Sân khấu lan tỏa hào khí Hà Nội
Mới đây, Nhà hát Kịch Hà Nội đã ra mắt công chúng vở kịch “Ngôi nhà trong thành phố” (tác giả Xuân Trình) do NSND Lê Hùng đạo diễn. Đây được xem là một trong những vở diễn tiêu biểu về đất và người Hà Nội, là tác phẩm sân khấu mới nhất thể hiện được “chất” Hà Nội thông qua ngôn ngữ sân khấu.
Cảnh trong vở “Ngôi nhà trong thành phố” vừa ra mắt khán giả Thủ đô |
Lấy bối cảnh giai đoạn 1968 - 1970, khi Tổng thống Mỹ Richard Nixon ra lệnh ném bom phá hoại miền Bắc Việt Nam. Bà giáo (NSƯT Thu Hà) chuẩn bị tiễn Phước - con trai thứ hai lên đường nhập ngũ, trong khi con trai cả chiến đấu ở đảo Cồn Cỏ (Quảng Trị) vẫn bặt vô âm tín. Phước trở thành niềm tự hào của gia đình, trường học, thành phố. Anh ra đi, để người bạn gái - ca sĩ Thúy Hà - lẻ loi trong thành phố. Nhâm - cô bạn thân thời thơ ấu của Phước - cũng ôm mối tình đơn phương với anh trong vô vọng.
Vở kịch này đã gây xúc động mạnh mẽ đối với người xem khi gợi nhớ những tháng ngày Hà Nội bị Mỹ ném bom phá hoại. Ở đó có tiếng máy bay luôn ù ù trên đầu, quân xâm lược xả bom bất kể ngày đêm, vào bến xe, bệnh viện, nhà máy. Nhưng trong hoàn cảnh đó, nhiều thanh niên và các chiến sĩ vẫn quyết ở lại để bảo vệ Thủ đô. Mỗi nhân vật của vở kịch khắc họa trọn vẹn bức tranh Hà Nội những năm bom đạn. Đó là cô công nhân Nhâm cần cù, vừa hăng say sản xuất vừa sẵn sàng chiến đấu bảo vệ Thủ đô.
Ông tổ trưởng dân phố nói nhiều, tốt bụng, luôn sẵn sàng tuyên truyền đường lối, chính sách của đất nước mọi lúc, mọi nơi. Cô ca sĩ Thuý Hà quen sống trong nhung lụa nhưng cuối cùng vẫn lên đường ra chiến trường phục vụ bộ đội. Vở kịch còn tái hiện không khí rộn ràng của thời bao cấp qua việc đặt gạch mua cơm, xếp hàng mua vé xe...
Cái hay của “Ngôi nhà trong thành phố” còn thể hiện ở việc vở diễn cài những chi tiết nên thơ, khắc họa vẻ đẹp tâm hồn của người Hà Nội bằng những bản nhạc ngắn của Chopin, Mozart tạo nên nét lãng mạn, tình tứ. Ca khúc chính xuyên suốt vở kịch - Người Hà Nội (Nguyễn Đình Thi) - khắc họa một Hà Nội anh hùng nhưng không kém phần tình tứ. Trong khi đó họa sĩ Nguyễn Văn Trực thiết kế sân khấu đẹp, cầu kỳ nhưng không rối mắt và rất có ý tứ như bức tranh “Thiếu nữ bên hoa huệ” của cố họa sĩ Tô Ngọc Vân treo trong nhà bà giáo như để nhấn chất hào hoa, thanh lịch của người Hà Nội.
Trong khi đó, từng được khán giả yêu mến là vở “Những người con Hà Nội” của tác giả Phạm Văn Quý, đạo diễn NSND Doãn Hoàng Giang. Vở diễn là một bản anh hùng ca tôn vinh sự hy sinh, tinh thần dũng cảm, kiên cường bất khuất của quân dân Hà Nội trong cuộc kháng chiến bảo vệ thủ đô năm xưa.
Mở đầu bằng cảnh trong vũ trường, những cặp trai thanh gái lịch vẫn khiêu vũ và nghe nhạc. Ca khúc “Thiên Thai” cất lên gợi một Hà Nội lãng mạn, mơ màng. Nhưng ngay khi có tiếng súng, nhận “Lời kêu gọi Toàn quốc Kháng chiến” của Chủ tịch Hồ Chí Minh, tất cả sẵn sàng tham gia để bảo vệ Thủ đô. Không phân biệt tầng lớp, già trẻ, gái trai, người Hà Nội đứng lên bảo vệ mảnh đất thiêng liêng của mình. Những chiến sĩ tự vệ của Trung đoàn Thủ đô đã chiến đấu anh dũng bảo vệ Hà Nội.
Ở đó khán giả được gặp các tầng lớp nhân dân từ công nhân, nông dân, sinh viên đến trí thức, tiểu thương, nghệ sĩ… tất cả đều chung một tấm lòng yêu nước, yêu Thủ đô, sẵn sàng xả thân vì độc lập, tự do của Tổ quốc. Sự hy sinh của nữ chiến sĩ tự vệ đi treo cờ Tổ quốc tại Phủ Toàn quyền và hình ảnh lá cờ đỏ thắm tung bay trước mắt địch vào giữa ngày mùng 1 Tết là lời khẳng định đanh thép lòng yêu nước, ý chí chiến đấu, quyết tâm chiến thắng của người Hà Nội.
Không chỉ thể hiện được khí chất anh dũng, kiên cường, bất khuất, “Những người con Hà Nội” còn khắc họa nét hào hoa của người Hà Nội trong cuộc chiến. Họ biến chiến lũy thành lũy hoa khi mang tới nơi giao tranh ác liệt những bông hoa đẹp của làng Ngọc Hà. Nơi ngày đêm không ngớt tiếng súng đạn ấy, vẫn vang lên tiếng hát “Suối mơ”, vẫn nảy nở những tình yêu đẹp như mối tình của Hoàng Dương và Khánh Linh. Và trong ngày Tết, những người ở lại bảo vệ Thủ đô mang tới chiến lũy nào bánh chưng, ô mai Hàng Đào, bánh cốm Hàng Than...
“Ngôi nhà trong thành phố” và “Những người con Hà Nội” kể trên chỉ là hai trong nhiều vở diễn nổi bật về con người, văn hóa và hào khí Hà Nội trong kho tàng nghệ thuật sân khấu Việt Nam. Cùng với âm nhạc, hội họa, điện ảnh… nhiều vở diễn đặc sắc về Thủ đô đã khắc họa thành công những vẻ đẹp của Hà Nội từ quá khứ đến hiện tại. Và những tác phẩm nghệ thuật ấy luôn có chỗ đứng trong lòng khán giả, được trân trọng và nâng niu dù thời gian theo quy luật vẫn mãi trôi đi...