Quốc hội thông qua việc Thủ tướng quy định khung giá bán lẻ điện
Chiều nay (20/6), Luật giá đã được các Đại biểu Quốc hội thông qua với hơn 95% số phiếu tán thành.
Theo Luật giá đã được thông qua, Nhà nước chỉ quy định khung giá bán lẻ điện bình quân, nhằm phù hợp với các nguyên tắc, quy định của Dự thảo luật điện lực (sửa đổi) mà Quốc hội đang xem xét.
Như vậy, một mặt Nhà nước vẫn kiểm soát được giá bán lẻ điện thông qua quyết định khung giá bán lẻ và quyết định mức giá cụ thể đối với truyền tải, phân phối mà không để doanh nghiệp tự định giá hoàn toàn; mặt khác quy định này cũng thể hiện đúng tinh thần Nghị quyết số 10/2011/QH13 của Quốc hội về phát triển thị trường điện cạnh tranh.
Trước đó, sáng 20/6, tại Hội trường, góp ý về lộ trình thực hiện cạnh tranh giá bán lẻ điện trong dự thảo, Đại biểu Bùi Thị An (đoàn Hà Nội) cho rằng, lộ trình theo đề xuất của Chính phủ là đến 2022 mới tính đến khả năng cạnh tranh giá bán lẻ điện là quá muộn, cần sớm thực hiện thị trường điện cạnh tranh vì lợi ích của người dân. Nếu chỉ có một đơn vị duy nhất bán lẻ, không có cạnh tranh sẽ dẫn đến nhiều sự bất bình đẳng và thiếu minh bạch. Hiện hao hụt trong truyền tải là hơn 10% nhưng người dân lại đang phải chịu chi phí là chưa thực sự tính tới lợi ích của người tiêu dùng.
Tuy nhiên, tại báo cáo Dự kiến tiếp thu, chỉnh lý theo ý kiến của Đại biểu Quốc hội về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Điện lực, Bộ Công thương cho rằng thị trường điện lực tại Việt Nam được hình thành và phát triển qua 3 cấp độ: Cấp độ 1 (2005-2014): thị trường phát điện cạnh tranh; Cấp độ 2 (2015 - 2022): thị trường bán buôn điện cạnh tranh; Cấp độ 3 (từ sau 2022): thị trường bán lẻ điện cạnh tranh. Mỗi cấp độ được thực hiện theo hai bước: thí điểm và hoàn chỉnh. Dự kiến tháng 7/2012, thị trường phát điện cạnh tranh (thị trường điện cạnh tranh trong khâu phát điện) sẽ chính thức đi vào hoạt động.
Mặt khác, điện năng là loại hàng hóa đặc biệt do điện năng không lưu trữ được, quá trình sản xuất và tiêu thụ điện năng diễn ra đồng thời. Việc phát triển thị trường điện theo từng cấp độ tăng dần với thời gian chuyển mỗi cấp độ từ 7 đến 8 năm là bước đi thận trọng nhằm đảm bảo sự phát triển thị trường điện cạnh tranh phù hợp với sự phát triển ngành điện trên các khía cạnh về cơ cấu tổ chức, hệ thống các văn bản pháp lý, cơ sở hạ tầng hệ thống điện; năng lực hoạt động của các đơn vị tham gia thị trường.
Qua thực tế 7 năm thực hiện Luật Điện lực, việc triển khai thực hiện các điều kiện nêu trên cho các cấp độ thị trường điện còn nhiều khó khăn, vướng mắc, đặc biệt là tính đáp ứng của cơ sở hạ tầng hệ thống điện. Bộ Công thương cho biết, trong quá trình thực hiện, nếu các điều kiện trên được đáp ứng thì có thể xem xét kiến nghị Chính phủ để rút ngắn lộ trình thực hiện thị trường bán lẻ điện cạnh tranh.
Đại biểu Đỗ Văn Vẻ (đoàn Thái Bình) đề nghị phát triển bền vững điện lực cần trên cơ sở kết hợp hợp lý các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, an ninh - quốc phòng. Quy hoạch cần bảo đảm tính kết nối, tái tạo nguồn năng lượng, chú trọng các nguồn năng lượng mới, năng lượng tái tạo. Để bắt kịp nhu cầu phát triển, đại biểu Vẻ cho rằng nên sớm soạn thảo Luật năng lượng mới và năng lượng tái tạo.
Cùng mối quan tâm, đại biểu Nguyễn Thanh Hải (đoàn Hòa Bình) nhận xét, quy hoạch phát triển điện lực hiện còn thiếu tính kết nối. Đề nghị quy hoạch mới phải gắn chặt chẽ với quy hoạch của các nguồn năng lượng sơ cấp như dầu, khí, và đặc biệt là xu hướng gia tăng cơ cấu nguồn nhiệt điện, phát triển điện cần động bộ với kế hoạch phát triển nguồn điện. Quy định các nguồn tái tạo phù hợp với quy hoạch điện lực. Đồng thời, bảo đảm kết nối với các quy hoạch khác như quy hoạch tổng thể xây dựng; quy hoạch công nghiệp; thuỷ lợi; giao thông; du lịch; dịch vụ - thương mại; khu đô thị…
Về giá dầu thô, trước ý kiến đề nghị Nhà nước định giá dầu thô, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) cho rằng không đưa dầu thô vào danh mục hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá vì dầu thô chủ yếu để xuất khẩu nên phụ thuộc vào giá thị trường thế giới. Trường hợp sử dụng dầu thô cho nhà máy lọc dầu trong nước thì các doanh nghiệp khai thác sẽ thỏa thuận với doanh nghiệp lọc dầu về giá bán dầu thô theo tín hiệu thị trường.
Ngoài ra, một số mặt hàng sẽ được bổ sung vào danh mục hàng hóa, dịch vụ thực hiện bình ổn giá như thuốc bảo vệ thực vật, phân NPK nhằm góp phần ổn định và thúc đẩy sản xuất nông nghiệp. Một số mặt hàng như cà phê, sách giáo khoa và đồ dùng học tập, nước sạch sinh hoạt, thuốc phục vụ nuôi trồng thủy sản…, bởi theo UBTVQH, các mặt hàng này có thị trường cạnh tranh, giá tương đối ổn định; có mặt hàng đang do Nhà nước định giá.
Các mặt hàng như đường trắng, đường tinh luyện và muối ăn cũng được đưa vào danh mục hàng bình ổn giá, cùng với mặt hàng sữa cho trẻ em dưới 6 tuổi.
Phương Thảo (tổng hợp)