Thuế chứng khoán: "Áp như vậy sẽ không ai đầu tư"

Đó là ý kiến của ông Nguyễn Hoàng Hải, Tổng thư ký Hiệp hội các nhà đầu tư tài chính (VAFI) tỏ ra không đồng tình với quy định về thuế thu nhập cá nhân tại Dự thảo Thông tư hướng dẫn về thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp (DN) và thuế thu nhập cá nhân đối với lĩnh vực chứng khoán, được Bộ Tài chính soạn thảo và đang lấy ý kiến rộng rãi.

“Áp dụng như quy định tại Dự thảo sẽ không ai đầu tư nữa”, ông Hải nói rõ quan điểm với phóng viên Thời báo Ngân hàng.

Tại điều 5 của Dự thảo nói trên qui định: “Chuyển nhượng cổ phần của công ty chưa đại chúng được xác định bằng 20% trên thu nhập tính thuế đối với cá nhân cư trú hoặc trên tổng số tiền mà cá nhân không cư trú nhận được từ việc chuyển nhượng phần vốn tại Việt Nam”.

Bằng văn bản số 736/HHĐTTC, VAFI góp ý với Bộ Tài chính rằng, trên thực tế phương pháp tính 20% từ giá mua trừ giá bán và chi phí đã thất bại trong việc áp dụng tính thuế cho cổ phiếu niêm yết và không niêm yết, vì không tính được chi phí đầu tư và không cá nhân nào thực hiện phương pháp này.

“Nếu áp đặt như trong Dự thảo thì chỉ là phương pháp lấy giá bán trừ giá mua, và như vậy nhà đầu tư phải chịu khoản thuế thu nhập quá cao, không phải 20% mà có thể là 50% - 80%... trong khi các khoản đầu tư OTC khác hay đầu tư cổ phiếu niêm yết bị thua lỗ thì không được khấu trừ thuế”, Hiệp hội VAFI lưu ý.

Theo quan điểm của VAFI, sự bất cập trên sẽ làm cho nhà đầu tư cá nhân trong nước không đầu tư vào cổ phiếu OTC, chủ yếu là doanh nghiệp nhỏ và vừa, và từ đó sẽ tước đi cơ hội huy động vốn từ các doanh nghiệp này, cũng là các đối tượng đang cần hỗ trợ.

Một điểm khác cũng không nhận được sự đồng tình của Hiệp hội. Dự thảo qui định: “Đối với cổ tức trả bằng cổ phiếu thưởng thì cá nhân chưa phải nộp thuế thu nhập cá nhân khi nhận cổ phiếu”. VAFI cho rằng, đây cũng sẽ là điều bất hợp lý nếu thực thi trong tương lai.

“Đánh thuế hay không đánh thuế thì cần phải căn cứ vào bản chất của nghiệp vụ đó có phát sinh thu nhập hay không”, văn bản số 736 của VAFI nói trên đề cập.

Bởi lẽ, việc nhà đầu tư cá nhân nhận cổ phiếu thưởng về thực chất không phải là khoản thu nhập mà ngược lại, nhà đầu tư cá nhân chấp nhận “không nhận cổ tức tiền mặt” để vì sự phát triển của doanh nghiệp.

Việc trả cổ tức bằng cổ phiếu không làm thay đổi giá trị doanh nghiệp (vốn chủ sở hữu không thay đổi); vốn điều lệ doanh nghiệp tăng lên nhưng đó chỉ là động tác kỹ thuật từ việc chuyển hóa lợi nhuận sau thuế hay từ các quỹ để nâng vốn điều lệ.

Ngoài ra, các doanh nghiệp cũng thường trả cổ tức bằng cổ phiếu nhằm mục đích chia nhỏ giá trị cổ phiếu để tăng tính thanh khoản cho cổ phiếu, đồng thời hạn chế trả tiền mặt nhằm tích lũy vốn.

Trong nhiều trường hợp, việc trả cổ tức bằng cổ phiếu không làm giá trị cổ phiếu tăng lên, thậm chí giảm xuống hoặc có tăng lên nhưng rồi giảm xuống.

“Theo thông lệ thế giới thì bất kỳ hoạt động huy động vốn nào không thuộc đối tượng phải đóng thuế thu nhập doanh nghiệp hay thuế thu nhập cá nhân. Luật thuế của ta cũng qui định các hoạt động huy động vốn không thuộc diện đóng thuế thu nhập DN”, VAFI cho hay.

Một điều “vô cùng bất hợp lý” khác, theo VAFI cũng cần phải điều chỉnh là khi nhà đầu tư cá nhân đầu tư vào chứng chỉ quỹ thì phải chịu thuế cổ tức ở mức 25% và thuế thu nhập cá nhân ở mức 5% cho tổng số lợi nhuận được chia.

Mức thuế này vô cùng cao nếu so sánh với việc nhà đầu tư đầu tư vào doanh nghiệp sản xuất kinh doanh và chỉ chịu 5% thuế cổ tức.

“Nếu qui định này thành hiện thực thì không một nhà đầu tư nào đầu tư vào chứng chỉ quỹ và lúc đó, các công ty quản lý quỹ sẽ tuyên bố đóng cửa hoạt động và ngành công nghiệp quản lý quỹ trong nước sẽ giải thể”, văn bản của VAFI khẳng định.

Vũ Anh Quân