Thách thức với kênh vốn trung dài hạn
Nhu cầu vốn xây dựng cơ sở hạ tầng hàng năm là rất lớn, đang đè nặng lên ngân sách Nhà nước. Việc thoái vốn Nhà nước tại DN gắn với nhiệm vụ tái cơ cấu DNNN đang đến hồi nước rút… Khả năng khơi dòng tiền từ chứng khoán cho nhiệm vụ phát triển này là nội dung được nhiều đại biểu Quốc hội đặt ra, trong buổi làm việc giữa đoàn công tác của Ủy ban Kinh tế của Quốc hội do ông Nguyễn Văn Giàu, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban dẫn đầu với Sở Giao dịch Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh (HoSE), diễn ra hồi tuần trước.
“Chúng tôi thấy rằng, việc huy động vốn trực tiếp trên thị trường để đầu tư các dự án hạ tầng quan trọng của đất nước sẽ đảm bảo công khai, minh bạch, chống thất thoát, lãng phí, tham nhũng, đem lại hiệu quả cao cho dự án...”, TS. Trần Du Lịch, Phó trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội TP. Hồ Chí Minh nêu vấn đề. Tuy nhiên, cũng theo TS. Trần Du Lịch, hiện còn thiếu vắng các quỹ đầu tư hạ tầng như một sản phẩm của thị trường tài chính, để huy động vốn trực tiếp từ người dân.
Năm 2015, nhiều DNNN cổ phần hóa niêm yết trên TTCK sẽ tạo cơ hội cho nhà đầu tư |
Trao đổi thêm với các đại biểu Quốc hội về cơ hội của các nhà đầu tư phát triển hạ tầng huy động vốn trên TTCK cho các dự án cơ sở hạ tầng kinh tế, kỹ thuật có tổng mức đầu tư lớn, như tuyến đường cao tốc Bắc - Nam, dự án cải tạo, mở rộng các quốc lộ 1A đường Hồ Chí Minh (đoạn qua Tây Nguyên), đường sắt Bắc - Nam… ông Lê Hải Trà, Phó tổng giám đốc thường trực HoSE cho biết, các DN phát triển hạ tầng ở nước ta hiện nay còn khó huy động vốn trên TTCK do thiếu các công cụ cơ bản để định giá chi phí vốn dựa trên đường cong lãi suất chuẩn.
Đặc biệt, theo ông Trà, là sự thiếu vắng vai trò của tổ chức đánh giá tín dụng có tính độc lập cao, thiếu các chuẩn mực về kế toán, kiểm toán các dự án hạ tầng theo thông lệ quốc tế làm nền tảng cho việc kiểm soát chi phí xây dựng và vận hành; hay những cơ chế đảm bảo dòng tiền trong suốt thời gian dài vận hành dự án trước những rủi ro về thay đổi chính sách…
Một vấn đề khác cũng được các đại biểu quan tâm là trong năm 2015, nhiều tập đoàn, tổng công ty lớn của Nhà nước sẽ được cổ phần hóa. Hoạt động này chắc chắn sẽ tạo ra nhiều hàng hóa tốt niêm yết trên TTCK, vừa là cơ hội kiếm lời cho nhà đầu tư, vừa thúc đẩy việc cung cấp dịch vụ cho tổ chức tài chính trung gian.
Tuy nhiên, để thu hút rộng rãi các nhà đầu tư cả trong nước và quốc tế, theo ông Lê Hải Trà, cần đổi mới cách cung cấp thông tin DN cả bằng tiếng Việt và tiếng Anh, thời gian từ khi cung cấp thông tin đến phiên đấu giá đủ để các nhà đầu tư trong và ngoài nước nghiên cứu, khuyến khích các DNNN sử dụng các tổ chức tư vấn độc lập có uy tín để xác định nhu cầu thị trường cho lần phát hành đầu tiên… Đây là những nhiệm vụ hết sức khó khăn, không chỉ là trách nhiệm, thuộc thẩm quyền của HoSE mà còn có vai trò rất quan trọng của các DN, đơn vị tư vấn, kiểm toán…
Phát biểu tại buổi làm việc, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Nguyễn Văn Giàu nhấn mạnh, với lợi thế to lớn có trụ sở chính đóng tại TP. Hồ Chí Minh, nơi vừa là đầu tàu và trung tâm kinh tế, tài chính của cả nước, do đó HoSE cần phát huy tốt nhất vai trò và chức năng của TTCK là huy động vốn trung và dài hạn cho phát triển của nền kinh tế, nhất là trong giai đoạn đẩy mạnh tái cơ cấu nền kinh tế với trọng tâm là tái cơ cấu đầu tư công, tái cơ cấu DNNN và tái cơ cấu các tổ chức tín dụng.
Chủ nhiệm Nguyễn Văn Giàu cho rằng, HoSE cần tăng cường nghiên cứu và đề xuất cơ chế, chính sách mạnh mẽ để chủ động hội nhập kinh tế quốc tế, rút ngắn khoảng cách với các TTCK trong khu vực. Trong tiến trình cổ phần hóa DNNN cần hỗ trợ để DN thu hút rộng rãi các nhà đầu tư trong và ngoài nước nhằm đổi mới quản lý, nâng cao hiệu quả, tính minh bạch nguồn vốn của Nhà nước đầu tư vào DN, từ đó góp phần tăng trưởng kinh tế bền vững.
Báo cáo với đoàn công tác, TS. Trần Đắc Sinh, Chủ tịch HĐQT HoSE cho biết, từ 2 cổ phiếu ban đầu, đến nay trên sàn đã có 307 cổ phiếu, 2 chứng chỉ quỹ đóng, 1 chứng chỉ quỹ ETF và 38 trái phiếu được niêm yết và giao dịch. Các công ty niêm yết đa phần là các DN lớn, đầu ngành, đặc biệt trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng và bất động sản, với giá trị vốn hóa đạt 985 ngàn tỷ đồng vào cuối năm 2014, chiếm gần 88% giá trị vốn hóa toàn TTCK Việt Nam và bằng khoảng 25% GDP năm 2014.
Trong giai đoạn 2015 - 2020, HoSE sẽ tập trung cho việc thành lập Sàn Giao dịch Chứng khoán Việt Nam theo đúng đề án, lộ trình được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, đưa vào sử dụng hệ thống công nghệ thông tin hiện đại cho TTCK Việt Nam, phát triển các sản phẩm của thị trường hàng hóa cơ sở, giúp đa dạng hóa công cụ đầu tư đi đôi với nâng cao chất lượng hàng hóa trên thị trường, quản trị công ty, quản trị rủi ro, minh bạch thông tin, thực hiện hội nhập quốc tế trong lĩnh vực chứng khoán...