Tạo nền tảng cho tăng trưởng nhanh và bền vững
Kinh tế 2019: Động lực có, nỗ lực cần | |
VEPR: Tăng trưởng kinh tế năm 2019 dự báo đạt 6,9% |
Chất lượng tăng trưởng được cải thiện
Phát biểu tại Phiên tổng thể và đối thoại chính sách cấp cao trong khuôn khổ Diễn đàn kinh tế Việt Nam năm 2019 do Chính phủ và Ban Kinh tế Trung ương phối hợp tổ chức chiều ngày 17/1, ông Eric Sidgwick - Giám đốc quốc gia ADB tại Việt Nam ghi nhận nhiều điểm tích cực của nền kinh tế Việt Nam trong năm 2018. Nổi lên là môi trường kinh tế vĩ mô được giữ vững, trong khi các động lực tăng trưởng tiếp tục được duy trì (đặc biệt là xuất khẩu, tiêu dùng trong nước đều tăng trưởng tốt trong khi vốn FDI tiếp tục chảy mạnh vào Việt Nam) và đã giúp Việt Nam có được tốc độ tăng trưởng cao nhất trong 11 năm qua. Vị này cũng tin tưởng, đà tăng trưởng và các động lực tăng trưởng sẽ tiếp tục được duy trì trong năm 2019 và ADB dự báo tăng trưởng kinh tế trong năm nay sẽ ở mức 6,8%.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại Phiên tổng thể và đối thoại chính sách cấp cao trong khuôn khổ Diễn đàn kinh tế Việt Nam năm 2019 |
Nhận định tích cực về triển vọng kinh tế của Việt Nam cũng là quan điểm chung được các chuyên gia, diễn giả đưa ra tại phiên tổng thể này. Đáng chú ý, không chỉ dừng lại ở các số liệu kinh tế đạt được khả quan mà chất lượng tăng trưởng cũng có sự cải thiện rõ nét. Thể hiện ở tốc độ tăng trưởng kinh tế cao nhưng đi đôi với ổn định vĩ mô; tăng trưởng tín dụng dưới 14% - thấp hơn nhiều so với mức 17 - 18% của các năm trước; dự trữ ngoại hối năm 2018 đạt mức kỷ lục hơn 60 tỷ USD; tốc độ tăng năng suất lao động tăng dần và hệ số ICOR giảm dần so với các năm trước…
Dù những kết quả khả quan của năm 2018 chưa thể coi là câu trả lời đầy đủ cho những quan ngại mà không ít chuyên gia luôn đặt ra, đó là rất khó để có thể cùng lúc vừa đạt được tăng trưởng nhanh, vừa có được tăng trưởng bền vững; nhưng rõ ràng với những gì đạt được, hoàn toàn có cơ sở để tin rằng, không nhất thiết phải đánh đổi hay lựa chọn giữa chất lượng tăng trưởng và tốc độ tăng trưởng. Nó cũng cho thấy, “tăng trưởng nhanh và bền vững” không chỉ là khẩu hiệu mà đã thực sự trở thành quyết tâm hành động của Việt Nam, nhất là khi ý chí, khát vọng và tiềm năng của Việt Nam đều rất lớn.
Tuy nhiên về ngắn hạn, trong bối cảnh tăng trưởng được dự báo sẽ giảm xuống ở tất cả các nền kinh tế lớn, và môi trường toàn cầu đang ở giai đoạn bất định hơn, đặc biệt là căng thẳng thương mại Mỹ - Trung thì những rủi ro tác động đến Việt Nam cũng không thể loại trừ. Theo số liệu của ADB, thị phần xuất – nhập khẩu của Việt Nam với Trung Quốc trong tổng xuất – nhập khẩu năm 2018 chiếm tỷ lệ lần lượt là 19,6% và 31,2%; với Mỹ là 19,4% và 6,1%. Với cấu phần lớn như vậy nên những diễn biến tiếp theo trong cuộc xung đột của hai nền kinh tế hàng đầu thế giới này sẽ có tác động đáng kể đến Việt Nam. Do đó, các áp lực về lạm phát, tỷ giá, tăng trưởng xuất khẩu… sẽ vẫn có thể xuất hiện trong năm nay.
Tiếp tục ổn định vĩ mô, khơi thông các nút thắt
Về trung hạn, các ý kiến tham luận cho rằng, bên cạnh việc nỗ lực hiện thực hóa các cơ hội mà quá trình hội nhập và mở cửa mang lại thì đối phó với các thách thức, đặc biệt với tháo gỡ các nút thắt của nền kinh tế liên quan đến phát triển cơ sở hạ tầng (CSHT), ứng phó biến đổi khí hậu, đảm bảo an ninh năng lượng, phát triển khoa học công nghệ để tham gia hiệu quả vào CMCN 4.0 và phát triển kinh tế số, tập trung phát triển kinh tế tư nhân, hay kết nối giữa khu vực tư nhân trong nước với khu vực đầu tư nước ngoài… là những vấn đề rất cần thiết để củng cố nền tảng cho tăng trưởng nhanh và bền vững.
Chính phủ sẽ ưu tiên chính sách cho đầu tư vào vốn nhân lực và CSHT chất lượng cao, đặc biệt là hạ tầng thông minh, hạ tầng cách mạng 4.0 |
Bên cạnh đó, ở góc độ thể chế và tư duy, các mục tiêu như: Chính phủ số, kiến tạo các giá trị phát triển, sự liêm chính… sẽ khó đi vào thực tiễn nếu chúng ta không cải cách những nguyên tắc và mô hình quản trị không còn phù hợp với thực tiễn. Thực trạng và tiềm năng đích thực của các ngành kinh tế có tính chủ lực nhằm kiến tạo sức bật mới cho sự phát triển cũng cần được đánh giá lại để có hướng điều hành sát đúng nhất...
Tham dự Phiên tổng thể, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã lắng nghe toàn bộ các ý kiến thảo luận và đề xuất của các chuyên gia và diễn giả về những công việc ưu tiên mà Việt Nam cần làm. Thủ tướng cũng tham gia đối thoại chính sách cấp cao, trả lời nhiều câu hỏi mà diễn đàn quan tâm, đặc biệt những ưu tiên quan trọng nhất về cải cách thể chế trong năm nay và thời gian tiếp theo. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, năm 2019 và những năm tiếp theo, Chính phủ sẽ tập trung vào sáu vấn đề trọng tâm.
Thứ nhất, quyết tâm giữ vững sự ổn định về chính trị xã hội và củng cố nền tảng kinh tế vĩ mô lẫn vi mô vững chắc, qua đó tăng cường khả năng chống chịu và hấp thụ các xung lực từ các biến động của nền kinh tế thế giới. “Chính phủ cho rằng môi trường vĩ mô ổn định sẽ tiếp tục là một lợi thế so sánh nổi trội của Việt Nam trong bối cảnh hệ kinh tế - chính trị thế giới đầy bất ổn như hiện nay”, Thủ tướng nói.
Thứ hai, Chính phủ cam kết sẽ thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa các cải cách về cơ cấu, nâng cao chất lượng thể chế pháp luật và năng lực quản trị nhà nước để cải thiện tăng trưởng tiềm năng từ 7% trở lên. Trong đó, tập trung vào cải cách, nâng cao hiệu quả DNNN và kinh tế hợp tác xã, thúc đẩy kinh tế tư nhân, làm cho khu vực FDI trở nên gắn kết hơn với khu vực kinh tế nội địa, củng cố hệ thống tài chính, hệ thống ngân hàng, tích cực xử lý nợ xấu, kiểm soát chặt chẽ bội chi và nợ công, nỗ lực khơi thông các điểm nghẽn, nút thắt về cơ chế phân bổ nguồn lực cho phát triển nhanh và bền vững hơn.
Thứ ba, tiếp tục tăng tốc và tạo ra các bứt phá trong việc cải thiện chất lượng môi trường kinh doanh và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, hướng đến chuẩn mực cạnh tranh, minh bạch và công bằng trong tiếp cận các nguồn lực, giảm chi phí cho DN.
Thứ tư, thúc đẩy và lan toả tinh thần khởi nghiệp rộng khắp, khuyến khích đổi mới sáng tạo, thực thi việc bảo vệ quyền tài sản cho nhà đầu tư và DN. Từ năm 2019, Chính phủ sẽ ưu tiên chính sách cho đầu tư vào vốn nhân lực và CSHT chất lượng cao, đặc biệt là hạ tầng thông minh, hạ tầng cách mạng 4.0. Đồng thời, Chính phủ cũng sẽ đặt chương trình nghị sự ưu tiên trong những năm tới dành cho cải cách giáo dục, trong đó đặc biệt là giáo dục đại học, tập trung vào các ngành khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học. Đảm bảo sinh viên tốt nghiệp có các kỹ năng tối thiểu và phù hợp trong thời đại CMCN 4.0.
Thứ năm, dành ưu tiên nhiều hơn nữa cho đầu tư khoa học công nghệ, nâng cao năng lực nghiên cứu và phát triển, đầu tư CSHT. Chính phủ nhận thấy, mức chi cho nghiên cứu và phát triển hiện nay của Việt Nam còn khá thấp so với trung bình của thế giới cũng như các nước trong khu vực. Chính vì vậy, tăng chi cho khoa học công nghệ, khuyến khích tư nhân đầu tư nhiều hơn nữa cho nghiên cứu và phát triển sẽ là một trọng tâm chính sách của Chính phủ từ năm 2019.
Thứ sáu, tập trung các giải pháp phát triển toàn diện, hài hoà giữa kinh tế - xã hội và môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu, thúc đẩy sự phát triển đồng đều hơn giữa các vùng miền. Tập trung nhiều hơn cho củng cố các nền tảng văn hoá xã hội, hoàn thiện các thiết chế văn hoá, đặc biệt xây dựng, đào tạo con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh và bền vững đất nước trong giai đoạn mới.