Tín dụng với hộ nghèo dân tộc thiểu số: Mong muốn hỗ trợ vốn kịp thời

Nhờ có các chính sách tín dụng cho vay phát triển sản xuất hướng đến các đối tượng là người nghèo dân tộc thiểu số đã mở thêm cơ hội cho đồng bào các huyện miền núi, vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn vươn lên thoát nghèo. Tuy nhiên, để bà con hộ dân tộc thiểu số thoát nghèo bền vững thì bên cạnh nguồn vốn ổn định, rất cần thêm sự hỗ trợ về nguồn vốn và khoa học kỹ thuật vào sản xuất.

Nhiều hộ nghèo dân tộc thiểu số ở huyện Trạm Tấu, Yên Bái được vay vốn ưu đãi đầu tư vào chăn nuôi hiệu quả

Vốn tín dụng giúp đồng bào nghèo vượt khó

Đến thăm gia đình anh La Văn Sinh, dân tộc Giáy ở thôn Mường Gum, xã Mường Gum (Bát Xát, Lào Cai), anh cho biết: Năm 2009, gia đình được vay 20 triệu đồng vốn hộ nghèo để phát triển sản xuất và khi chính sách hỗ trợ hộ nghèo làm nhà ở được triển khai, năm 2009 gia đình được ngân hàng giải ngân 8 triệu đồng. Nhờ những đồng vốn ưu đãi này mà đến nay, gia đình anh Sinh đã ổn định cuộc sống với ngôi nhà khang trang và nguồn thu khá ổn định từ chăn nuôi trâu bò và lợn.

“Trước đây, gia đình tôi thuộc diện ít đất sản xuất, cộng với việc không có vốn làm ăn nên cái nghèo cứ đeo đẳng mãi. Nhưng từ khi tôi vay được tiền Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH), gia đình tập trung vào chăn nuôi, dần dần cũng có lãi. Ngoài ra tôi còn đi nhận làm gạch thuê, nhờ tích góp dần nên đã mở rộng thêm việc kinh doanh hoa quả ở chợ, có thêm điều kiện nuôi các con ăn học”, anh La Văn Sinh chia sẻ.

Cùng địa chỉ với anh Sinh còn có gia đình hộ Vùi Thị Ngài. Cuộc sống gia đình chị Ngài trước kia cũng khó khăn, vất vả, không có vốn để làm ăn nuôi gia đình. Được Hội Phụ nữ hướng dẫn năm 2010 chị tham gia Tổ tiết kiệm và vay vốn và được NHCSXH huyện Bát Xát giải ngân 30 triệu đồng chương trình hộ nghèo để đầu tư nuôi trâu.

Năm 2013, hộ chị Ngài cũng được vay thêm 8 triệu đồng theo chương trình cho vay vốn phát triển sản xuất đối với hộ dân tộc thiểu số (DTTS) đặc biệt khó khăn về nuôi lợn giống. Hiện cuộc sống gia đình đã thoát cảnh sống cơ cực trước đây.

Có kinh nghiệm trên 10 năm là Tổ trưởng Tổ tiết kiệm và vay vốn, giờ đây chị Lý Thị Nam ở thôn Mường Gum, xã Mường Gum (Bát Xát, Lào Cai) đang quản lý 50 hộ với dư nợ trên 1,3 tỷ đồng.

“Đồng vốn tín dụng chuyển tải qua NHCSXH thời gian qua đều mang ý nghĩa thiết thực góp phần vào thực hiện giảm nghèo tại địa phương. Nhờ có các chính sách tín dụng ưu đãi bà con mới tiếp cận được vốn để phát triển kinh tế, bên cạnh đó, người đồng bào bước đầu đã thay đổi nhận thức về sản xuất hàng hóa theo kinh tế thị trường và đã có hộ vươn lên thoát nghèo trên vùng đất khó khăn này”, Chị Nam nhấn mạnh.

Hộ chị Ngài, anh Sinh là những hộ vay vốn điển hình của Tổ Tiết kiệm và vay vốn thôn Mường Gum, nhờ có đồng vốn ưu đãi và sự chăm chỉ đã vươn lên để thoát nghèo. Nhưng hiện nay, theo phản ánh của bà con, do nguồn vốn còn hạn chế nên nhiều hộ trong xã đã được duyệt hồ sơ vay nhưng chưa vay được vốn.

“Bên cạnh đó, ở những vùng đất khó như này, điều kiện tự nhiên cũng không thuận lợi, đa số hộ nghèo DTTS trình độ dân trí thấp không biết cách làm ăn, không biết áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất chăn nuôi”, Chị Nam chia sẻ thêm.

Giải bài toán cho hộ nghèo DTTS

Theo báo cáo của Hội đồng Dân tộc của Quốc hội tại văn bản số 1138/BC-HĐDT13 ngày 15/4/2016, có đánh giá: Với quy trình cho vay, kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ của NHCSXH và các tổ chức chính trị - xã hội cùng ý thức trách nhiệm của người dân nên tỷ lệ hộ sử dụng vốn vay đúng mục đích cao, chiếm tới 87,58% tổng số hộ vay vốn và 93,4% doanh số vốn. Trên 50% số hộ đồng bào DTTS đã trả nợ vay đúng hạn chiếm gần 60% trong tổng doanh số cho vay.

Việc quản lý, sử dụng tiền vay của các hộ hầu hết có hiệu quả, đa số trả nợ đúng hạn, sử dụng đúng mục đích. Chính sách tín dụng đối với hộ nghèo DTTS đã giúp đồng bào ổn định cuộc sống, sửa sang, nâng cấp được nhà ở, đầu tư sản xuất chăn nuôi, dịch vụ, tăng thu nhập.

Tuy nhiên, báo cáo cũng đã chỉ ra rõ những tồn tại, hạn chế trong việc thực hiện tín dụng chính sách đối với hộ nghèo DTTS, cụ thể:

Việc cho vay vốn theo chính sách tín dụng đối với người nghèo và các đối tượng chính sách khác, trong đó có hộ đồng bào DTTS chủ yếu từ nguồn vốn ngân sách nhà nước, còn các nguồn vốn khác rất ít, thậm chí không có như quy định tại Nghị định 78/2002/NĐ-CP ngày 04/10/2002 của Chính phủ. Từ đó dẫn đến nguồn lực thực hiện tín dụng ưu đãi cho người nghèo, hộ đồng bào DTTS, các đối tượng xã hội khác còn hạn chế nên mức độ bao phủ chưa toàn diện, chưa tiếp sức cho các hộ muốn thoát nghèo phát triển sản xuất, tránh tái nghèo.

Mặc dù, NHCSXH và các tổ chức nhận ủy thác đã rất cố gắng trong quản lý, kiểm tra hoạt động vay vốn nhưng vẫn còn có những hạn chế chủ quan của người vay, những hộ vay vốn đến thời hạn trả nợ nhưng chưa đến vụ thu hoạch hoặc gia súc, gia cầm chưa bán được; đa số hộ nghèo DTTS có trình độ dân trí thấp, chưa biết cách làm ăn, chưa biết áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất nên việc sử dụng vốn vay chưa hiệu quả.

Sự phối hợp chưa đồng bộ giữa các cơ quan chuyên môn về khuyến nông, khuyến lâm, khuyến ngư và những lý do bất khả kháng về thời tiết, thiên tai, dịch bệnh nên hộ sử dụng vốn vay không hiệu quả, không có khả năng trả nợ. Mô hình hộ nghèo, cận nghèo DTTS vay vốn hiệu quả, thoát nghèo và thoát nghèo bền vững, trở thành hộ khá còn ít cả số lượng và mô hình.

Thêm nữa, chưa rõ trách nhiệm chủ trì và phối hợp giữa các cơ quan chuyên môn (khuyến công, nông, lâm, ngư...) trong việc thực hiện trách nhiệm dạy nghề, hướng dẫn, tập huấn chuyển giao khoa học kỹ thuật đối với các hộ vay vốn, để thấy được hiệu quả sử dụng vốn vay hạn chế nhiều tiềm ẩn rủi ro.

Trước những thực trạng trên cùng với những khó khăn và nhu cầu khẩn thiết của bà con đồng bào DTTS, rất mong Quốc hội, Chính phủ và các bộ, ngành liên quan nghiên cứu, quyết định ngân sách hàng năm cần giao trực tiếp, tăng vốn cho NHCSXH; bố trí bổ sung vốn Điều lệ hàng năm cho NHCSXH theo nội dung Chiến lược phát triển NHCSXH giai đoạn 2011 - 2020 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, để hoạt động đáp ứng, tạo điều kiện cho hộ nghèo, nhất là hộ đồng bào DTTS sớm thoát nghèo, giảm nghèo bền vững, từng bước phát triển kinh tế, ổn định cuộc sống.

Cùng với đó, chính quyền địa phương tập trung chỉ đạo các ngành thực hiện tốt chính sách tín dụng đối với hộ nghèo DTTS. Tăng cường trách nhiệm quản lý và phối hợp giữa NHCSXH với các ngành, tổ chức chính trị - xã hội tăng cường công tác tuyên truyền, vận động, kiểm tra, xây dựng, nhân rộng các mô hình điển hình làm ăn hiệu quả.

Trong các định hướng phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương cần gắn nhiệm vụ chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp, nông thôn, gắn với chính sách hỗ trợ nguồn lực, vay vốn, ứng dụng khoa học công nghệ, đào tạo nghề với giải quyết việc làm phù hợp với quy hoạch sản xuất, bố trí dân cư và địa bàn vùng biên giới, nơi cư trú của đồng bào DTTS.