Tăng trưởng đã tới hạn, nếu không tái cơ cấu
Với cơ cấu kinh tế hiện tại khó duy trì tốc độ tăng trưởng cao 7-8%/năm
Trả lời phỏng vấn Thời báo Ngân hàng, TS. Phan Thanh Hà - Phó vụ trưởng Vụ Tài chính tiền tệ - Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, theo số liệu mới nhất của Tổng cục Thống kê, GDP 6 tháng ước tăng 4,38% so với cùng kỳ năm 2011. Tuy thấp hơn nhiều so với cùng kỳ mấy năm gần đây cũng như chưa đạt mục tiêu mà Chính phủ trình Quốc hội phê duyệt là 6-6,5% cả năm, song mức tăng này vẫn chấp nhận được trong bối cảnh diễn biến kinh tế trong và ngoài nước còn nhiều khó khăn. Đáng chú ý là tốc độ tăng trưởng kinh tế quý II cao hơn nhiều so với quý I (quý I tăng 4%, quý II tăng 4,66%) cho thấy nền kinh tế đã thoát ra khỏi vùng đáy và đang trên đà hồi phục. Đặc biệt, lạm phát được kiềm chế ở mức thấp khi CPI 6 tháng đầu năm chỉ tăng 2,52% so với cuối năm 2011. Nhập siêu cũng được kiểm soát ở mức thấp, cán cân thanh toán thặng dư, tỷ giá cũng được duy trì ổn định... Tuy nhiên mục tiêu ổn định vĩ mô còn chưa đạt, khi các chỉ tiêu kinh tế vĩ mô biến động khá lớn qua các năm; sản xuất - kinh doanh vẫn gặp nhiều khó khăn. Mặc dù những khó khăn của doanh nghiệp đã được hỗ trợ tháo gỡ bằng những giải pháp về cơ bản là đúng hướng nhưng kết quả trên thực tế còn phải chờ thời gian.
Đầu tư từ khu vực nhà nước trong 6 tháng đầu năm vẫn tăng 6,8% so với cùng kỳ. (Ảnh: ĐK)
Dường như chất lượng tăng trưởng đã được cải thiện rõ rệt khi dù đầu tư công được thắt khá chặt, tín dụng hầu như không tăng song GDP vẫn tăng 4,38%?
Những yếu tố trên là chưa đủ căn cứ để khẳng định chất lượng tăng trưởng đã được cải thiện. Bởi mức tăng trưởng này có thể là kết quả của những dự án đầu tư đã được chuẩn bị từ những năm trước. Cần lưu ý, đầu tư công tuy có được thắt chặt hơn nhưng vẫn ở mức khá cao (tăng 6,8% so với cùng kỳ). Bên cạnh đó, do những năm trước đây, tín dụng đã tăng trưởng rất cao nên dù tín dụng 6 tháng đầu năm hầu như không tăng, song tính tổng thể tín dụng đối với nền kinh tế vẫn ở mức rất lớn. Mặc dù vậy, không thể phủ nhận nền kinh tế đã có những chuyển biến tích cực.
Tuy nhiên việc CPI tháng 6 giảm có làm tăng thêm lo ngại về nguy cơ nền kinh tế rơi vào giảm phát?
Việc CPI tháng 6 giảm so với tháng trước là do nhiều yếu tố, trong đó có việc giá xăng dầu, giá lương thực, thực phẩm giảm. Song, điều này cũng phản ánh phần nào thực trạng khó khăn hiện nay của sản xuất - kinh doanh. Tuy nhiên, chưa thể kết luận là nền kinh tế giảm phát mà cần theo dõi thêm một thời gian nữa. Nếu trong một hai tháng tới, CPI tiếp tục giảm, sản xuất không được cải thiện thì nền kinh tế sẽ rơi vào giảm phát.
Có ý kiến cho rằng, diễn biến kinh tế thời gian qua cũng phần nào phản ánh giới hạn năng lực sản xuất hiện nay của Việt Nam, nên việc cố gượng ép thúc đẩy tăng trưởng cao hơn cũng đi kèm với sức ép lạm phát lớn hơn?
Đúng là tăng trưởng đã đạt mức tới hạn nếu không tái cơ cấu, tức là với những hạn chế hiện tại về cơ cấu kinh tế thì mục tiêu tăng trưởng cao 7-8%/năm như trước đây sẽ khó có thể đạt được mà không phải trả giá bằng lạm phát do tăng cung tiền.
Vậy theo bà, liệu chúng ta có thể đạt được mục tiêu tăng trưởng 6 - 6,5% trong năm 2012?
Để đạt mức tăng trưởng cả năm là 6% thì 6 tháng còn lại phải đạt tốc độ tăng trưởng 7,62%. Đây là mục tiêu gần như bất khả thi. Khác với những năm trước đây tăng trưởng có thể đạt được nhờ tăng tín dụng thì năm nay tiền ra nhiều nhưng chỉ nằm trong hệ thống ngân hàng, nên tác động thúc đẩy tăng trưởng bị hạn chế.
Tôi ước tính, với đà này tăng trưởng cả năm sẽ vào khoảng 5-5,5%. (trước đây NHNN dự báo 5,2%, Ngân hàng Thế giới 5,7%).
Điều đó có nghĩa tăng trưởng tín dụng, đầu tư công cũng cần cân đối lại cho phù hợp?
Đúng vậy. Trong 6 tháng đầu năm 2012 đã đạt được một số kết quả tích cực hơn các năm trước nhưng doanh nghiệp khó khăn nhiều hơn, khi tiềm lực tích lũy từ các năm trước đang cạn kiệt và đến mức giới hạn. Những tháng cuối năm cần kiên trì thực hiện các giải pháp đã đề ra về cơ bản là đồng bộ và phù hợp với cơ chế thị trường. Khi các giải pháp hành chính không đem lại kết quả mong đợi và tạo nhiều chi phí cho không chỉ ngân hàng mà cả doanh nghiệp thì giải pháp thích hợp hơn cả là để cho thị trường tự điều chỉnh. Đề án tái cơ cấu đã khởi động cần được thúc đẩy đi tiếp với các giải pháp đổi mới tư duy và cách làm.
Vậy còn lạm phát cũng như một số cân đối vĩ mô khác thì sao, thưa bà? Liệu việc cung tiền tăng mạnh hơn trong những tháng cuối năm sẽ tác động thế nào đến lạm phát?
Trong ngắn hạn, việc tăng phương tiện thanh toán (chính sách tiền tệ đã được nới lỏng từ tháng 3/2012) sẽ không làm tăng lạm phát do bẫy thanh khoản, nhưng sẽ ảnh hưởng đến lạm phát trong dài hạn hơn. Kết quả kiềm chế lạm phát thời gian qua cho thấy tiền cung ứng qua kênh ngân sách đã được kiểm soát chặt chẽ hơn. Nhiều dự báo chỉ số giá năm 2012 sẽ ở mức thấp xa so với 10% của kế hoạch, có khả năng là 6-7%, nhập siêu thấp ở mức 5-6% kim ngạch xuất khẩu (so với 10% theo kế hoạch, cán cân thanh toán thặng dư 3-3,5 tỷ USD.
Linh Chi thực hiện