Sức khỏe các tập đoàn, tổng công ty Nhà nước ra sao?

	Giám sát DNNN chọn lọc thay vì đại trà
	Để thúc đẩy cổ phần hóa thành công
	Cổ phần hóa DNNN ì ạch do vướng thủ tục đất đai

Tổng Kiểm toán Nhà nước, ông Hồ Đức Phớc vừa trình Quốc hội Báo cáo Tổng hợp kết quả kiểm toán năm 2018 về các tập đoàn, tổng công ty Nhà nước (TĐ, TCT). Kết quả kiểm toán cho thấy: 30/31 TĐ, TCT, công ty nhà nước được kiểm toán kinh doanh có lãi, bảo toàn và phát triển được vốn, đóng góp lớn cho ngân sách nhà nước, song vẫn còn rất nhiều hạn chế. Phần lớn các TĐ, TCT và công ty nhà nước còn sai sót trong việc hạch toán kế toán, kê khai nghĩa vụ với NSNN nên qua kiểm toán phải điều chỉnh tăng, giảm tài sản, nguồn vốn, doanh thu, chi phí; kiến nghị tăng thu NSNN 10.896 tỷ đồng.

Ông Hồ Đức Phớc cho biết, hoạt động sản xuất kinh doanh của nhiều DN trực thuộc TĐ, TCT không hiệu quả, thua lỗ lớn, mất vốn chủ sở hữu, phải giải thể; nhiều khoản đầu tư, góp vốn của các TĐ, TCT không đúng quy định, thua lỗ, trong đó hoạt động đầu tư ra nước ngoài của PVN không hiệu quả, tiềm ẩn rủi ro mất vốn, thua lỗ cao, chuyển vốn đầu tư ra nước ngoài vượt hạn mức quy định trong giấy chứng nhận đầu tư.

Trong khi đó, hoạt động quản lý tài chính, công nợ, TSCĐ, hàng tồn kho và chi phí giá thành còn nhiều hạn chế, chưa chặt chẽ làm phát sinh nợ khó đòi lớn; hàng hóa ứ đọng, chậm luân chuyển, đầu tư TSCĐ không hiệu quả, hệ số nợ phải trả cao… Cá biệt, trong giai đoạn năm 2010-2015, Ban Quản lý Dự án công trình Liên hợp Lọc hóa dầu Nghi Sơn đã gửi tiền tại 2 ngân hàng nhưng tiền lãi nhận được để ngoài hệ thống sổ sách kế toán, có dấu hiệu vi phạm pháp luật 22,1 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, diện tích, số lượng cơ sở đất mà các TĐ, TCT và DNNN được giao rất lớn song chưa được DN và các cơ quan nhà nước có thẩm quyền quản lý chặt chẽ; nhiều diện tích đất chưa sử dụng, hoặc sử dụng không hiệu quả, sử dụng không đúng mục đích; chưa thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính với NSNN; tính tiền sử dụng đất phải nộp của dự án bất động sản chưa đúng quy định.

Công tác quản lý hoạt động đầu tư xây dựng tại một số DN còn thiếu chặt chẽ từ khâu lập quy hoạch tổng thể, phê duyệt dự án, phê duyệt thiết kế cơ sở đến việc huy động vốn, bố trí vốn chậm, chưa phù hợp tiến độ thực hiện; sử dụng vốn không đúng mục tiêu; lựa chọn nhà thầu, ký kết hợp đồng, điều chỉnh hợp đồng không đúng quy định; một số dự án phải dừng, giãn tiến độ.

Nhiều dự án nghiệm thu, thanh toán, quyết toán còn sai sót về khối lượng, đơn giá và chưa đầy đủ thủ tục, Kiểm toán Nhà nước kiến nghị thu hồi, giảm thanh toán 210 tỷ đồng; xử lý tài chính khác 5.681 tỷ đồng… Đặc biệt, một số dự án của PVN đang gặp khó khăn trong việc huy động vốn, có nguy cơ không đảm bảo cơ cấu vốn được phê duyệt hoặc tiềm ẩn rủi ro phát sinh chi phí, giảm hiệu quả đầu tư.

Cũng theo người đứng đầu Kiểm toán Nhà nước, tiến độ CPH, thoái vốn nhà nước năm 2017 còn chậm, không đúng kế hoạch được duyệt, chậm thoái vốn ra khỏi lĩnh vực bất động sản, ngân hàng theo quy định, trong đó các TCT, DNNN của TP. Hồ Chí Minh đều đang tạm dừng công tác CPH, thoái vốn; SCIC mới thực hiện bán vốn được 41/114 DN, không đạt kế hoạch đề ra; một số đơn vị chưa xây dựng Đề án tái cơ cấu DN giai đoạn 2016-2020...

Liên quan đến kiểm toán chuyên đề, Kiểm toán Nhà nước cho biết, kết quả kiểm toán chuyên đề ưu đãi đầu tư và thực hiện nghĩa vụ với NSNN của các DN đầu tư xây dựng kinh doanh kết cấu hạ tầng khu công nghiệp trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh cho thấy phần lớn các công ty đầu tư hạ tầng khu công nghiệp chưa hoàn thành việc đầu tư xây dựng đồng bộ theo quy hoạch; sử dụng đất không phù hợp với quy hoạch được duyệt; UBND TP. Hồ Chí Minh điều chỉnh quy hoạch 1/2000 của 14 KCN, trong đó điều chỉnh quy hoạch một số khu công nghiệp có tính chất hợp thức hóa cho các vi phạm về quy hoạch; điều chỉnh quy hoạch không đúng thẩm quyền và vi phạm quy hoạch đã được Thủ tướng Chính phủ và Bộ Xây dựng phê duyệt; phê duyệt quy hoạch không đảm bảo quy chuẩn kỹ thuật quốc gia; cấp giấy chứng nhận đầu tư hoặc cấp phép xây dựng không phù hợp với ngành nghề được đầu tư, quy hoạch được duyệt.

Kết quả kiểm toán chuyên đề việc xác định giá trị DN, thực hiện CPH DNNN thuộc thẩm quyền quản lý của UBND TP. Hà Nội giai đoạn 2013 – 2017 cũng cho thấy hầu hết các DN CPH chưa xây dựng phương án sử dụng đất trình cơ quan có thẩm quyền xem xét, quyết định trước khi thực hiện xác định GTDN. UBND TP. Hà Nội cho phép chuyển mục đích sử dụng đất hoặc bổ sung mục đích sử dụng đất không đúng phương án sắp xếp lại, xử lý nhà, đất và phương án sử dụng đất khi CPH; cho phép DN hợp tác, liên doanh trong khi liên doanh đã thành lập và đã có giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh để hợp thức hóa cho việc góp vốn không đúng quy định; các DN CPH chưa tính đầy đủ lợi thế quyền thuê đất trả tiền hàng năm vào giá trị DN để CPH trong khi DN sử dụng lợi thế quyền thuê đất trả tiền hàng năm để góp vốn...

Tổng hợp kết quả kiểm toán của 256 báo cáo kiểm toán trong năm 2018 đối với niên độ ngân sách năm 2017, Tổng Kiểm toán Nhà nước cho biết, KTNN đã kiến nghị xử lý tài chính 92.499 tỷ đồng, trong đó tăng thu 19.858 tỷ đồng, giảm chi NSNN 23.722 tỷ đồng; chuyển 5 vụ việc sang Cơ quan Cảnh sát điều tra kiến nghị điều tra làm rõ để xử lý về hành vi có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự, đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can 2 vụ; kiến nghị sửa đổi, bổ sung hoặc hủy bỏ, thay thế 160 văn bản không phù hợp với quy định pháp luật hoặc chưa phù hợp với thực tiễn nhằm bịt lỗ hổng về cơ chế, tránh thất thoát, lãng phí.