"Cái rốn" của những trò lừa tài chính quốc tế
Hám lợi… mắc câu
Lợi dụng sự cả tin, lòng tham của con người, giới tội phạm quốc tế đã không từ một thủ đoạn nào, đưa ra những chiêu lừa vô cùng tinh vi và táo tợn, làm cho nhiều doanh nghiệp, cá nhân khốn đốn, nhất là trong bối cảnh kinh tế toàn cầu hóa như hiện nay, trong đó Nigeria được xem là "cái rốn" của những trò lừa đảo tinh vi và ngoạn mục này. Lừa đảo tài chính quốc tế dưới dạng như Lừa đảo lệ phí trả trước (Advance Fee Fraud), "Thư từ Nigeria”, “Trò lừa 419” hay “Trò lừa ngân hàng Nigeria”, “Trò lừa món tiền đen” hoặc “Trò lừa Nga/Ukraina”. Tất cả các tên gọi nói trên đều chỉ một loại hình lừa đảo quốc tế có tổ chức và thủ đoạn tinh vi đang có nguy cơ lây lan trên quy mô toàn cầu.
Các loại thư tín trong trò lừa từ Advance Fee Fraud (Ảnh: ST)
Lừa đảo tài chính quốc tế được bắt đầu bằng một bức thư hoặc email rất đúng thông lệ quốc tế gửi cho 1 người hay một tổ chức nhưng thực chất lại được phát tán cho nhiều người, trong đó đưa ra đề xuất, người nhận thư (sau này là nạn nhân) sẽ được nhận một khoản tiền lớn. Tình tiết trong thư rất đa dạng, nhưng phổ biến nhất là kể về một người, thường là quan chức chính phủ hoặc ngân hàng, biết về một khoản tiền hoặc vàng lớn không có chủ và người đó không thể trực tiếp tiếp cận để lấy về. Nhân vật này có thể được xây dựng từ một người có thật hoặc không có thật. Số tiền được nói đến trong thư có thể là vàng, tiền trong tài khoản ngân hàng, séc ngân hàng và thường có số lượng rất lớn. Người nhận thư được hứa hẹn sẽ được chia một phần (từ 10 đến 40% trong số này), nếu đồng ý tham gia phi vụ để lấy về số tiền này. Nếu người nhận hám lợi, hồi âm là bọn lừa sẽ tiếp tục theo đuổi. Bắt đầu bằng việc yêu cầu người nhận thư gửi cho chúng một khoản tiền rất nhỏ so với lợi ích danh nghĩa hứa nhận được để giúp kẻ lừa trang trải các khoản lệ phí, hoặc làm tiền hối lộ trong khi thực hiện các vấn đề liên quan đến phi vụ. Cũng phải nói thêm rằng nhiều nhóm tội phạm có tổ chức, chuyên nghiệp hoặc núp danh dưới các pháp nhân đầy đủ tư cách nên có cả văn phòng đặt tại Nigeria, có số fax, có quan hệ với cơ quan nhà nước Nigeria hẳn hoi nên nhiều nạn nhân đã tìm cách điều tra, tìm hiểu nhưng mọi cái đều rất hợp lý. Và khi nạn nhân đã tin tưởng, bọn tội phạm thường dùng các địa chỉ giả và lấy ảnh từ Internet hoặc tạp chí thay ảnh của chúng. Tiếp đến, bọn tội phạm sẽ đưa ra một vài khó khăn để kéo dài tiến độ, đây chính là thời gian để chúng rút ruột nạn nhân. Chẳng hạn như chúng cần tiền để hối hộ nhân viên ngân hàng hoặc đưa ra yêu cầu, rằng để có tư cách nhận chuyển khoản, khách hàng phải có tài khoản tối thiểu 100.000 USD trong một ngân hàng ở Nigeria... Chính sự chậm trễ, hối thúc này là lúc bọn tội phạm gặt hái nhưng đáng tiếc nhiều nạn nhân lại cho rằng mình đang cầm đằng chuôi khó bị lừa nên lại càng mắc câu. Một chiêu khác của trò lừa đảo này là chúng giới thiệu cho nạn nhân một tổ chức tài chính có uy tín, hứa cho nạn nhân vay những khoản lớn, đây chính là môi giới trung gian "cùng hội cùng thuyền" với bọn lừa đảo.
Một trong những nguyên nhân làm cho tệ nạn lừa đảo tài chính quốc tế ở Nigeria rất sôi động là do ở quốc gia này có không ít các tổ chức chuyên cung cấp các giấy tờ giả.
Các yếu tố thường gặp trong các vụ án Nigeria
Séc dởm: Séc và lệnh chuyển tiền dởm là yếu tố cốt lõi trong nhiều vụ lừa đảo dạng “Lệ phí trả trước”. Séc đưa cho nạn nhân thường là một tấm séc giả nhưng mang thông tin thực về một khoản tiền có thật. Bằng một phần mềm như QuickBooks hoặc sử dụng phôi séc trắng, với các thông tin về ngân hàng có thật, bọn tội phạm có tạo ra những tấm séc giống y như thật, khó bị phát hiện ngay cả khi bị kiểm tra, và thậm chí có thể dùng để rút tiền nếu chi tiết tài khoản chính xác và có tiền trong tài khoản trừ khi nó được đưa cho ngân hàng. Thời gian xác minh có thể mất hàng tháng, nếu liên quan đến ngân hàng nước ngoài. Tinh vi hơn, trong một số vụ, bọn tội phạm còn sử dụng tấm séc thật, nhưng một mặt lại cấu kết với nhân viên ngân hàng để ra thông báo đây là một tấm séc giả và như vậy giao dịch bị hủy và số tiền dự trữ trong tài khoản của nạn nhân bị thu hồi. Hậu quả, nạn nhân không nhận được bất kỳ số tiền nào từ bọn lừa đảo, trong khi những khoản phí trước đây đã bị cướp trắng, không bao giờ có thể thu hồi lại được.
Giao dịch qua fax, trang web trá hình: Giao dịch fax thường gắn liền với một số fax cố định. Tuy nhiên bọn tội phạm có thể tạo ra các văn bản fax từ một dịch vụ mạng, hoặc các cửa hàng công cộng. Mặc dù cách làm này tốn kém nhưng đôi khi vẫn được sử dụng để gây lòng tin cho nạn nhân. Ngoài fax, gần đây Trò lừa 419 còn được thực hiện qua email và cả các trang web trá hình giống hệt trang web chính thống của eBay, PayPal, Bank of America để phục vụ cho mục đích lừa đảo. Chúng cho phép nạn nhân truy cập vào các trang này để xem và thấy khoản tiền được hứa hẹn đang tồn tại trong tài khoản. Tinh vi hơn, chúng còn cho phép nạn nhân "viếng thăm" các trang web thật có đăng tin liên quan đến dự án. Chẳng hạn, một tên tội phạm đã sử dụng tin về cái chết của một quan chức chính phủ để làm nền cho câu chuyện lừa đảo nhằm thu về tài sản để lại của vị quan chức này.
Mời đi tham quan, du lịch nước ngoài: Trong một số trường hợp, nạn nhân được mời ra nước ngoài để gặp gỡ những quan chức chính phủ "đóng thế". Thậm chí, nạn nhân còn bị bắt cóc để đòi tiền chuộc. Có trường hợp nạn nhân được bọn lừa đảo tổ chức đưa ra nước ngoài không có visa và sau đó bị đe dọa tố cáo với chính quyền sở tại nếu không trả cho chúng những khoản tiền phạt và một khi yêu cầu không được đáp ứng hoặc gây bất lợi, bọn tội phạm có thể thủ tiêu nạn nhân để bịt đầu mối.
Khắc Nam tổng hợp