Thiếu minh bạch thì thiệt
24,2% DN tổ chức đại hội cổ đông (ĐHCĐ) quá thời hạn quy định. 68,7% DN không đăng tải thư mời và tài liệu họp đúng quy định. 32,2% DN không công bố biên bản họp ĐHCĐ. 98,8% DN chưa lập bộ phận quan hệ cổ đông. Thống kê trên do Nhóm nghiên cứu Trường đại học Bách khoa TP. Hồ Chí Minh thực hiện với 364 DN niêm yết trên HNX cho thấy phần nào sự thờ ơ của các DN trong vấn đề minh bạch thông tin với cổ đông.
Ảnh minh họa |
Không chỉ là chậm tổ chức, nhiều ĐHCĐ được tổ chức chỉ để như cho có, khi kết quả kinh doanh và mọi hành vi lãnh đạo của ban lãnh đạo DN đã được định hình gần như hoàn toàn và phản ánh vào kết quả kinh doanh năm.
Ví như, ĐHCĐ thường niên năm 2014 của CTCP Đầu tư và Thương mại VNN được tổ chức khi năm tài chính còn 1,5 tháng, vào ngày 14/11/2014. Tuy nhiên, không phải ĐHCĐ nào cũng có sự mạnh mẽ và cương quyết như của VNN, khi không thông qua mọi báo cáo trình tại đại hội, ngoại trừ báo cáo lựa chọn đơn vị kiểm toán.
Anh Trần Thanh Hải, cổ đông sở hữu hàng trăm ngàn cổ phần của một công ty vận tải đã 5 năm nay không có mặt tại các cuộc ĐHCĐ. Lý do là vì các thông tin mà anh mong muốn được hóa giải hay chăm chút cho kỳ vọng đầu tư của mình đã không được các thành viên HĐQT trả lời thỏa đáng, hoặc đưa vào lưu ý trả lời sau rồi mất hút.
Vì vậy, sau ĐHCĐ, những thông tin mà anh có chẳng khác gì tài liệu trước đó và nghị quyết đều được đa số cổ đông nhất trí thông qua. Với các DN mà phần nhiều cổ phần vẫn thuộc sở hữu của Nhà nước, những thông tin về chiến lược, hoạt động DN càng trở lên mù mờ hơn. Trong khi đó đối với NĐT, chất lượng của một kỳ ĐHCĐ không nằm ở những con số kế hoạch hay lợi nhuận mà là tầm nhìn của ban lãnh đạo DN.
Sự hữu hạn của các thông tin trong các ĐHCĐ dần làm nản lòng các NĐT, nhất là những NĐT ở những nơi xa DN, chẳng có lý do gì để họ bỏ cả chục triệu đồng để đi họp mà giá trị thông tin mang lại không tương xứng với chi phí. Kết quả, quyền của NĐT bị “phó mặc” qua các đại diện uỷ quyền, hiện tượng ngày càng trở thành phổ biến trong các ĐHCĐ. Và chỉ cần có đủ thành viên tham dự, mọi kế hoạch đều được thông qua.
Ví như cổ phiếu PVA đầu năm 2014 bị hủy niêm yết trên sàn chứng khoán do kết quả kinh doanh 3 năm bị lỗ. Năm 2013, PVA đặt kế hoạch lỗ sau thuế hợp nhất gần 23 tỷ đồng nhưng cuối cùng công ty đã lỗ tới 101 tỷ đồng. Năm 2014, công ty đặt kế hoạch rất cao, kế hoạch sản lượng tăng gần 9 lần so với 2013, doanh thu tăng 3,5 lần, lợi nhuận sau thuế gần 18 tỷ đồng. Tuy nhiên, do đại hội chỉ có hơn 20% cổ đông tham gia, nên các tờ trình kế hoạch kinh doanh đều được thông qua.
NĐT trở thành các “nghị gật” khi một thống kê khác của HNX với các ĐHCĐ 2014 cũng chỉ ra rằng, vẫn còn nhiều điểm chưa đạt yêu cầu, thậm chí là mang tính kỹ thuật khi có khoảng 13% biên bản họp được ĐHCĐ thông qua khác với nội dung nghị quyết đại hội; hơn 12% biên bản đại hội không ghi rõ kết quả biểu quyết và nghị quyết đối với từng vấn đề trong nội dung chương trình họp…
Tất nhiên, một phần của sự thờ ơ này còn là vì chiến lược của NĐT đơn thuần là lướt sóng cổ phiếu, nên họ không quan tâm đến ĐHCĐ. Tuy nhiên, dù là lướt sóng, NĐT không quan tâm đến DN thì ít nhiều đã lãng phí cơ hội của chính mình.
Còn với DN, sự thờ ơ của cổ đông không chỉ đồng nghĩa với việc lãng phí nguồn lực trong hiện tại mà còn tiềm ẩn những rủi ro về huy động nguồn lực trong tương lai. Bởi, có thể bây giờ khi quy mô DN nhỏ, do một nhóm NĐT nắm quyền chi phối, DN ít quan tâm đến NĐT nhỏ. Nhưng cùng với thời gian và quy luật cạnh tranh, DN sẽ phải mở rộng quy mô mà nguồn lực của nhóm NĐT hiện tại đã tới hạn, điểm tựa mà họ có thể trông chờ chính là những NĐT nhỏ.
Chuyện trên thị trường hiện tại có tới 60 - 70% DN niêm yết than thở cổ phiếu đang bị định giá thấp, dưới giá trị sổ sách là tiếng chuông báo động với các DN về vấn đề công khai minh bạch và cách cư xử với cổ đông.