Nỗ lực khắc phục hạn hán
Đắng lòng vì hạn hán | |
Việt Nam kêu gọi hỗ trợ 48,5 triệu USD ứng phó với hạn hán | |
Doanh nghiệp, ngân hàng hợp sức chống hạn |
Thiệt hại nặng do hạn
Theo thống kê của UBND tỉnh Gia Lai, từ đầu năm 2016 đến nay, toàn địa phương này có 22.200ha cây trồng bị hạn. Trong đó, hơn 4.580ha cây trồng bị mất trắng, trên 12.000ha cây trồng bị giảm năng suất 30-70%, hơn 2.100ha giảm năng suất dưới 30% và gần 3.500ha cây trồng bị thiếu nước.
Cần có giải pháp căn cơ để đảm bảo sản xuất nông nghiệp thích ứng với tình hình biến đổi khí hậu |
Cà phê và hồ tiêu là 2 loại cây trồng bị thiệt hại nhiều nhất, lên đến gần 174 tỷ đồng. Đây cũng là các loại cây trồng khó khắc phục sớm mà phải trồng mới lại vài năm sau mới cho thu hoạch. Cạnh đó, cây lúa ước thiệt hại trên 104 tỷ đồng; cây rau màu, bắp và cây hàng năm khác ước thiệt hại hơn 96 tỷ đồng.
Tương tự, tại Đắk Lắk hạn hán diễn ra khốc liệt đã khiến hàng nghìn héc ta cây trồng mất trắng, hàng trăm con trâu, bò chết vì thiếu nước. Nhiều hộ nông dân đang đứng trước nguy cơ thiếu đói. Theo ngành nông nghiệp tỉnh Đắk Lắk, tính đến đầu tháng 5/2016, Đắk Lắk có khoảng 58.655ha cây trồng bị khô hạn nặng, trong đó diện tích mất trắng 1.878ha lúa, 4.984ha cà phê, hàng trăm hec ta tiêu và hoa màu khác… Thiệt hại ước tính trên 1.800 tỷ đồng.
Đơn cử, huyện Ea Súp được xem là địa phương ảnh hưởng bởi nắng hạn nghiêm trọng nhất. Nhiều tháng qua, những cánh đồng nứt nẻ, cây cối chết khô, hàng trăm hecta đất sản xuất nông nghiệp rơi vào tình trạng sa mạc hóa. Cùng đó, lượng thức ăn, nước uống cho chăn nuôi trở nên khan hiếm khiến hoạt động sản xuất nông nghiệp của nông dân bị đình trệ. Đến tháng 5/2016, Ea Súp có gần 300 con gia súc như trâu, bò, dê… và gia cầm chết do hạn.
Theo ngành nông nghiệp huyện Ea Súp, nguyên nhân tình trạng vật nuôi bị chết là do không có đủ lượng thức ăn, nước uống trong thời gian dài, dẫn đến kiệt sức, yếu dần và chết khi gặp thời tiết nắng nóng. Bà Nguyễn Thị Hoa, xã Ia R’vê cho hay, chưa năm nào hạn hán lại diễn ra khốc liệt như vậy.
Năm nay, các con suối đều cạn nước, cỏ cây chết khô, việc chăn nuôi bò trở nên khó khăn hơn. Gia đình có 5 con bò bị chết do đói khát. Vốn liếng dốc hết vào đàn bò, nhưng khi bò chết thì thương lái lại ép giá, chỉ mua từ 5-7 triệu đồng/con, thấp hơn 3-4 lần so với giá trị thực trên thị trường.
Nỗ lực khôi phục sản xuất
Trước tình hình đó, chính quyền và người dân các địa phương đang nỗ lực chống hạn, khôi phục hoạt động sản xuất nông nghiệp, chuyển đổi cơ cấu cây trồng cho phù hợp tình hình thực tế của từng địa phương.
Thực tế, trước tình hình nắng hạn, người nông dân một số địa phương đã chủ động đổi cây trồng để duy trì hoạt động sản xuất nông nghiệp tại vùng chịu hạn. Ví như, tại xã Chư A Thai, huyện Phú Thiện (Gia Lai) nhiều hộ dân chuyển đổi hơn 100ha lúa nước xa công trình thủy lợi Ayun Hạ sang trồng khoai lang xuất khẩu.
Cây khoai loang không cần nhiều nước, một vụ, chỉ cần 2-3 lần tưới nước là có thể đảm bảo cho cây sinh trưởng, phát triển tốt và cho năng suất cao, bình quân 1,5-2 tấn/sào. Với giá khoai lang được thương lái thu mua ổn định như hiện nay, sau khi trừ chi phí đầu tư, nông dân thu lãi khoảng 40-60 triệu đồng/ha.
Chính quyền các địa phương cũng đang quyết liệt để giúp người dân ổn định hoạt động sản xuất. Ông Nguyễn Hoài Dương, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Đắk Lắk cho hay, Sở đã tăng cường phối hợp với Ban Chỉ huy phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn đôn đốc các địa phương, đơn vị theo dõi chặt chẽ tình hình diễn biến khô hạn, tham mưu UBND tỉnh chỉ đạo các giải pháp chống hạn; hướng dẫn, chỉ đạo các địa phương thực hiện tốt phương châm 4 tại chỗ trong công tác chống hạn; bố trí ngân sách dự phòng, huy động nguồn lực trong nhân dân tích cực chống hạn, bảo vệ sản xuất và bảo đảm nước sinh hoạt.
Trước những thiệt hại do ảnh hưởng của nắng hạn, UBND tỉnh Đắk Lắk bố trí 1,6 tỷ đồng từ ngân sách dự phòng và 22,4 tỷ đồng Trung ương hỗ trợ địa phương thực hiện chống hạn. Đắk Lắk đã đề nghị Chính phủ và các bộ, ngành, Trung ương xem xét hỗ trợ khẩn cấp 1.000 tấn gạo cứu đói giáp hạt và hạn hán cho các hộ dân thiếu đói, hộ nghèo và đồng bào dân tộc thiểu số.
Để chống hạn lâu dài, ông Trần Việt Hùng, Phó trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo Tây Nguyên đề nghị Chính phủ cho rà soát lại quy hoạch hệ thống thủy lợi vùng Tây Nguyên; xây dựng các hồ chứa nước lớn; chủ động xây dựng các hồ chứa nước nhỏ gắn với Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới. Phải xem đây là cuộc cách mạng toàn vùng Tây Nguyên.
Đồng thời, Chính phủ và các bộ, ngành cần tính toán lại câu chuyện thủy điện. Đã xảy ra hạn hán thì phải tạm dừng phát điện, trả nước về vùng hạ du để tập trung cứu hạn cho dân chứ không có tư duy phát điện nữa. Có như thế mới mong chống được hạn lâu dài.