Phát hành cổ phiếu dưới mệnh giá: Cá biệt hay xu hướng?
Bán rẻ mình...
Cuối tuần qua, ĐHCĐ của CTCK Rồng Việt (mã VDS) đã khiến dư luận ngỡ ngàng khi thông qua tờ trình hủy bỏ chủ trương phát hành tăng vốn cho các cổ đông hiện hữu và thay thế bằng một tờ trình mới với chủ trương phát hành riêng lẻ hơn 35 triệu cổ phần cho các NĐT chiến lược để tăng vốn điều lệ lên 700 tỷ đồng. Đáng chú ý là giá chào bán riêng lẻ tối thiểu chỉ 7.000 đồng/CP, tuy có cao hơn giá thị trường hiện ở mức 5.900 đồng/CP nhưng vẫn thấp hơn nhiều so với mệnh giá 10.000 đồng/CP và giá trị sổ sách của VDS tính tại thời điểm kết thúc năm 2011 có giá hơn 7.500 đồng/CP.
Với lý do tăng vốn nhằm nâng cao năng lực tài chính cho Công ty, ông Phạm Hữu Phú, Phó Chủ tịch HĐQT VDS khẳng định, đợt phát hành riêng lẻ này chắc chắn sẽ không thất bại như chủ trương tăng vốn năm 2011 do hiện tại VDS đã tìm được người mua. Hơn thế, người mua là các đối tượng có tiềm lực về tài chính liên quan hoặc có khả năng hỗ trợ kinh doanh cho VDS.
Việc phát hành cổ phiếu dưới mệnh giá lâu nay không bị ngăn cấm khi Luật DN chỉ quy định: "Giá chào bán cổ phần không được thấp hơn giá thị trường tại thời điểm chào bán hoặc giá trị được ghi trong sổ sách của cổ phần tại thời điểm gần nhất". Tuy nhiên, hiện tượng này mới chỉ có trên TTCK trong năm 2012.
Bên cạnh VDS, ngày 23/4 tới đây HĐQT của Công ty cổ phần Đệ Tam (DTA) sẽ trình ĐHCĐ về phương án phát hành thêm 5 triệu cổ phiếu tăng vốn điều lệ với giá không thấp hơn 7.000 đồng/CP trong năm 2012. Được biết, thị giá hiện tại của DTA chỉ hơn 5.000 đồng/CP, trong khi giá trị sổ sách tại thời điểm kết thúc năm 2011 của công ty đạt trên 11.000 đồng/CP.
...hay tạo cửa sinh?
So với mệnh giá, việc phát hành với mức giá 7.000 đồng/CP sẽ khiến DN âm 30% khoản tiền thu được từ việc phát hành. Điều này sẽ tạo nên phần thặng dư âm trong báo cáo tài chính. Chỉ đến khi có lãi hoặc phát hành thêm cổ phiếu có thặng dư mới có thể bù đắp. Hơn thế, với hình thức phát hành riêng lẻ, cổ đông hiện hữu thiệt thòi bởi lẽ phần thặng dư tạo ra lâu nay phải dùng để bù đắp cho một hoặc một nhóm cổ đông trong đợt phát hành riêng lẻ dưới mệnh giá.
Song thực tế thời gian qua cho thấy, việc hàng loạt DN có thị giá dưới mệnh giá đã khiến nhiều kế hoạch phát hành thất bại. Trong khi đó nhu cầu vốn để mở rộng quy mô, tái cơ cấu trở nên cấp thiết. Đây cũng là lý do khiến ĐHCĐ VDS chấp nhận thông qua kế hoạch phát hành cổ phiếu dưới mệnh giá. Bù lại cổ đông kỳ vọng, sau khi tăng vốn VDS sẽ đạt doanh thu 47,73 tỷ đồng, lợi nhuận trước thuế đạt 38,3 tỷ đồng. Tuy nhiên câu hỏi đặt ra là liệu đây có thể trở thành giải pháp của những DN tương tự trong bối cảnh hiện nay hay không khi ngay lập tức hình ảnh của DN bị ảnh hưởng? Một chuyên gia phân tích, việc phát hành cổ phiếu dưới mệnh giá thể hiện DN đang rất khát vốn. Hơn thế giá trị phát hành cổ phiếu phản ánh giá trị của DN. Vì vậy với giá trị sổ sách là 7.500 đồng/CP, việc VDS chào bán 7.000 đồng/CP được xem là hợp lý. Đây là hiện tượng bình thường khi phát hành của giới đầu tư.
Lý giải tại sao nhà đầu tư chấp nhận "thiệt thòi", chuyên gia này cho rằng, đây là giải pháp tốt nhất mà ban lãnh đạo phải cân nhắc và tính toán trên mọi khía cạnh. Bởi trên thực tế, năng lực của DN yếu khiến việc tiếp cận nguồn vốn ngân hàng là rất khó. Trong khi đó, giải pháp phát hành trái phiếu DN cũng không khả thi bởi không chỉ cần dự án tốt mà còn là định mức tín nhiệm của DN đối với NĐT.
Nhìn ở khía cạnh tích cực hơn, việc khi đã chấp nhận thiệt thòi trước mắt có thể sẽ được bù đắp bằng việc sau khi dự án thành công, luồng tiền về đúng kế hoạch, DN sẽ có thặng dư vốn và mua lại cổ phiếu quỹ. Việc làm này sẽ có lợi cho cả DN và cổ đông nếu TTCK tiếp tục tốt lên.
Dương Công Chiến