Thu hồi nợ khó ở khung pháp lý
Ông Lim Chor Ghee, Giám đốc Công ty tư vấn BDO cho rằng trở ngại lớn nhất đối với vấn đề thu hồi nợ ở Việt Nam đó là khung pháp lý. Theo ông Lim Chor Ghee:
Thực tế cho thấy mối liên kết giữa các DN với nhau cũng như giữa DN với ngân hàng là mối liên hệ mật thiết, hữu cơ.
Vì vậy, thông thường khi một DN gặp khó khăn về thị trường, tài chính sẽ kéo theo sự khó khăn cho các đối tác liên kết trong một chuỗi mắt xích. Hay nói một cách đơn giản, một DN vay vốn của ngân hàng hoặc mua nguyên liệu, hàng hóa theo hình thức gối đầu, trong điều kiện khó khăn không bán được hàng sẽ không thể trả nợ cho đối tác cũng như không thể trả nợ cho ngân hàng, như vậy sẽ kéo theo một vòng tròn nợ nần.
Các DN cần tìm hiểu kỹ đối tác để giảm thiểu rủi ro
Một DN vừa đồng thời là chủ nợ nhưng cũng có thể là con nợ của các DN hoặc TCTD khác. Vì vậy, để tránh rơi vào vòng luẩn quẩn này mà khả năng tháo gỡ là khá khó khăn, trước tiên khi định bỏ vốn ra đầu tư, cho vay đối với một DN hay dự án nào đó cần phải có sự xem xét, thẩm định cẩn trọng, rõ ràng trước khi ra quyết định.
Thậm chí đối với các DN, tổ chức tài chính lớn cần xây dựng hẳn một hệ thống đánh giá bài bản, chuyên nghiệp trước khi ra quyết định đầu tư hoặc cho vay để tránh phải giải quyết những khó khăn, phát sinh về sau.
Mặc dù vậy, cũng không phủ nhận vẫn không ít trường hợp dù đã phòng bị từ đầu, song DN, ngân hàng vẫn có thể vướng vào các khoản nợ khó đòi mà việc lên kế hoạch thu hồi nợ vào thời điểm hiện tại là đã quá muộn.
Vậy theo ông, sử dụng công cụ pháp lý cho vấn đề thu hồi nợ có phải là giải pháp tối ưu nhất hay không?
Kinh nghiệm thu hồi nợ ở nhiều nước cho thấy, công cụ pháp lý chỉ là giải pháp cuối cùng mà DN hay ngân hàng buộc phải sử dụng. Nhất là trong điều kiện hiện nay khung pháp lý cho vấn đề này tại Việt Nam vẫn còn khá lỏng lẻo, chưa tạo thuận lợi cho người thực hiện. Các quy định khung về phá sản, thanh lý tài sản, thu hồi nợ… vẫn đang trong quá trình hoàn thiện.
Chính vì vậy, giải pháp tối ưu nhất hiện nay vẫn đang được nhiều DN, tổ chức tài chính sử dụng đó là thỏa thuận, đàm phán với con nợ để tìm ra cách giải quyết vấn đề này một cách hiệu quả nhất trước khi phải đưa nhau ra tòa.
Việc trích lập quỹ dự phòng rủi ro liệu có phải là giải pháp, thưa ông?
Thực tế cho thấy, trong kinh doanh vấn đề quan trọng nhất đối với một DN chính là tối đa hóa lợi nhuận, nên việc trích lập hẳn một quỹ dự phòng rủi ro cho vấn đề nợ khó đòi, nợ xấu là không có mà quỹ này chỉ có ở các TCTD.
Thông thường các DN chỉ tăng cường đầu tư vào khâu bán hàng, tìm kiếm nâng cao thị phần, nâng cao năng lực quản trị, tài chính kế toán… để hạn chế tối đa những rủi ro có thể xảy ra. Việc dự phòng rủi ro đối với một DN sản xuất, kinh doanh thường tồn tại trong nhiều hình thức hoạt động khác nhau của DN và khác hẳn với việc trích lập quỹ dự phòng rủi ro ở các TCTD.
Lời khuyên cho các DN khi vướng vào tình trạng trên là nên sẵn sàng bắt tay ngay vào chuẩn bị một kế hoạch thu hồi nợ “hoàn hảo” gồm 4 giai đoạn. Trước tiên, cần phân loại danh mục khách hàng cũng như các khoản nợ đồng thời nhanh chóng phát triển các chính sách thu tiền cũng như đa dạng kênh thanh toán.
Bước tiếp theo là cần hành động sớm không đợi đến khi quá muộn và lên kế hoạch rõ ràng cho phương án xấu nhất có thể xảy ra. Sau đó gửi thông điệp, giấy báo đòi nợ đến khách hàng, ngừng cung cấp tất cả các dịch vụ, đóng băng tất cả các tài khoản có liên quan.
Và cuối cùng nên thuê các công ty tư vấn, dịch vụ, luật pháp để chuẩn bị cho quá trình tố tụng. Song vẫn cần khẳng định thêm một lần nữa tố tụng chỉ được sử dụng như một giải pháp cuối cùng vì khi đã sử dụng công cụ pháp lý cũng đồng thời đặt dấu chấm hết cho mối quan hệ giữa 2 bên.
NHNN đã trình Chính phủ đề án thành lập công ty mua bán nợ. Ông đánh giá giải pháp này sẽ giải quyết được vấn đề đặt ra?
Còn quá sớm để đánh giá vấn đề. Tuy nhiên, việc thành lập công ty mua bán nợ đã có tiền lệ ở nhiều nước trên thế giới vì vậy Việt Nam nên học hỏi kinh nghiệm ở những nước đi trước cũng như lưu ý đến việc quản lý hiệu quả các công ty mua bán nợ để sự tồn tại, phát triển của nó giúp giải quyết yêu cầu đặt ra chứ không phải lại tiếp tục lo giải quyết những hậu quả phát sinh từ những công ty này.
Xin cảm ơn ông!
Anh Tuyết thực hiện