Tết Nguyên đán: Đảm bảo cung ứng đủ tiền mặt
Thưa Phó thống đốc, ngành NH đã chuẩn bị như thế nào cho nhu cầu tiền mặt của người dân dịp Tết Ất Mùi?
NHNN đã chủ động xây dựng các phương án cung ứng tiền mặt, đồng thời tổ chức điều chuyển tiền mặt tới các NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố để nâng cao dự trữ, sẵn sàng đáp ứng nhu cầu tiền mặt của các tổ chức, cá nhân. Đặc biệt là các tỉnh, thành phố lớn có mức thu chi tiền mặt lớn và tập trung nhiều qua giao dịch tại hệ thống máy ATM như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Hải Phòng, Đồng Nai, Bình Dương…
NHNN cũng ban hành văn bản chỉ đạo Giám đốc NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố, Sở Giao dịch NHNN có trách nhiệm đảm bảo cung ứng đủ tiền mặt cho các TCTD, Kho bạc Nhà nước trên địa bàn, qua đó đáp ứng đủ nhu cầu tiền mặt cho các tổ chức, cá nhân. NHNN đã yêu cầu các TCTD có hệ thống máy ATM đặc biệt quan tâm tăng cường tiếp quỹ các máy ATM và tìm giải pháp đảm bảo hệ thống thông suốt, đáp ứng tốt nhu cầu rút tiền mặt của khách hàng.
Tại các thành phố lớn và địa phương có các khu công nghiệp tập trung đông dân cư và cán bộ, công nhân, ngoài việc đáp ứng tốt nhu cầu sử dụng ATM, nếu cần thiết, các TCTD sẽ tổ chức những hình thức trả tiền lưu động, hướng dẫn khách hàng trực tiếp đến các phòng giao dịch, chi nhánh NH gần nhất để rút tiền mặt một cách thuận tiện, nhanh chóng, giảm áp lực cho các máy ATM vào những ngày cao điểm trả lương, thưởng cho cán bộ, nhân viên.
Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú trả lời câu hỏi của báo giới
Thực tế người dân vẫn phàn nàn về những trục trặc khi giao dịch qua ATM của một số NHTM trong dịp Tết?
Về vấn đề tiền trong ATM và hoạt động của ATM, không chỉ dịp Tết NHNN mới tập trung chỉ đạo mà đây là lĩnh vực NHNN trong nhiều năm qua đã chỉ đạo quyết liệt, tích cực cùng cơ quan báo chí kịp thời phản ánh và xử lý. Về mặt cơ chế pháp lý, NHNN đã có những quy định hết sức rõ ràng đối với các NHTM cung ứng dịch vụ ATM.
Trong thực tế, nhu cầu sử dụng, doanh số sử dụng/ngày, số lượng thẻ ATM ngày càng tăng. Có thể nói đây là thành quả chung của nền kinh tế, trong đó có ngành NH trong việc phát triển thanh toán không dùng tiền mặt. NHNN chỉ đạo các NHTM có trách nhiệm cao trong dịp này, nâng cao chất lượng phục vụ khách hàng, không để tình trạng máy ATM không có tiền hoặc không hoạt động. NHNN khẳng định, lượng tiền mặt để cung ứng cho các máy ATM đảm bảo đã cung ứng đủ cho các tỉnh, thành phố có nhiều Khu công nghiệp, Khu công nhân, các địa bàn có mật độ ATM lớn.
Tuy vậy, với các máy ATM đang hoạt động công suất bình thường, nhưng khi nhu cầu giao dịch qua ATM tăng đột biến thì có thể lỗi kỹ thuật. Để tránh điều đó, các NHTM đã có những chỉ đạo cụ thể đến các chi nhánh, địa phương để đảm bảo máy không sử dụng quá công suất... Bên cạnh đó, còn nhiều yếu tố liên quan đến kỹ thuật như đường truyền. Nhiều khi đường truyền trục trặc do đào đường, do hệ thống mạng hay các yếu tố khách quan đã làm cho hoạt động ATM không được thông suốt. NHNN đã có chỉ đạo các TCTD cung ứng dịch vụ ATM là phải công khai các số điện thoại, thư điện tử để người dân phản ánh những trục trặc khi giao dịch qua ATM.
ATM lưu động giải quyết được áp lực nhu cầu rút tiền mặt cao ở những nơi, tại thời điểm nhất định. Tại sao NHNN chưa cấp phép cho nhiều NHTM cung cấp dịch vụ này?
Liên quan đến cấp phép ATM lưu động, Thông tư 36/2012/TT-NHNN đã có quy định chi tiết về điều kiện, tiêu chí để các NH muốn triển khai cung cấp dịch vụ ATM lưu động. Đến nay chỉ có hai NH là DongA Bank và VietinBank có hồ sơ xin phép triển khai và NHNN đã cho thí điểm hình thức ATM lưu động này tại một số Khu công nghiệp, Khu chế xuất… vào những thời gian cao điểm trả lương.
DongA Bank hiện đã trang bị 5 xe ATM, mỗi xe có 4 máy ATM. VietinBank có 5 xe và mỗi xe 2 máy. Tất cả những xe ATM lưu động phải đáp ứng yêu cầu kỹ thuật về an toàn, bảo mật… Sau một thời gian triển khai, NHNN đang xem xét để cho mở rộng dịch vụ này.
Tuy nhiên, việc NHNN mở rộng cấp phép cho dịch vụ này trước hết phải xuất phát từ nhu cầu của NH. Hơn nữa, bên cạnh hình thức chi trả qua ATM lưu động thì các TCTD còn triển khai nhiều phương thức chi trả tiền mặt thuận tiện khác cho khách hàng như: cán bộ NH đến trực tiếp phát tiền; chuyển tiền qua tài vụ DN để trả lương, thưởng; hướng dẫn người dân đến các chi nhánh, phòng giao dịch của NH để rút tiền mặt trực tiếp… NHNN đã có các văn bản chỉ đạo về việc các TCTD phải linh hoạt khi giải quyết nhu cầu rút tiền mặt của khách hàng tăng cao.
NHNN tiếp tục chủ trương hạn chế in và không đưa các loại tiền mới in vào dịp Tết từ 5.000 đồng trở xuống ra lưu thông
Vấn đề cũng được quan tâm nhiều trong dịp Tết là tiền mới, tiền lẻ. Năm nay NHNN có chỉ đạo gì về vấn đề này, thưa Phó thống đốc?
Từ năm 2013, NHNN thực hiện chủ trương không đưa tiền mới mệnh giá nhỏ ra lưu thông vào dịp Tết Nguyên đán, đã được xã hội và người dân ủng hộ bởi đem lại hiệu quả về mặt kinh tế lẫn xã hội. Theo ước tính của NHNN, việc thực hiện chủ trương này giúp giảm chi phí hàng năm hàng trăm tỷ đồng, qua đó góp phần tiết kiệm cho ngân sách Nhà nước và tạo điều kiện cho NHNN và các đơn vị liên quan tập trung nguồn lực nâng cao chất lượng tiền mặt đang lưu thông, nâng cao công tác bảo quản, xử lý tiền mặt trong toàn hệ thống NH.
Cụ thể, năm 2013 với việc không in mới mệnh giá 500 đồng đã tiết kiệm được hơn 94 tỷ đồng. Năm 2014 NHNN tiếp tục không in ấn mệnh giá 1 nghìn đồng, 2 nghìn đồng, cả nước tiết kiệm được 314 tỷ đồng. Cộng thêm tiết kiệm từ đồng 500 đồng thì cả năm 2014 tiết kiệm được 409 tỷ đồng.
Trong dịp Tết Nguyên đán 2015, NHNN tiếp tục chủ trương hạn chế in và không đưa các loại tiền mới in vào dịp Tết từ 5.000 đồng trở xuống ra lưu thông. Với phương thức tính toán trên, sẽ tiết kiệm được 171 tỷ đồng. Như vậy, trong 3 năm thực hiện không in mới tiền các mệnh giá trên sẽ tiết kiệm được cho ngân sách Nhà nước 1.084 tỷ đồng. Việc làm này đã nhận được sự đồng tình, phối hợp, ủng hộ của các bộ, ban, ngành, cơ quan báo chí và dư luận xã hội. Bên cạnh đó, theo đánh giá của Bộ Văn hoá - Thể thao và Du lịch, trong năm 2014, dịch vụ đổi tiền lẻ không còn phổ biến như trước đây, do đa số các ban quản lý di tích đã bố trí bàn ghi công đức, hòm công đức đúng quy định, đảm bảo sự tôn nghiêm nơi thờ tự. Hiện tượng cài đặt tiền trên tay tượng Phật, thả tiền xuống giếng giảm đáng kể.
Đồng thời, NHNN cũng phối hợp với các bộ, ban, ngành tuyên truyền việc sử dụng tiền mệnh giá nhỏ hợp lý, đúng mục đích trong các hoạt động lễ hội, văn hoá tín ngưỡng; chỉ đạo các đơn vị trực thuộc tăng cường kiểm tra, xử lý đối với hoạt động kinh doanh đổi tiền hưởng chênh lệch theo quy định tại Nghị định 96/2014/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm trong lĩnh vực tiền tệ, NH.
Thực tế vẫn có bộ phận người dân dùng tiền mệnh giá nhỏ vào các hoạt động tâm linh, gây hình ảnh phản cảm. Theo Phó thống đốc, cần có biện pháp gì để chấn chỉnh việc này?
Chúng tôi đã gửi văn bản đến các bộ, ngành liên quan, vận động, tuyên truyền người dân sử dụng tiền nhỏ lẻ đúng chức năng, một cách văn minh, đảm bảo nét đẹp văn hóa truyền thống tại các cơ sở đền, chùa, lễ hội. Cùng với công tác tuyên truyền, NHNN phối hợp với các bộ, ngành liên quan xử lý mạnh vấn đề này. Vấn đề đổi tiền được xác định là một hành vi không được phép, theo Nghị định 96/2014/NĐ-CP mức xử phạt hành chính là từ 20 triệu đến 40 triệu đồng. Đối với hệ thống NH, cách đây hai tháng chúng tôi quán triệt rất cụ thể vấn đề tiền lẻ trong hệ thống.
Theo đó, NHNN chỉ đạo quyết liệt hệ thống NH nếu còn tồn kho thậm chí chỉ vài bó tiền mới nhỏ lẻ cũng không được đưa ra dịp Tết này. Chỉ đưa tiền đã qua lưu thông nhưng có đủ tiêu chuẩn lưu thông và đảm bảo cung ứng đủ số lượng, cơ cấu mệnh giá cho nhu cầu thanh toán, mua bán hàng hóa, dịch vụ của người dân. Nếu cán bộ nào vi phạm sẽ kiên quyết xử lý, nhất là hành vi tiếp tay cho việc đổi tiền. Nếu ngoài thị trường vẫn có tiền mệnh giá nhỏ nguyên thếp, thậm chí nguyên bó thì có thể do người dân đã lưu giữ từ trước. Vì tiền mệnh giá nhỏ nên khối lượng nhiều nhưng giá trị nhỏ, nhiều người giữ lại từ các năm trước. Nhưng chúng tôi cho rằng, đây không phải là số lượng lớn.
Xin cảm ơn Phó thống đốc!
Vấn đề đổi tiền được xác định là một hành vi không được phép, theo Nghị định 96/2014/NĐ-CP mức xử phạt hành chính là từ 20 triệu đến 40 triệu đồng. Đối với hệ thống NH, cách đây hai tháng chúng tôi quán triệt rất cụ thể vấn đề tiền lẻ trong hệ thống. Theo đó, NHNN chỉ đạo quyết liệt hệ thống NH nếu còn tồn kho thậm chí chỉ vài bó tiền mới nhỏ lẻ cũng không được đưa ra dịp Tết này. |
Minh Hiếu thực hiện