tàu.
Ông Phan Văn Sinh, Chủ tịch HĐQT kiêm Phó TGĐ Công ty Thương mại Quảng Trị dường như cũng chung suy nghĩ đó. Ông chia sẻ: “Chúng tôi gắn bó và sống chết với người dân. Nếu nguồn nguyên liệu chết thì nông dân khốn đốn. Mà họ khốn đốn thì chúng tôi cũng nguy kịch”.
Xác định như vậy ngay từ đầu, nên khi quyết định đầu tư vào nhà máy chế biến tinh bột sắn, DN này đã mạnh tay mở rộng vùng nguyên liệu với những bước đi hết sức bài bản, hỗ trợ và trang bị vật tư, kiến thức cho bà con “tới tận chân răng”.
Trước tiên, công ty xây dựng nhà máy phân vi sinh bán giá rẻ cho bà con bón cho cây sắn, hỗ trợ giống, cử cán bộ nông nghiệp về tận rẫy hướng dẫn kỹ thuật. Thậm chí công ty còn đưa bà con sang Lào, Thái Lan học hỏi cách trồng sắn... Khi cây sắn chưa thu hoạch, bà con chưa có tiền, công ty mang gạo tới từng nhà bán với giá chỉ bằng 80% giá thị trường, đến mùa bán sắn mới phải thanh toán tiền…
Ông Sinh nói, để bà con hiểu thiện chí của DN thì không chỉ nói suông mà phải thể hiện trực tiếp bằng hành động. Có như vậy bà con mới tin tưởng mà đi theo DN, yên tâm mở rộng sản xuất.
Đến nay, nhờ cây sắn mà hàng năm mỗi gia đình dân tộc Vân Kiều đã thu về từ vài chục triệu đồng đến vài trăm triệu đồng. Nhiều gia đình trước đây đông con, kinh tế khó khăn, đầu tư không biết bao nhiêu công sức song vẫn đói nghèo.
Cũng là cây sắn, nhưng trước trồng chỉ để lo cái ăn mà vẫn chưa đủ. Là do sắn chưa đủ tuổi thu hoạch song thiếu gạo nên phải thu hoạch non để ăn sớm. Còn bây giờ nhờ bám vào đất, thay đổi phương thức sản xuất, tập trung thâm canh tăng năng suất cây trồng, họ đã trở nên giàu có, no đủ.
Nhiều hộ trước còn “bán tín bán nghi”, cả gia đình trồng chưa đầy 1 ha sắn, sau thấy các hộ khác nhờ trồng sắn không chỉ đủ ăn mà còn nườm nượp sắm xe máy, ti vi màn hình phẳng… nên đã dần tin tưởng. Cứ đua nhau như vậy, mỗi năm hàng nghìn hộ dân tộc Vân Kiều lại khai hoang mở đất, nhân rộng thêm diện tích trồng sắn. Cũng bởi họ được lời hứa từ Công ty Thương mại Quảng Trị sẽ thu mua đủ, tiền trả không thiếu một xu…
Không chỉ phấn khởi vì cuộc sống ngày càng sung túc hơn, bà con Vân Kiều những ngày này còn đang nhen nhóm niềm tự hào khi có đoàn nông dân từ tận đất nước Đông Timor xa xôi không quản ngại đường xa, đã tới tận nơi này học hỏi kinh nghiệm trồng sắn. Vậy là một lần nữa, khát vọng đổi đời nhờ nông nghiệp lại được truyền sang tận một vùng đất khác bên ngoài biên giới Việt Nam, từ những bà con dân tộc từng có thời nheo nhóc, đói ăn, thiếu mặc.
Trăn trở trước cuộc đua hội nhập
Trở lại câu chuyện với chúng tôi, ông Phan Văn Sinh bảo, thực tế là nông dân đã làm giàu cho DN. Thành công của công ty có được là nhờ cộng hưởng thêm từ sự bền gan, chịu khó, có chiến lược dài hạn mà thôi.
Được biết trong năm nay và năm 2016, Công ty Thương mại Quảng Trị sẽ nộp cho ngân sách tỉnh vượt mức chỉ tiêu ngân sách đã đề ra, đồng thời bảo đảm lợi nhuận, chia cổ tức cho cổ đông ít nhất 12-15%. Đây vẫn là một trong những DN có đóng góp hàng đầu cho ngân sách của tỉnh Quảng Trị.
Không bằng lòng với những thành quả đã đạt được từ cây sắn, ông Sinh chia sẻ: Công ty Thương mại Quảng Trị đã đầu tư mở rộng vùng trồng tiêu ở huyện Cam Lộ với thương hiệu Tiêu Cùa nổi tiếng.
Mới đây thôi DN mang sản phẩm tiêu đi triển lãm ở các hội chợ nông nghiệp quốc tế, bước đầu xây dựng thương hiệu và tìm thị trường cho mặt hàng nông sản này. Bước tiếp theo, cũng như cây sắn, công ty sẽ “bao sân” cho bà con trồng và giúp bà con tìm đầu ra cho cây tiêu.
Tưởng rằng sản xuất nông nghiệp thuận lợi như vậy thì cứ việc thừa thắng xông lên, nhưng chúng tôi khá bất ngờ khi ông Sinh chia sẻ mối lo của DN này đang lớn lên khi hội nhập quốc tế đang đến ngưỡng cửa.
“Trước mắt là Cộng đồng kinh tế Asean, rồi tới đây là TPP, khi đã hội nhập rồi thì nông dân Việt Nam và các ngành thương mại phải cạnh tranh cực kỳ gay gắt với thương nhân và nông dân ngay trong khu vực như Thái Lan, hay các nước khối Asean… Họ có nhiều lợi thế, đầu vào sản xuất cái gì cũng thấp hơn. Vậy thì bây giờ để tồn tại được không còn là câu chuyện giữa DN và nông dân nữa, mà chính sách phải quan tâm đến nông nghiệp nhiều hơn”, ông Sinh băn khoăn.
Đây cũng là mối bận tâm lớn của Giám đốc Agribank Quảng Trị. Ông Hoàng Minh Thông trăn trở, làm nông nghiệp một cách hiện đại, chuyên nghiệp như Công ty Thương mại Quảng Trị chỉ là số ít không chỉ ở đất Quảng Trị này mà còn trên cả nước.
Do đó, NH khi bỏ vốn vào nông nghiệp cũng còn nhiều băn khoăn, lo ngại. Mặc dù, dư nợ cho vay nông nghiệp nông thôn của Agribank ở đất này vẫn chiếm tỷ lệ áp đảo tới gần 80%, song cho vay lĩnh vực này còn tiềm ẩn nhiều rủi ro. Sản xuất nông nghiệp hiện nay vẫn là các hộ sản xuất quy mô nhỏ, đời sống còn gặp nhiều khó khăn về mọi mặt.
Trong khi thiên tai, hạn hán, dịch bệnh với cây trồng, gia súc, gia cầm… thường xuyên diễn ra. Bên cạnh đó, phát triển kinh tế ở nông thôn hiện nay vẫn còn thiếu tính quy hoạch, hình thức tổ chức sản xuất còn nhỏ lẻ, manh mún…
Mặc dù vậy, với tầm nhìn dài hạn, ông Thông vẫn tin tưởng rằng, đầu tư vốn tín dụng vào nông nghiệp nông thôn mới thực sự là đòn bẩy kinh tế, góp phần khai thác tiềm năng đất đai, lao động, tài nguyên phù hợp với lợi thế của địa phương.
Do đó, thời gian qua, Agribank đã tập trung đầu tư một số dự án để góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp theo hướng công nghiệp hoá – hiện đại hoá của kinh tế tỉnh nhà như: Dự án Nhà máy chế biến gỗ MDF tại KCN Nam Đông Hà…
Sắp tới, ông Thông cho biết, Agribank chi nhánh Quảng Trị vẫn sẽ tiếp tục ưu tiên đầu tư cho các vùng nguyên liệu để ổn định sản xuất nông nghiệp. Tuy nhiên, chỉ mình NH thì kham không đặng.
Do đó, ông cũng như nhiều lãnh đạo của Chi nhánh vẫn luôn tâm tư, làm sao chính quyền tỉnh, cũng như Trung ương có chính sách ưu tiên đầu tư vốn cho các DN đang thực hiện mô hình liên kết trong chuỗi sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp, các mô hình ứng dụng khoa học công nghệ trong sản xuất nông nghiệp gắn liền với cho vay các hộ gia đình, cá nhân trong vùng nguyên liệu…