Thiếu cơ chế trong kết nối, cung cầu
Giải bài toán “được mùa, mất giá” | |
Kỳ vọng từ chuỗi liên kết |
Còn phân biệt “trồng để ăn và bán”
Ông Lê Minh Đức - Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Long An cho rằng, nông dân vẫn còn tâm lý trồng để ăn và trồng để bán. “Tuy hiện nay, người nông dân đã ý thức được phải làm ra sản phẩm đạt các tiêu chí an toàn thực phẩm, nhưng phải thay đổi hoàn toàn tâm lý trên thì sản phẩm đưa ra thị trường mới đạt chất lượng”, ông Đức nói.
Cần có sự liên kết chặt chẽ hơn nữa trong sản xuất và phân phối, nhằm tránh tình trạng phải “giải cứu nông sản” |
Nhìn nhận tổng quát hơn, ông Nguyễn Minh Toại, Giám đốc Sở Công Thương TP. Cần Thơ cho rằng, vùng nguyên liệu phục vụ sản xuất, chế biến phát triển chưa theo quy hoạch, còn manh mún, nhỏ lẻ và thiếu bền vững. Số lượng, quy mô, sự đồng đều của sản phẩm chưa được đảm bảo, do đó sản phẩm của nông dân muốn đưa vào chuỗi cung ứng rất khó khăn.
Sự hợp tác, gắn kết giữa nông dân sản xuất, DN và cơ sở chế biến chưa chặt chẽ, thiếu cơ chế ràng buộc trong hợp đồng bao tiêu sản phẩm. Đã xảy ra nhiều trường hợp bị bể hợp đồng do người sản xuất không giữ chữ tín, được giá là bán cho người khác, thay vì thực hiện đúng cam kết với DN… Theo ông Nguyễn Minh Toại, cần có sự liên kết chặt chẽ hơn nữa trong sản xuất và phân phối, nhằm tránh tình trạng phải “giải cứu nông sản”.
Trên thực tế, các DN, HTX vẫn sản xuất hàng hóa theo tập quán truyền thống, nhiều loại nông sản chưa đáp ứng được các yêu cầu về chất lượng, phương thức thanh toán, mẫu mã bao bì sản phẩm, vận chuyển. Sự phối hợp với các địa phương chưa kịp thời để có thể đáp ứng yêu cầu đột xuất của thị trường.
Lãnh đạo ngành Công Thương của nhiều địa phương đã đề xuất, Sở Công Thương TP. HCM nên là đơn vị chủ trì, hỗ trợ các tỉnh tổ chức luân phiên hoạt động kết nối cung - cầu tại các tỉnh. Tổ chức thường xuyên các chương trình gặp gỡ giữa nhà sản xuất và phân phối để cùng trao đổi các vấn đề liên quan.
Thị trường bị bóp méo
Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải cho rằng, trong thời gian qua, có một số nơi đã bóp méo thị trường và lợi dụng chính sách để đầu cơ khiến xảy ra tình trạng phải “giải cứu” các loại sản phẩm. Do đó, các địa phương phải chủ động kết nối cung-cầu, phải có sự phối hợp giữa ngành Công Thương và ngành nông nghiệp, kết nối giữa ngành Công Thương và người dân.
Hiện hoạt động kết nối cung - cầu hàng hóa tại các địa phương vẫn được tiến hành nhưng hiệu quả không cao. Ông Lê Minh Đức cho rằng, tỉnh Long An chưa có nhiều DN lớn làm đầu mối mua hàng hóa nông sản, thực phẩm của người nông dân, dẫn đến khó khăn trong công tác thu gom hàng hóa để tập trung cho các hợp đồng bao tiêu sản phẩm của các DN chế biến sản xuất hàng hóa.
Một thực tế cần phải nhìn nhận rằng, DN trên địa bàn một số tỉnh hầu hết là vừa và nhỏ, thậm chí siêu nhỏ nên lượng cung ứng hàng hóa ra thị trường rất ít và không thường xuyên. Các DN này chưa chú trọng chất lượng sản phẩm, không có đầu mối tiêu thụ ổn định. Do đó, có sự cạnh tranh thiếu lành mạnh trên thị trường và quyền lợi của người tiêu dùng chưa được bảo vệ một cách chính đáng.
Từ những thực tế trên, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải đã yêu cầu lãnh đạo ngành Công Thương các tỉnh tiếp tục liên kết tổ chức tốt các hội nghị kết nối cung - cầu hàng hóa giữa các địa phương trong khu vực, đặc biệt với TP. HCM và TP. Cần Thơ.
Ngành Công Thương phải kịp thời đề xuất các giải pháp nhằm bảo đảm cân đối cung - cầu, bình ổn giá cả hàng hóa trên thị trường. Bên cạnh đó, ngành Công Thương các tỉnh, thành phải đẩy mạnh phát triển mạng lưới phân phối, lưu thông, xúc tiến mở rộng thị trường tiêu thụ nội địa và xuất khẩu các sản phẩm nông sản; từng bước giảm thiểu thiệt hại cho người dân và DN, đặc biệt hàng nông sản Việt Nam khi vào mùa thu hoạch.
Qua đó, ông cũng đề nghị TP. HCM đóng vai trò đầu mối phối hợp với các tỉnh, thành phố khu vực để phát triển kinh tế cũng như hỗ trợ địa phương phát triển sản phẩm chủ lực, có lợi thế, gắn với công nghiệp chế biến và tiêu thụ sản phẩm.