Tái cơ cấu ngân hàng đã đạt được kết quả khả quan
TS.Lê Xuân Nghĩa |
Phân tích cụ thể những kết quả đật được, ông cho biết: Thứ nhất, thanh khoản của các NHTM được củng cố, tạo lòng tin đối với người gửi tiền. Thứ hai, ngành NH đã nỗ lực rất lớn để xử lý nợ xấu. Thứ ba, việc xử lý sở hữu chéo, lũng đoạn cũng đã có những tiến bộ bước đầu. Những biện pháp đã thực hiện trong vài năm gần đây như là kiểm soát chặt chẽ quan hệ sở hữu, cho vay người có liên quan, cho vay với mục đích đầu cơ, cộng với những vụ án hình sự lớn đang được điều tra và xử lý đã gióng lên tiếng chuông cảnh báo về việc Chính phủ và NHNN sẽ dứt khoát loại bỏ sở hữu chéo và lợi dụng NH để cho vay sân sau, ra khỏi hệ thống tài chính. Thứ tư, là đã áp dụng chuẩn mực quản trị, quản lý rủi ro, chuẩn mực kế toán và báo cáo tài chính, chỉ tiêu an toàn hệ thống tiệm cận với thông lệ quốc tế.
Tuy nhiên theo ông, vẫn còn nhiều thách thức đối với hệ thống NH. Điển hình như việc xử lý nợ xấu vẫn tiếp tục là một khó khăn lớn đối với hệ thống NH khi mà các biện pháp tái cơ cấu theo Quyết định 780 hết hiệu lực và đồng thời Thông tư 02 bắt đầu có hiệu lực.
Điều này đòi hỏi không chỉ hệ thống NH mà cơ quan hoạch định chính sách phải tạo những điều kiện thuận lợi hơn về mặt pháp lý và nguồn lực để Công ty Quản lý tài sản của các TCTD Việt Nam (VAMC), các NHTM giải quyết nhanh chóng nợ xấu theo những chuẩn mực về hạch toán nợ cao hơn, hoặc ít nhất bằng chuẩn mực áp dụng trong khu vực Đông Nam Á.
“Mặc dù, NHNN đã có những quy định theo hướng áp dụng các thông lệ mới, nhưng hiệu lực thực hiện của nó tuỳ thuộc rất lớn vào việc giải quyết các cấu phần tái cấu trúc trước đó như nợ xấu, xử lý NH yếu kém, sở hữu lũng đoạn, thiết lập kỷ luật thị trường và đặc biệt là tăng cường tính độc lập, hiệu lực pháp luật của cơ quan thanh tra giám sát”, ông nhận định.
Trong số các chuẩn mực quốc tế cần phải được áp dụng, theo ông quan trọng nhất là chuẩn mực kế toán và báo cáo tài chính cộng với chuẩn mực an toàn hệ thống. Đây là những yêu cầu cấp bách để làm rõ vấn đề hệ thống NH đang ở đâu, sức khoẻ thế nào, có khả năng duy trì lâu dài lòng tin của thị trường và ổn định kinh tế vĩ mô hay không.
“Chúng ta không thể nào tái cấu trúc nền kinh tế, tái cấu trúc hệ thống NH mà chỉ dựa trên hệ thống pháp lý và hệ thống quản trị hiện hành. Đấy là điều không tưởng”, ông nhấn mạnh và thêm: Muốn tái cơ cấu hệ thống NH thành công đòi hỏi phải có những cải cách pháp lý sâu rộng gắn liền với các cấu phần khác của toàn bộ chương trình tái cấu trúc nền kinh tế như tái cấu trúc DNNN, tái cấu trúc đầu tư công, tái cơ cấu nông nghiệp, cải cách hành chính...
Đây là điều khiến cho nhiều chuyên gia phân tích vẫn còn lo ngại về khả năng thành công như mong đợi của chương trình tái cơ cấu. Đặc biệt là việc cải cách thể chế kinh tế, đơn giản hoá thủ tục pháp lý và minh bạch hoá hệ thống tài chính và kỷ luật thị trường là những yêu cầu tối thiểu để cho chương tình tái cấu trúc hệ thống NH cũng như tái cấu trúc nền kinh tế thành công.