"Bộ giải pháp" hỗ trợ các DNNVV

Dù lãi suất huy động đã hạ xuống 13%/năm được 2 tuần nay nhưng theo phản ánh của nhiều DN cho biết họ vẫn còn khó tiếp cận được vốn vay, nhất là vốn vay với lãi suất thấp hơn. Nguyên nhân ở đây theo ông là gì?

Thực sự ra, lãi suất tiền gửi hạ 1% chưa đóng góp được gì nhiều cho việc giảm chi phí vốn của các ngân hàng. Mà mức giảm hiện tại mới chỉ có tác dụng về tâm lý nhiều hơn, tức là nó mới phát đi thông điệp là NHNN đang trong quá trình đưa lãi suất đi xuống và đang nỗ lực để giải quyết khó khăn cho các DN. Vì vậy, một khi chi phí vốn chưa giảm xuống thì lãi suất cho vay cũngmchưa thể giảm được.

Tuy nhiên ngay cả việc tiếp cận tín dụng cũng khó, đặc biệt là các DNNVV. Vậy gợi ý giải pháp của ông là gì?

Trước khi trả lời câu hỏi này tôi muốn trở lại một mô hình ở bên Mỹ. Bên Mỹ trước đây cũng như bên ta thôi, tức là các DNNVV là đối tượng rất khó tiếp cận với nguồn vốn tín dụng của ngân hàng. Thành ra nhiều DNNVV bị "bó tay" và Chính phủ phải ra tay giúp đỡ. Bên Mỹ họ thành lập ra một cơ quan có tên là Cơ quan Quản trị Tiểu thương (Small Business Administration - SBA). Mỗi năm, Quốc hội Mỹ phê chuẩn một khoản ngân sách cho SBA và SBA sẽ dùng vốn đó để bảo lãnh cho các DNNVV đi vay thông qua Chương trình SBA.

Với chương trình này, các ngân hàng sẽ cấp tín dụng cho các DNNVV. Lúc này nếu một DNNVV vay của ngân hàng, chẳng hạn 1 triệu USD mà bị phá sản, không trả được vì lý do nào đó thì SBA sẽ bồi thường số tiền đó. Thành ra, chính nhờ bảo lãnh này mà các DN có thể tiếp cận được nguồn vốn của các NHTM. Tôi nghĩ giờ cũng là lúc Việt Nam mình nên tính đến các giải pháp như vậy. Chứ còn trong tình trạng hiện tại chi phí vốn cao, đòi hỏi phải có thế chấp... thì các DN nói chung, các DNNVV nói riêng rất khó tiếp cận nguồn vốn ngân hàng cũng là điều dễ hiểu.

Các DNNVV vẫn khó tiếp cận vốn tín dụng của ngân hàng. (Ảnh: St)

Có vẻ mô hình này ở mình dường như hơi khó, vì chi tiêu ngân sách của Việt Nam đã thường xuyên bị thâm hụt rồi?

Nhưng cũng không thể nào vì lý do ấy mà hy sinh các DNNVV được. Đây chính là bộ phận xương sống của một nền kinh tế. Thế nên khó khăn thế nào đi nữa thì mình cũng phải tìm cách giúp họ (các DNNVV - phóng viên) thôi, chứ nếu để họ "chết", thì cả một nền kinh tế sẽ đi vào thất bại.

Nếu Chính phủ không có ngân sách, chẳng hạn tiền thuế thu vào không đủ thì có thể phát hành trái phiếu Chính phủ (TPCP).

Nhưng TPCP, Quốc hội cũng đã có Nghị quyết rồi, trần huy động TPCP chỉ 225 nghìn tỷ đồng giai đoạn 2011 - 2015, tức chỉ 45 nghìn tỷ/năm thôi?

Lúc này thì Quốc hội cũng phải rộng rãi, mạnh tay hơn vì các chương trình hỗ trợ DNNVV như vậy là rất cần thiết.

Trong khi một mô hình tương tự như SBA nếu được thành lập ở Việt Nam sẽ "ngốn" ngân sách khá lớn thì theo ông, còn giải pháp nào "nhẹ nhàng" hơn không?

Giải pháp nữa là hỗ trợ lãi suất như chúng ta đã từng làm. Nguồn tiền này cũng đến từ ngân sách. Với giải pháp này thì thay vì phải bảo lãnh toàn bộ tiền vay, giờ Chính phủ chỉ hỗ trợ phần nào lãi suất mà DN phải trả theo hướng tập trung đầu tư chủ yếu đến các lĩnh vực chủ lực, sống còn của nền kinh tế như nông nghiệp nông thôn, sản xuất thực phẩm, các hàng hóa trọng yếu cho quốc gia.

Hiện có một thực tế các ngân hàng lớn đang có biểu hiện "thừa vốn". Vậy còn giải pháp nào để đưa dòng vốn này chảy đến các DN?

Một số ngân hàng có thể thừa vốn. Nhưng cái vốn mà cho vay ra thì nó vẫn phải đáp ứng được cái biên độ lợi nhuận tối thiểu, đặc biệt là phải đảm bảo an toàn vốn Vốn thu vào có thể rộng rãi, nhưng chi phí mà họ phải trả cho vốn đó vẫn cao nên khi cho vay ra, chi phí ấy phải cộng thêm khoảng 3% thì họ mới có lời, chứ không thể cho vay quá rẻ hoặc bừa bãi được.

Vậy ông còn gợi ý nào khác?

Tôi cho rằng chính sách tài khóa (CSTK) luôn phải đi cùng với chính sách tiền tệ (CSTT). Trong CSTK, vấn đề giảm thuế, giãn thuế cho các DNNVV là rất quan trọng hiện nay. Ngoài ra, các ngân hàng và Chính phủ cũng cần khai thác tốt hơn các nguồn tài trợ của các tổ chức tài chính bên ngoài như Công ty Tài chính Quốc tế (IFC) để hỗ trợ cho các DNNVV.

Cuối cùng, ngoài các giải pháp từ ngân hàng, từ Chính phủ thì các DN ũng phải "tự cứu mình". Những DNNVV nào thiếu vốn, kẹt thị trường thì có thể tìm đối tác để liên doanh, sáp nhập. Để hỗ trợ, Chính phủ và Nhà nước cần có các quy định pháp luật hoàn chỉnh và đồng bộ hơn để cho việc M&A trong DN trở nên dễ dàng và thông thoáng hơn nữa.

Xin cảm ơn ông !

Đỗ Lê thực hiện