Thủ tục hành chính làm tắc dòng chảy vốn
Giải bài toán “được mùa, mất giá” | |
Vườn trái xum xuê nhờ vốn vay ưu đãi | |
Cho thảo nguyên thêm xanh... |
Muốn cho vay: Không dễ!
Theo Phó giám đốc Agribank chi nhánh Bắc Giang Dương Văn Ngọc, tại thời điểm này, tổng nguồn vốn huy động của toàn đơn vị đạt 19.147 tỷ đồng. Trong khi đó, tổng dư nợ cả ngoại tệ đạt 13.007 tỷ đồng, tốc độ tăng trưởng 7 tháng đạt 8,5% so với cuối năm trước. Xét trong bối cảnh chung của toàn hệ thống, đây là con số khá tích cực, song, lại có thực tế là vốn NH đang có nguy cơ ế vì cho vay gặp không ít vướng mắc về thủ tục hành chính, nhất là thủ tục đất đai và những quy định cứng nhắc khác. “Chính điều này đã để tồn đọng một lượng vốn rất lớn trong toàn hệ thống, trong khi nông dân thì khát vốn đầu tư”, lãnh đạo chi nhánh băn khoăn.
Vướng mắc nhất và cũng ảnh hưởng lớn đến việc giải ngân vốn cho nông dân vay hiện nay, theo ông Ngọc là Thông tư liên tịch 09 giữa Bộ Tư pháp và Bộ Tài nguyên - Môi trường năm 2016. Nút thắt này không riêng gì Bắc Giang gặp phải mà là tình trạng chung của cả nước. Cụ thể, theo Thông tư thì bắt buộc khách hàng vay vốn khi mang tài sản thế chấp phải có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và giấy chứng nhận quyền sở hữu tài sản trên đất. Đây là nguồn cơn của những gói tín dụng tắc ứ ở NH.
Anh Đồng Văn Lập lo lắng về kế hoạch kinh doanh có nguy cơ “phá sản” vì thủ tục chuyển đổi, cấp quyền sở hữu tài sản trên đất phức tạp |
Dẫn chúng tôi xuống xã Hương Lạc, huyện Lạng Giang, cán bộ tín dụng dừng chân tại gia đình anh Nguyễn Văn Khương ở thôn 12, xã Hương Lạc. Chúng tôi bất ngờ trước ngôi nhà đồ sộ tráng lệ giữa vùng nông thôn. Theo tính toán của ông chủ gia đình, ngôi nhà có trị giá hơn 4 tỷ đồng, đất chính chủ có bìa đỏ. Giá trị là vậy, nhưng khi gia đình ngỏ ý muốn thế chấp toàn bộ tài sản nhà và đất đó để vay khoản tiền 2 tỷ đồng đầu tư cho trang trại chăn nuôi thì không đủ điều kiện do thiếu chứng nhận quyền sở dụng tài sản trên đất.
“Thật trớ trêu vô cùng, nhà của mình do mình đầu tư xây dựng trên đất chính chủ của mình mà giờ muốn hoàn thiện thủ tục xác nhận quyền sở hữu tài sản trên đất cũng nhiêu khê. Lẽ ra khi có bìa đỏ rồi thì tài sản trên đất do tôi đầu tư sẽ thuộc quyền sở hữu của tôi. Việc này nên giao toàn quyền cho NH thẩm định giá để giải ngân vốn cho nông dân. Sao lại bày đặt chứng nhận quyền sở hữu đi kèm làm gì cho khốn khổ người dân?”, anh Khương tỏ ra bức xúc.
Thủ tục hành chính đang là rào cản
Cùng cảnh ngộ với anh Khương là thanh niên Đồng Văn Lập sinh năm 1985 ở thôn Đồng Kim, xã Tiên Lục, huyện Lạng Giang. Khởi nghiệp từ hai bàn tay trắng với xuất phát ban đầu là buôn bán thức ăn chăn nuôi. Sau một thời gian có thu nhập khá, Lập quyết định vay mượn bạn bè, thế chấp đất ở để có vốn mua đất đồi đầu tư trang trại chăn nuôi lớn. Quy mô trang trại của Lập rộng 20.000m2 với hệ thống chuồng trại được đầu tư khá bài bản để duy trì trong chuồng luôn có từ 1.400 - 1.800 đầu lợn.
Ba năm qua, việc kinh doanh thức ăn chăn nuôi cũng như chăn nuôi lợn của Lập thuận lợi. Thế nhưng đợt giá lợn xuống vừa qua đã làm Lập điêu đứng. Lỗ nuôi lợn ngót 3 tỷ đồng. Chưa kể, tiền cám đang tồn hơn chục tỷ. Khó khăn vậy, nhưng kế hoạch đầu tư mua cả khu đồi 1,6 tỷ đồng, xây dựng trang trại 2 tỷ đồng và đảm bảo thu nhập cho 6 lao động mỗi người 5 triệu đồng/tháng vẫn tiếp tục phải thực hiện.
Cũng bởi vậy, thời điểm này Lập khát khao có được nguồn vốn để tái đàn cũng như duy trì kinh doanh thức ăn chăn nuôi. Nhưng mong muốn này đang gặp trở ngại bởi rào cản thủ tục hành chính. Lập cho hay, khu đất của gia đình hiện là đất lâm nghiệp. Giờ, mong muốn của anh là chuyển đổi mục đích sang đất vườn, trang trại để đảm bảo các thủ tục hành chính như chứng nhận trang trại đạt chuẩn và chứng nhận quyền sở hữu tài sản trên đất để được vay vốn. Song, dù đã gửi đến cơ quan chức năng thủ tục để được xác lập quyền sở hữu tài sản trên đất ròng rã 3 năm nay rồi nhưng đến nay Lập vẫn chưa nhận được phản hồi.
“Đối với các vấn đề liên quan đến chính sách đất đai, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, tài sản bảo đảm tiền vay thì phía chính quyền phải đứng ra hướng dẫn hoàn thiện thủ tục cho người dân để họ có điều kiện thế chấp vay vốn. NH không thể lo thay việc này được”, lãnh đạo một NH chia sẻ.
Ngay cả tín dụng cho nông nghiệp công nghệ cao tuy đang là lĩnh vực được Chính phủ khuyến khích nhưng thực tế cũng đang mắc phải thủ tục hành chính.
Ông Dương Văn Ngọc cho biết, đối với cho vay gói tín dụng nông nghiệp cao, đến nay Bắc Giang mới có 3 mô hình đi vào sản xuất có kết quả nhưng vẫn ở quy mô rất nhỏ của HTX, còn lại 14 mô hình vẫn chờ cơ quan có thẩm quyền xem xét. Và một trong những lý do khiến cho tiến độ giải ngân gói tín dụng nông nghiệp công nghệ cao chậm hoặc nhiều mô hình không tiếp cận được vốn, là sự chưa đồng bộ chính sách. Theo Quyết định 738 của Bộ NN-PTNT về điều kiện, vị trí đầu tư dự án phải được UBND tỉnh phê duyệt quy hoạch. Trong khi đó, tỉnh Bắc Giang lại chưa phê duyệt.
Thực tế tại tỉnh Bắc Giang hiện nay, hầu hết nhà ở và các công trình xây dựng trên đất của hộ gia đình, cá nhân chưa được cấp chứng nhận quyền sở hữu tài sản trên đất. Nếu NH chỉ nhận thế chấp quyền sử dụng đất, hạn mức cho vay sẽ thấp, trong khi nhà ở và các công trình xây dựng trên đất có giá trị lớn. Mặt khác việc chỉ nhận thế chấp quyền sử dụng đất mà không nhận thế chấp tài sản gắn liền với đất đã hình thành, NH cũng sẽ gặp vướng mắc khi phải xử lý tài sản thế chấp để thu hồi nợ…
Theo phản ánh của người dân và cán bộ tín dụng NH thì việc hoàn thiện thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu đất đai và quyền sở hữu tài sản trên đất còn lắm nhiêu khê, mất quá nhiều thời gian chờ đợi. Do vậy, lãnh đạo Agribank đề xuất, cần có sự phối hợp chính sách đồng bộ, nhất là thủ tục hành chính liên quan đến đất đai, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất… để người dân vay vốn kịp thời phát triển sản xuất kinh doanh. Và NH cũng giải phóng được vốn khê đọng.