Thông qua Luật đầu tư (sửa đổi)
Luật bao gồm 7 chương, 76 điều đã được Quốc hội thảo luận tại hội trường ngày 10/11/2014, với 19 ý kiến phát biểu, 2 văn bản góp ý về dự thảo Luật này. Tuy nhiên, ngay sau phiên họp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo Cơ quan thẩm tra, Cơ quan soạn thảo và các cơ quan hữu quan nghiên cứu tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật.
Góp ý kiến về khái niệm nhà đầu tư nước ngoài (Điều 3), một số ý kiến đề nghị khôi phục lại các khái niệm về nhà đầu tư trong nước và nhà đầu tư nước ngoài như dự thảo Luật trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 7 do quy định của dự thảo Luật lần này không quy định rõ cơ chế áp dụng đối với tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết, khái niệm về nhà đầu tư nước ngoài bao gồm cả các tổ chức kinh tế được thành lập và hoạt động tại Việt Nam có tổ chức và cá nhân nước ngoài nắm giữ trên 51% vốn điều lệ; công ty hợp danh có cá nhân nước ngoài làm thành viên… được nhiều đại biểu Quốc hội cho rằng phạm vi quá rộng và chưa phân định rõ địa vị pháp lý của nhà đầu tư nước ngoài và tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài.
Do vậy, dự thảo Luật trình Quốc hội tại kỳ họp này quy định khái niệm nhà đầu tư nước ngoài căn cứ vào quốc tịch của tổ chức, cá nhân nước ngoài phù hợp với thông lệ quốc tế. Về cơ chế áp dụng đối với tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài, tại Điều 23 của dự thảo Luật quy định điều kiện và thủ tục đầu tư đối với tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài.
Về ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh (Điều 6), có ý kiến đề nghị không quy định cấm mua bán người và bộ phận cơ thể người tại Luật này vì đã được quy định tại Luật phòng chống mua bán người.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết, trên cơ sở kết quả rà soát số lượng ngành, nghề cấm đầu tư, kinh doanh hiện hành, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo Cơ quan chủ trì thẩm tra, Cơ quan soạn thảo và thống nhất với các bộ, ngành hữu quan thu hẹp từ 51 lĩnh vực, ngành, nghề, hàng hóa, dịch vụ xuống còn 6 ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh như quy định tại Điều 6 của dự thảo Luật.
Tất cả 6 ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh quy định tại Điều này đều đã được quy định tại các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành nhưng được tổng hợp trong Luật đầu tư để làm rõ hơn quy định về quyền tự do kinh doanh của công dân. Do vậy, đề nghị giữ nguyên quy định về cấm mua bán người và bộ phận cơ thể người tại Luật này.
Về ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện (Điều 7), có ý kiến đề nghị quy định rõ những trường hợp nào phải xin giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh và những trường hợp nào được thực hiện hoạt động kinh doanh khi có đủ điều kiện. Có ý kiến đề nghị bổ sung quy định giao Chính phủ hệ thống và công bố các điều kiện đầu tư áp dụng đối với nhà đầu tư nước ngoài khi thực hiện hoạt động đầu tư kinh doanh trong các ngành nghề quy định tại Phụ lục 4.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết, điều kiện kinh doanh là các yêu cầu cần thiết để bảo đảm cho hoạt động bình thường mà không bị pháp luật cấm; còn các ngành, nghề kinh doanh có điều kiện được hiểu là hạn chế quyền tự do đầu tư kinh doanh, do đó cần quy định trong Luật nhằm bảo vệ quốc phòng, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, đạo đức xã hội, sức khỏe của cộng đồng như tại Điều 7 của dự thảo Luật.
Để tăng cường tính công khai minh bạch của các chính sách pháp luật tạo điều kiện cho nhà đầu tư tự quyết định hoạt động của mình, dự thảo Luật đã quy định rõ các ngành, nghề kinh doanh có điều kiện tại Phụ lục 4 kèm theo. Hiện nay, nước ta đang tiến hành cải cách thủ tục hành chính theo hướng giảm thiểu hình thức cấp phép để chuyển sang áp dụng chủ yếu hình thức ban hành quy định về tiêu chuẩn, điều kiện để nhà đầu tư tự đăng ký thực hiện và cơ quan quản lý tiến hành hậu kiểm.
Ngoài ra, các khoản 4, 5 và 6 của Điều 7 dự thảo Luật cũng đã quy định nguyên tắc về điều kiện đầu tư kinh doanh của ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện phải bảo đảm tính minh bạch, khách quan, tiết kiệm thời gian và chi phí tuân thủ của nhà đầu tư. Căn cứ vào danh mục ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện đã được quy định tại Luật này, Chính phủ sẽ tập hợp và công bố công khai trên cổng thông tin doanh nghiệp các điều kiện đầu tư áp dụng đối với cả nhà đầu tư trong nước và nhà đầu tư nước ngoài.
Trần Hương