Sự đánh đổi hợp lý
Theo dự báo của ADB, tăng trưởng GDP năm nay của Việt Nam có thể đạt 5,7% với lạm phát một con số. Theo ông đây có phải là kịch bản chấp nhận được trong bối cảnh hiện nay?
Trước hết phải khẳng định rằng tăng trưởng ở mức 7-8% là mức Việt Nam có thể đạt được với các lợi thế so sánh. Tuy nhiên, cần phải tiến hành các cải cách cơ cấu mạnh mẽ mới giải phóng được tiềm năng này. ADB dự báo tăng trưởng kinh tế của Việt Nam sẽ đạt mức 5,7% trong năm 2012, do đầu tư công vẫn được kiểm soát chặt và thương mại toàn cầu suy giảm đang có những tác động không tốt đến xuất khẩu.
Việc Chính phủ ưu tiên cho ổn định kinh tế vĩ mô về ngắn hạn là hoàn toàn đúng. Tác động khó tránh khỏi từ việc giảm chi tiêu công sẽ làm chậm tăng trưởng. Có thể nói ngắn gọn đây là sự đánh đổi, nhưng các cải cách cơ cấu thành công sẽ tạo ra hướng đi bền vững cho tăng trưởng cao và lạm phát thấp.
Chính phủ vẫn chủ trương kéo giảm lạm phát và duy trì tăng trưởng ở mức vừa phải và thị trường cũng đã rõ ràng hơn với các chủ trương của NHNN. Đặc biệt, từ khi NHNN nhất quán trong phương thức chỉ đạo và thực thi chính sách trong năm 2011 đã làm tăng uy tín và lòng tin của thị trường.
Triển vọng u ám của kinh tế thế giới đang tác động tiêu cực đến xuất khẩu của Việt Nam. (Ảnh: MH)
Trong vòng một tháng qua, mặt bằng lãi suất đã hai lần được điều chỉnh giảm. Quan điểm của ADB thế nào, thưa ông?
Nhờ có chính sách điều hành thắt chặt của Chính phủ, lạm phát đã được kéo giảm nhiều tháng. Tuy nhiên, chính sách thắt chặt cũng mang lại những tác động khó tránh khỏi như làm chậm lại tăng trưởng kinh tế. Thực tế là các cơ quan chức năng đã nới lỏng chính sách tiền tệ ở một mức độ nhất định vào đầu năm 2012 và cũng đưa ra thông điệp nới lỏng tín dụng hơn nữa nếu lạm phát tiếp tục giảm.
ADB dự báo lạm phát sẽ giảm dần trong năm nay, có thể đạt chỉ tiêu do Chính phủ đề ra, nhưng sẽ lại tăng chậm trong năm tiếp theo. Như chúng tôi được biết, Chính phủ vẫn tiếp tục ưu tiên cho ổn định kinh tế vĩ mô trong năm 2012. Tuy nhiên theo chúng tôi, nới lỏng chính sách quá nhanh sẽ gây bất ổn cho thị trường ngoại hối, tác động không tốt đến lòng tin và tâm lý của nhà đầu tư...
Việt Nam cần làm gì để đưa lạm phát về mức ổn định ở khoảng thấp?
Kế hoạch Phát triển Kinh tế Xã hội của Chính phủ cũng đề ra mục tiêu tăng trưởng khoảng 6-6,5% và lạm phát ở một con số. Nhưng chúng ta cũng nhận thấy là chỉ một mình chính sách tiền tệ thôi thì không thể đạt được mục tiêu này. Chính phủ cần phải tiến hành các cải cách cơ cấu để nâng cao hiệu quả đầu tư công, nâng cao hiệu quả của DNNN và của lĩnh vực tài chính. Thành công của các cải cách trong các lĩnh vực này sẽ củng cố tác động tăng trưởng của đầu tư công cao hơn và tăng trưởng tín dụng cao hơn.
Nhiều ý kiến cho rằng, việc tín dụng những tháng đầu năm giảm một phần cũng do khả năng hấp thụ vốn của nền kinh tế, của doanh nghiệp. Ông bình luận gì về ý kiến này?
Chúng ta cũng thấy rằng tăng trưởng tín dụng thấp là bởi vì những bất cập về thực trạng của lĩnh vực tài chính và triển vọng tăng trưởng trong ngắn hạn đã làm tổn thương đến lòng tin của các nhà đầu tư và gia tăng quan ngại về các rủi ro. Lạm phát cũng làm tăng chi phí đầu tư và kinh doanh ở Việt Nam.
Niềm tin của các nhà đầu tư sẽ được củng cố một khi Chính phủ cho thấy bằng chứng các tiến bộ của cải cách và các cải cách thành công sẽ giảm thiểu các rủi ro không mong muốn và khuyến khích các hoạt động kinh tế. Như tôi cũng đã phân tích ở phần trên, đây cũng là sự đánh đổi. Nhưng thay vào đó sẽ là hướng đi cho tăng trưởng bền vững và lạm phát thấp hơn.
Hiện các doanh nghiệp đang rất quan tâm, đó là lãi suất cuối năm nay có thể giảm về mức bao nhiêu. Quan điểm của ông thế nào?
Lãi suất giảm tới mức nào còn phụ thuộc vào tỷ lệ lạm phát sẽ giảm nhanh tới mức nào. Lạm phát ở một con số vào cuối năm nay là có thể. Điều đó cũng có nghĩa là lãi suất cũng có xu hướng giảm thấp trong mức hai con số. Tuy nhiên cần thận trọng đánh giá các rủi ro. Theo tôi, đảm bảo an toàn cho toàn hệ thống ngân hàng phải là ưu tiên trước mắt.
Về dài hạn, cần xây dựng một hệ thống tài chính đa dạng và hiệu quả, có thể huy động đủ nguồn lực cho mục tiêu tăng trưởng kinh tế 7-8% như Chính phủ đề ra. Quan điểm của chúng tôi là đến khi lạm phát được kiểm soát chặt chẽ, cần phải thận trọng giữ lãi suất thực dương ở mức thấp nhất từ 1-2% để không ảnh hưởng đến sự ổn định của thị trường ngoại hối.
Xin cảm ơn ông!
Vũ Anh Quân