Thu hẹp “cuộc chiến” mở rộng địa bàn

	Bán lẻ đa kênh - xu thế mới
	Cạnh tranh quyết liệt ở bán lẻ
	BIDV triển khai chương trình khuyến mại lớn nhất trong năm

Ngân hàng theo mô hình… Uber

TPBank vừa trình làng công nghệ LiveBank 24/7 một số NHTM khác gần đây cũng xây dựng sản phẩm dịch vụ cung ứng ra thị trường thông qua công nghệ Internet. Với công nghệ của TPBank, người dân giao dịch không cần phải đến chi nhánh, phòng giao dịch của NH này nhưng vẫn có thể thực hiện được các giao dịch như: mở tài khoản, mở sổ tiết kiệm, nộp tiền qua Internet Banking…

Để thực hiện những giao dịch trên, khách hàng chỉ cần thao tác trực tiếp trên màn hình máy tính, điện thoại di động. Hệ thống công nghệ của LiveBank sẽ kết nối trực tiếp với nhân viên của TPBank thông qua video call và hoàn thành các yêu cầu giao dịch.

Trường hợp áp dụng công nghệ LiveBank như của TPBank, đến thời điểm hiện nay đang được xem là tiên phong trong lĩnh vực mở rộng phạm vi khách hàng dựa trên nền tảng số hóa. Nó có thể còn khá mới mẻ đối với các NHTM trong nước, tuy nhiên các chuyên gia cho rằng chỉ trong vòng vài năm tới xu hướng áp dụng các mô hình công nghệ tương tự sẽ phát triển mạnh mẽ.

Các giao dịch qua internet sẽ tiết kiệm chi phí để ngân hàng có thể giảm lãi vay

Ông Hồ Sỹ Tuấn, đại diện của VietinBank cho rằng, trong xu hướng phát triển công nghệ số, đến một thời điểm nhất định bất cứ ai cũng có thể trở thành đại lý của ngân hàng. Lúc đó, mô hình “ngân hàng đại lý cá nhân - Agency Banking” sẽ rất phát triển. Các NHTM sẽ hợp tác với các cá nhân hoặc các tổ chức đáp ứng được các yêu cầu về tài chính và “phẩm chất đạo đức”, từ đó mở rộng mạng lưới đến các vùng nông thôn, vùng sâu vùng xa.

Những cá nhân, tổ chức làm đại lý cho ngân hàng khi đó có thể là một chủ cửa hàng, một công ty kinh doanh có địa điểm và một lượng tiền mặt tương đối ổn định. Họ sẽ tự trang bị thiết bị di động hoặc máy tính được kết nối Internet để cài đặt ứng dụng Ngân hàng đại lý cá nhân do NH cung cấp.

“Lúc này mô hình “ngân hàng đại lý cá nhân” sẽ hoạt động tương tự như mô hình kinh doanh vận tải của Uber. Tức là NH không cần phải mở thêm chi nhánh hay phòng giao dịch nào mà vẫn có hàng ngàn cá nhân, tổ chức hợp tác làm đại lý bán các sản phẩm dịch vụ cho mình. Tương tự như Uber không sở hữu chiếc xe taxi nào nhưng vẫn trở thành hãng kinh doanh vận tải qua nền tảng công nghệ lớn nhất thế giới nhờ cho phép những cá nhân có điều kiện (có xe riêng) tham gia cung cấp dịch vụ taxi mọi lúc mọi nơi thông qua một nền tảng công nghệ của mình” – ông Tuấn nói.

Ngân hàng không điểm giao dịch

Theo số liệu thống kê, đến cuối năm 2016 toàn hệ thống NHTM có trên 10.000 điểm giao dịch ở tất cả các tỉnh, thành trong cả nước. Agribank là NH dẫn đầu trong hệ thống về mạng lưới các chi nhánh và phòng giao dịch với khoảng trên 2.300 đơn vị trực thuộc. Tiếp theo đó là các NH như LienVietPostBank, VietinBank, BIDV…

Thời điểm trước năm 2012 hoạt động “chạy đua” mở rộng địa bàn, tăng chi nhánh và phòng giao dịch diễn ra phổ biến ở cả các NHTMCP. Tuy nhiên, khoảng vài năm gần đây, nhiều NH nhỏ đã phải thú nhận rằng cuộc đua mở rộng địa bàn bằng cách lập các chi nhánh, phòng giao dịch sẽ không mang lại lợi thế cạnh tranh bởi chi phí bỏ ra rất lớn để duy trình một điểm giao dịch. Trung bình mỗi phòng giao dịch hiện có ít nhất 5-10 nhân sự từ bảo vệ, kế toán, nhân viên tín dụng, lãnh đạo…

Theo tính toán của một nhóm nghiên cứu thuộc trường Đại học Mở TP.HCM, để lập mới một phòng giao dịch với mặt bằng khoảng 100 m2 tại địa bàn trung tâm TP.HCM thì chi phí sẽ không dưới 3 tỷ đồng. (Bao gồm: chi phí thuê mặt bằng, chi phí thiết kế, sửa chữa, mua sắm thiết bị, thủ tục hành chính, đào tạo nhân lực và dự phòng). Chính vì vậy, việc mở rộng mạng lưới chi nhánh, phòng giao dịch sẽ dần không còn hấp dẫn với các NHTM nhỏ. Thay vào đó các TCTD sẽ bước vào cuộc đua mới để xây dựng mô hình ngân hàng không chi nhánh. Từ đó cạnh tranh trực tiếp với nhau bằng tốc độ và chất lượng sản phẩm dịch vụ, mức phí giao dịch chứ không còn so tính về quy mô vốn và tài sản hữu hình.

Quan sát thực tế cho thấy, hiện nay trên thị trường Việt Nam, xu hướng NH không điểm giao dịch đã bắt đầu được các chi nhánh NH nước ngoài tập trung khai thác rất mạnh. Các NH lớn có mặt sớm tại Việt Nam như Bank of China, Bangkok Bank, CitiBank, Standard Chartered Bank, HSBC, ANZ… mặc dù có số lượng phòng giao dịch rất hạn chế nhưng hiệu quả kinh doanh và lợi nhuận vẫn rất khả quan. Chẳng hạn, ngân hàng ANZ hiện nay chỉ có 8 chi nhánh và phòng giao dịch, cộng với 2 quỹ tiết kiệm tại Hà Nội và TP.HCM nhưng đơn vị này cung cấp hiệu quả hàng loạt các dịch vụ ngân hàng bán lẻ và quản lý tài sản. Tăng trưởng lợi nhuận các năm gần đây của ANZ luôn ghi nhận ở mức trên 30%/năm, chủ yếu các nguồn thu dịch vụ.

Nối tiếp các chi nhánh NH nước ngoài, hiện nay nhiều NHTMCP như TPBank, VIB, Vietcombank, MB… cũng đã bắt đầu có dấu hiệu bỏ lại cuộc cạnh tranh mở rộng mạng lưới để bắt tay vào những dự án NH số với các mô hình LiveBank độc lập hoặc liên kết với mạng lưới của các công ty công nghệ tài chính (fintech).

Theo bà Nguyễn Thị Hòa, Phó viện trưởng Viện chiến lược Ngân hàng (NHNN) xu hướng NH không điểm giao dịch chắc chắn sẽ được các NHTM nhanh chóng nắm bắt. Bởi thực tế hiện nay tại Việt Nam đã có 70 TCTD trong hệ thống triển khai cung ứng các dịch vụ thanh toán qua Internet, 35 tổ chức cung ứng các dịch vụ thanh toán qua điện thoại di động. Trong khi đó, các thống kê cho thấy chi phí cung cấp dịch vụ tài chính trên nền tảng điện thoại cho mỗi khách hàng giảm từ 80 -90% so với việc sử dụng mô hình chi nhánh vật lý. Chính vì thế, để cạnh tranh về sản phẩm và dịch vụ dường như con đường số hóa ngân hàng là con đường tất yếu mà các NHTM phải hướng đến.

Còn ông Nguyễn Hưng, Tổng giám đốc TPBank nhìn nhận: NH số sẽ là quá trình bắt buộc các NHTM phải thực hiện, NH nào càng đến sớm sẽ càng có cơ hội tiết giảm chi phí kinh doanh. Theo đó, chi phí vận hành giảm đi NH sẽ có cơ hội giảm lãi suất, giảm phí giao dịch cho người tiêu dùng các dịch vụ tài chính NH. Mô hình NH sử dụng công nghệ cũng đặt ra một vấn đề về quản trị nguồn nhân lực cho các NHTM. Theo đó có thể những nhân viên giao dịch tại quầy sẽ phải giảm tối đa bởi một người vận hành máy có thể thay thế hàng chục người như hiện nay.