Thử bàn về câu chuyện dự báo
Thực tế cho thấy, cũng vì yếu tố “định kiến” mà nhiều mô hình dự báo của các chuyên gia trên thế giới đã “vô tình” loại bỏ những thông tin hay căn cứ không phù hợp với các nhận định mà chính họ đưa ra, trong khi lại nhấn mạnh quá mức tới những thông tin hỗ trợ. Một trong những hậu quả là cá nhân các chuyên gia - những người ít nhiều chịu các định kiến giống chúng ta - khó có thể đưa ra được các dự báo chính xác nhất khi chỉ dựa trên nhận định của riêng mình.
Ảnh minh họa |
Tại Việt Nam, trong năm 2018 đã có một số dự báo về nguy cơ xảy ra chu kỳ khủng hoảng kinh tế 10 năm. Hay vào đầu 2018, không ít các dự báo cho rằng rất khó khăn để đạt được tăng trưởng kinh tế như mục tiêu đặt ra. Nhưng cuối cùng thì không những khủng hoảng không diễn ra mà thậm chí tăng trưởng kinh tế còn vượt xa mục tiêu và kỳ vọng.
Vấn đề ở đây là khâu dự báo vẫn luôn có vai trò rất quan trọng và với mỗi dự báo cụ thể - dù cho thấy bức tranh tích cực hay tiêu cực - đều có những giá trị riêng nhất định. Và nếu chúng ta tận dụng được tất cả các dự báo thì sẽ có được một dự báo tổng thể sát đúng nhất. Có lẽ chìa khóa để đưa ra quyết định tốt hơn chính là sự kết hợp được tính đa dạng của các quan điểm, phân tích và dự báo khác nhau. Nhờ đó sẽ tránh được việc chỉ dựa vào các dự báo có tính chất “tô hồng” để đưa ra quyết định chèo lái nền kinh tế, nhưng đồng thời cũng tránh được việc chỉ dựa vào các dữ liệu hay dự báo quá bi quan và chỉ thấy đầy rẫy những thách thức mà dẫn đến có thể bỏ lỡ các cơ hội.
Với một môi trường bên ngoài bất định và khó dự báo hơn, có lẽ yếu tố quan trọng nhất là khi đã đặt ra các mục tiêu của chính mình thì phải nỗ lực hết sức để đạt và vượt mục tiêu đề ra, trên nguyên tắc “dĩ bất biến, ứng vạn biến”. Và thông thường, cứ mỗi dịp đầu năm, các chuyên gia kinh tế lại đưa ra những dự báo mới, nhận định mới về triển vọng nền kinh tế trong năm sẽ như thế nào; các chỉ tiêu kinh tế sẽ đạt được ra sao. Việc cần làm là bình tĩnh đón nhận tất cả các dự báo với tinh thần “tích cực không chủ quan, tiêu cực cũng không bi quan”, để chủ động tiếp thu có chọn lọc, trên cơ sở phân tích thấu đáo, có cơ sở thực tiễn và khoa học từ đó hướng đến chèo lái con thuyền kinh tế Việt Nam thành công trong năm 2019.
Đã là dự báo thì khó mà có thể chính xác hoàn toàn, nhưng dự báo vẫn luôn cần và luôn đóng vai trò rất quan trọng. Vì vậy, việc có được những dự báo sát đúng nhất luôn là điều mà mọi người kỳ vọng, đặc biệt trong môi trường kinh tế toàn cầu có nhiều bất định và thay đổi nhanh chóng như hiện nay.
Đơn cử, với tăng trưởng kinh tế đạt 7,08% trong năm vừa qua và soi lại dự báo của các tổ chức trong và ngoài nước, có thể thấy đã có rất nhiều những dự báo sát đúng khi nhận định tăng trưởng kinh tế 2018 quanh mức 7%. Một điểm đáng lưu ý nữa là năm 2018 có lẽ là năm đầu tiên trong nhiều năm qua chứng kiến việc hầu hết các chuyên gia đều đồng nhất điều chỉnh dự báo tăng trưởng đối với Việt Nam (so với chính các dự báo mà họ đưa ra vào đầu năm).
Điều này một mặt phản ánh những diễn biến tích cực của kinh tế Việt Nam giai đoạn nửa cuối năm 2018 (và các dự báo sẽ trở nên lạc hậu nếu không điều chỉnh), mặt khác phản ánh những diễn tiến và thay đổi nhanh chóng của kinh tế toàn cầu. Hơn nữa, rất có thể những động thái điều chỉnh các dự báo như vậy cũng cho thấy họ đã lắng nghe, xem xét và chắt lọc những phân tích đánh giá hợp lý từ các chuyên gia hay tổ chức khác để cố gắng đưa ra một dự báo sát đúng nhất, chứ không chỉ dựa trên phân tích và nhận định chủ quan của riêng mình.