Tiết kiệm chi phí để giảm lãi suất

Chủ động trong điều hành

NHNN vừa ban hành Chỉ thị 06/CT-NHNN về các giải pháp điều hành chính sách tiền tệ (CSTT), tín dụng và hoạt động ngân hàng trong những tháng cuối năm 2012 và đầu năm 2013.

Một chuyên gia ngân hàng nhấn mạnh, việc đưa ra Chỉ thị 06 kịp thời giúp các TCTD lên phương án kế hoạch kinh doanh phù hợp với thực tế. Hơn thế các giải pháp cho thấy sự chủ động trong điều hành CSTT của NHNN. Điều đó được thể hiện rõ nét trong 11 tháng đầu năm 2012.

Ngay từ đầu năm 2012, Thống đốc NHNN Nguyễn Văn Bình đã chủ động công bố định hướng điều hành lãi suất trong năm 2012 theo hướng giảm trung bình 1%/năm mỗi quý để định hướng dư luận, dẫn dắt thị trường và giúp các TCTD cân đối bài toán đầu ra – vào cho phù hợp. Tuy nhiên, trước diễn biến CPI giảm nhanh và thanh khoản hệ thống được cải thiện hơn, NHNN kịp thời điều chỉnh giảm các mức lãi suất chủ chốt nhanh hơn dự kiến để tháo gỡ khó khăn cho hoạt động sản xuất kinh doanh của DN, chia sẻ khó khăn với nền kinh tế.

Các TCTD đang nỗ lực tiết giảm chi phí để hạ thấp lãi suất cho vay. (Ảnh: KĐK)

Cụ thể, chỉ trong vòng 2 tháng NHNN đã 4 lần điều chỉnh giảm các mức lãi suất điều hành và trần lãi suất huy động VND với mức giảm 4 – 5%/năm. Đồng thời, từ tháng 5/2012 NHNN quy định trần lãi suất cho vay (LSCV) đối với 4 lĩnh vực ưu tiên là nông nghiệp nông thôn, xuất khẩu, công nghiệp hỗ trợ và DNNVV chỉ là 13%/năm.

Trước nguy cơ số DN bị phá sản tăng theo thời gian, tại Hội nghị tổng kết 6 tháng đầu năm hoạt động ngân hàng, Thống đốc NHNN Nguyễn Văn Bình đã kêu gọi các TCTD giảm lãi suất đối với các khoản cho vay cũ về mức tối đa 15%/năm để chia sẻ khó khăn với DN. Đề nghị này đã được các TCTD đồng tình và cụ thể hóa bằng hành động. Tính đến ngày 27/9/2012, tỷ trọng dư nợ cho vay có mức lãi suất trên 15%/năm chỉ còn 20,9% giảm khoảng 70% so với trước ngày 15/7/2012.

Có thể nói đến nay, mặt bằng lãi suất huy động và cho vay đã giảm về xấp xỉ mức lãi suất năm 2007 - thời điểm trước khi diễn ra cuộc khủng hoảng tài chính và suy thoái toàn cầu. LSCV đối với các lĩnh vực ưu tiên phổ biến 10 – 13%/năm, lĩnh vực kinh doanh khác và tiêu dùng phổ biến 12 – 15%/năm. Các lĩnh vực không khuyến khích tuy có mức lãi suất cao hơn do tính đặc thù, nhưng cũng thấp hơn so với trước đây.

Hiện lãi suất huy động VND các kỳ hạn ngắn ở mức 9%/năm, giảm từ 3% – 6%/năm; trong khi đó LSCV giảm 5% – 8%/năm. LSCV giảm nhanh đã tác động tích cực giảm áp lực chi phí vốn tháo gỡ khó khăn cho DN, qua đó hỗ trợ tăng tổng cầu của nền kinh tế.

Bên cạnh chính sách lãi suất linh hoạt, NHNN còn triển khai đồng bộ, quyết liệt nhiều giải pháp như tập trung vốn cho các lĩnh vực ưu tiên; rà soát, đánh giá khả năng trả nợ của khách hàng, điều chỉnh kỳ hạn nợ, gia hạn nợ đối với khách hàng có hoạt động sản xuất kinh doanh theo chiều hướng tích cực; phối hợp với tỉnh ủy, UBND các tỉnh, thành phố tổ chức Hội nghị kết nối ngân hàng và DN nhằm tháo gỡ khó khăn cho khách hàng vay vốn, cũng như tạo điều kiện cho DN tiếp cận nguồn vốn vay ngân hàng hiệu quả hơn.

Nhờ sự chủ động cũng như triển khai đồng bộ các giải pháp nên sau 5 tháng tăng trưởng âm, tính đến thời điểm này tăng trưởng tín dụng toàn hệ thống ở mức khoảng trên 3%.

Siết chặt quản lý

Tuy nhiên, sức hấp thụ của nền kinh tế cụ thể là các DN vẫn còn chưa được cải thiện nhiều, vì vậy tại Chỉ thị 06/CT-NHNN, Thống đốc yêu cầu các ngân hàng tiết kiệm chi phí, giảm tối đa các chi phí quản lý, quảng cáo, khuyến mại và chi phí hoạt động để có điều kiện giảm LSCV nhằm chia sẻ khó khăn với khách hàng vay. Không được thu các loại phí liên quan đến khoản vay, trừ một số khoản phí quy định tại Thông tư số 05/2011/TT-NHNN ngày 10/3/2011 của Thống đốc NHNN. TCTD vi phạm quy định về lãi suất bị xử lý theo quy định của pháp luật và Chỉ thị số 02/CT-NHNN ngày 7/9/2011 của Thống đốc NHNN.

Một trong những yêu cầu quan trọng tại Chỉ thị 06 là các TCTD phải thực hiện đồng bộ và có hiệu quả các giải pháp huy động vốn, chủ động cân đối giữa nguồn vốn và sử dụng vốn để đảm bảo thanh khoản, đáp ứng kịp thời nhu cầu tín dụng đối với nền kinh tế, nhất là trong dịp Tết Dương lịch và Tết Nguyên đán Quý Tỵ năm 2013.

Tại Chỉ thị 06, Thống đốc đặc biệt nhấn mạnh sự cần thiết triển khai đồng bộ các giải pháp hạn chế nợ xấu gia tăng, đẩy mạnh xử lý nợ xấu thông qua dự phòng rủi ro, bán nợ, xử lý tài sản đảm bảo và các hình thức xử lý nợ xấu khác một cách minh bạch để hạn chế hành vi lợi dụng các quy định về cơ cấu lại nợ và các biện pháp nghiệp vụ khác để che giấu nợ xấu, hoặc làm sai lệch chất lượng tín dụng.

Riêng các TCTD chưa trích lập dự phòng rủi ro đầy đủ theo quy định thì không được chia cổ tức, lợi nhuận của năm 2012 cũng như tăng tiền lương, tiền thưởng, thù lao cho cán bộ. Nhằm tránh sự lãng phí, tiết kiệm chi phí một cách tối đa, NHNN yêu cầu các NHTMCP phải báo cáo phương án phân phối cổ tức, lợi nhuận của năm 2012 trước khi thực hiện ít nhất 15 ngày làm việc cho NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố nơi có trụ sở chính của NHTMCP.

Thống đốc NHNN yêu cầu, các đơn vị tại trụ sở chính NHNN tham mưu cho Thống đốc cũng như chủ động triển khai các giải pháp trọng tâm. Đó là đẩy nhanh ban hành cơ chế mới về phân loại nợ, trích lập dự phòng rủi ro và các tỷ lệ an toàn hoạt động ngân hàng phù hợp thực tiễn, yêu cầu quản lý của NHNN và hoạt động của các TCTD.

Trong những tháng cuối năm 2012 và đầu năm 2013, NHNN tiếp tục điều hành CSTT chặt chẽ, thận trọng và linh hoạt nhằm ổn định thị trường tiền tệ, đảm bảo khả năng thanh khoản của các TCTD, đặc biệt là trong dịp Tết Dương lịch và Tết Nguyên đán Quý Tỵ năm 2013. Việc điều chỉnh lãi suất phải phù hợp với diễn biến kinh tế vĩ mô và thị trường tiền tệ; thực hiện các công cụ CSTT để khuyến khích mở rộng tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn theo chỉ đạo của Chính phủ.

Đặc biệt, trong thời gian tới NHNN sẽ phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, các Bộ, ngành liên quan và các TCTD đánh giá những kết quả đạt được và những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện Nghị định số 41/2010/NĐ-CP để xem xét trình Chính phủ sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với thực tế. Đặc biệt, NHNN sẽ theo dõi sát tình hình huy động và sử dụng vốn bằng vàng của các TCTD để xử lý các khó khăn, vướng mắc, đảm bảo chấm dứt theo đúng quy định…

Huyền Thanh