Phát hành trái phiếu quốc tế: Đường rộng nhưng không dễ đi
Nhộn nhịp cuộc chơi
Công ty cổ phần Vincom vừa chính thức thông báo đã phát hành thành công trái phiếu chuyển đổi quốc tế đợt đầu tiên trong năm 2012 với khối lượng 185 triệu USD, kỳ hạn 5 năm. Trái phiếu này cũng được niêm yết tại Sàn giao dịch chứng khoán Singapore ngay sau khi phát hành. Đây là một phần kế hoạch trong năm 2012 của công ty này với lượng phát hành dự kiến 150 đến 300 triệu USD trái phiếu chuyển đổi quốc tế để bổ sung nguồn vốn kinh doanh, thực hiện đầu tư các dự án và đa dạng hóa kênh huy động vốn.
Trước đó ngày 28/2/2012 - Công ty cổ phần Tập đoàn Masan (MSN) thông báo đã đạt được thỏa thuận chính thức về việc huy động 235 triệu USD nguồn vốn dài hạn cho Masan và các công ty con. Giao dịch này bao gồm công cụ nợ có khả năng chuyển đổi bằng cả 2 loại tiền USD và VND có thời hạn 4 năm với trị giá 155 triệu USD cho Tập đoàn, và một khoản vay 80 triệu USD cho Công ty Tài nguyên Masan Thái Nguyên.
Tổng công ty Khoan và Dịch vụ khoan dầu khí PVD cũng lên kế hoạch phát hành 200 triệu USD trái phiếu quốc tế có thời hạn từ 5 đến 10 năm để đầu tư một giàn khoan tự nâng mới hoàn toàn hoặc mua lại một giàn khoan cũ.
Trong ngành Ngân hàng, cuộc "trường chinh" hút vốn ngoài biên giới lãnh thổ cũng đang được xây dựng. Mới đây, VietinBank đã mở màn một loạt roadshow tại các thị trường Singapore, Hong Kong, London, Boston, New York, Los Angeles và San Francisco nhằm chuẩn bị cho đợt phát hành trái phiếu quốc tế. Đợt phát hành trái phiếu quốc tế lần này của VietinBank có trị giá 500 triệu USD, được tư vấn bởi hai ngân hàng lớn của Anh là Barclays và HSBC. Với Vietcombank, đại hội cổ đông mới đây của ngân hàng này cũng có một phần về việc phát hành trái phiếu quốc tế. Theo dự kiến, khối lượng trái phiếu quốc tế của Vietcombank tối đa là 1 tỷ USD, với kỳ hạn tối đa 10 năm. Ngày phát hành dự kiến trong năm 2012 hoặc thời điểm phù hợp. Còn tại ĐHCĐ của ACB ngày 30/3/2012, Tổng giám đốc Lý Xuân Hải cũng cho biết, ACB có kế hoạch phát hành 100 triệu USD trái phiếu quốc tế.
Bài toán lợi ích và lãi suất
Theo các DN, việc phát hành trái phiếu quốc tế là để bổ sung vốn hoạt động. Đơn cử, mục đích huy động nguồn vốn cũng đã rõ ràng. Lãnh đạo Vietcombank cho biết việc huy động nguồn vốn ngoại tệ dài hạn và ổn định thông qua phát hành trái phiếu quốc tế giúp cân đối nguồn vốn cho các khoản tín dụng ngoại tệ trung và dài hạn đã cho vay cũng như các cam kết giải ngân tín dụng trung dài hạn ngoại tệ mà Vietcombank đã ký kết với khách hàng. Hay với VietinBank, số tiền thu được dùng bổ sung nguồn vốn kinh doanh, mở rộng khả năng tài trợ cho các dự án quan trọng có hiệu quả kinh tế cao và có khả năng trả nợ tốt, ưu tiên dự án có nguồn thu ngoại tệ.
Một chuyên gia tài chính nhận định, trong bối cảnh hiện nay, sự thành công trong việc phát hành trái phiếu quốc tế của các doanh nghiệp, ngân hàng không khó.
Thậm chí về lý thuyết, đây là thời điểm quá tốt để đa dạng hóa nguồn vốn khi năm qua hiệu quả hoạt động của các ngân hàng là khá tốt và đang trong tiến trình tái cấu trúc. Nhất là trong bối cảnh tín nhiệm của nhiều nước giảm, đây là một cơ hội cho các DN trong nước huy động vốn.
Tuy nhiên, theo TS. Vũ Đình Ánh thì điều mà các NĐT cũng như cơ quan quản lý cần quan tâm là các DN huy động nguồn vốn ngoại tệ để làm gì. Bởi hiện nay trạng thái ngoại tệ của Việt Nam đang khá dư dả, thậm chí mới đây NHNN mua vào tới 10 tỷ USD. Hơn thế với chỉ số tín nhiệm quốc gia như hiện nay, lãi suất huy động trái phiếu quốc tế của DN sẽ phải khoảng 10%/năm khá cao so với lãi suất cho vay ngoại tệ trong nước chỉ duy trì khoảng 6-7%. Chưa kể mới đây việc NHNN đưa ra Thông tư 03/2012/TT -NHNN và 07/2012/TT-NHNN nêu rõ chủ trương của cơ quan quản lý là sẽ hạn chế cho vay ngoại tệ, chuyển dần quan hệ huy động cho vay ngoại tệ sang quan hệ mua bán để giảm thiểu tình trạng đô la hóa nền kinh tế. Như vậy, nếu không kiểm soát tốt việc sử dụng các nguồn vốn này ra nền kinh tế, có thể đi ngược lại với mục tiêu này, chưa kể làm nặng thêm cán cân nợ ngoại tệ quốc gia. Đó là chưa kể quyền lợi của các NĐT cũng sẽ bị ảnh hưởng. Bởi nhìn lại sự thành công của 2 thương vụ Vincom và MSN có thể thấy sự đánh đổi rất lớn giữa lãi suất thấp và việc pha loãng quyền lợi cổ đông. Ví như Vincom, kèm theo điều kiện kiện trái phiếu không có tài sản bảo đảm, kỳ hạn 5 năm, phát hành bằng USD với lãi suất coupon là 5%/năm, thanh toán 6 tháng một lần vào cuối kỳ, NĐT sẽ được quyền chuyển đổi sang cổ phần từ ngày thứ 41 kể từ ngày hoàn thành đợt phát hành với giá 112.200 đồng/CP.
Với MSN là một cuộc chơi với chính những đối tác hiện hữu: quỹ đầu tư Kairos, một công ty con của tập đoàn The Richard Chandler và những quỹ được quản lý bởi Công ty quản lý quỹ Mount Kellet. Công cụ nợ không chỉ có khả năng chuyển đổi bằng 2 loại tiền tệ mà còn có thể được chuyển đổi sang cổ phiếu MSN với mức giá 85.000 đồng/CP, dựa trên những sự điều chỉnh và các điều khoản trong hợp đồng chính thức. Vì vậy, chất lượng đầu tư những khoản tiền này cần được kiểm soát nghiêm ngặt để NĐT không phải đánh đổi quá đắng giữa lợi ích bị pha loãng mà lợi nhuận thì chưa được lượng hóa cụ thể.
Nguyễn Thị Loan