Tình huống lưỡng nan cần mục tiêu cân bằng
Đánh giá chung về điều hành chính sách tiền tệ (CSTT) thời gian quan của NHNN?
Nếu nhìn vào các thông điệp, vào các phản ứng thị trường và các cơ chế chính sách vừa qua thì chúng ta đều thấy có sự cải thiện đáng kể trong điều hành CSTT. Các mục tiêu đưa ra rõ ràng hơn và cách thức thông tin đến thị trường cũng tốt hơn. Và những điều này giúp gia tăng lòng tin của thị trường.
Trong bối cảnh lạm phát tiếp tục xu hướng giảm tốc mạnh, NHNN có nên tiếp tục hạ các lãi suất chính sách?
Vâng, có lẽ các lãi suất sẽ tiếp tục được giảm xuống. Tôi dự báo sẽ có một đợt giảm các lãi suất chính sách 1% trong quý II này, và có thể giảm thêm 1% trong quý III tới. Việc lãi suất có giảm hơn thế nữa không còn phụ thuộc vào diễn biến tiếp theo, đặc biệt là diễn biến lạm phát. Tuy nhiên thông điệp ở đây là, NHNN nên căn cứ theo diễn biến của môi trường KTVM, nhất là lạm phát và những phản ứng của thị trường để có những điều chỉnh thích hợp. Cùng với đó, nên tiến hành giảm lãi suất thành các bước nhỏ, tránh cắt quá nhanh và quá mạnh có thể gây ra những quan ngại về lòng tin và áp lực lên tỷ giá.
Nhìn nhận của ông về trần lãi suất cho vay đối với một số nhóm ưu tiên?
Tôi nghĩ các ngân hàng nên được linh hoạt hơn đối với lãi suất cho vay. Lý do là cái giá của rủi ro đối với mỗi đối tượng khách hàng sẽ quyết định mức lãi suất cho vay bao nhiêu là phù hợp. Khi giá cho vay ra bị giới hạn thì tôi e rủi ro là có thể các ngân hàng sẽ không sẵn lòng cho vay ra đối với những đối tượng khách hàng nhất định. Đây chính là thách thức khi chúng ta áp dụng trần lãi suất cho vay.
Vậy đã nên tự do hóa lãi suất chưa?
Tôi nghĩ vấn đề này nên thận trọng và làm từ từ vì cần thời gian để thị trường, khách hàng vay cũng như người cho vay chuẩn bị sẵn sàng. Về thời điểm, có thể là 3 tháng, 6 tháng hay lâu hơn nhưng điều quan trọng ở đây là NHNN và các cơ quan có chức năng cần thông tin với thị trường, với các thành viên tham gia thị trường một cách hết sức rõ ràng.
Thế còn về vấn đề dự trữ bắt buộc (DTBB) thì sao, có nên hạ bớt DTBD để hỗ trợ đầu ra cho các NHTM?
Giảm bớt DTBB là một trong những công cụ giúp tăng cường thanh khoản cho hệ thống NH, nhưng tôi nghĩ với Việt Nam trong bối cảnh hiện nay thì điều này không có tác động nhiều bởi hiện thanh khoản không phải là căng thẳng nếu chúng ta nhìn vào thị trường liên ngân hàng và thấy lãi suất đã xuống rất thấp.
Và làm sao có thể hỗ trợ cho cộng đồng DN mà không làm phát sinh thêm các khoản nợ xấu?
Điều này là rất khó vì trong bối cảnh kinh tế suy giảm thì nợ xấu tăng lên là điều bình thường, dù ở Việt Nam hay ở bất kỳ nền kinh tế nào khác. Khi nền kinh tế suy giảm, chúng ta cần chấp nhận có những DN thất bại và theo đó nợ xấu sẽ tăng lên. Vấn đề đặt ra ở đây là không nên chỉ tập trung vào hạn chế đà tăng của nợ xấu, mà còn cần tìm cách để hỗ trợ được các DN vẫn đang hoạt động tốt. Vì vậy chủ trương giãn giảm thuế vừa qua sẽ tốt cho các DN này.
Việc vừa phải kiềm chế lạm phát, ổn định KTVM vừa phải hỗ trợ tăng trưởng có phải là tình huống lưỡng nan và CSTT nên như thế nào để giải quyết được cả hai mục tiêu này?
Quả thực đây là một tình huống khó khăn. Cách tốt nhất là chúng ta phải cân bằng được cả hai mục tiêu đó, không chọn chạy theo tăng trưởng mà quên mất ổn định KTVM và ngược lại. Để làm được điều này, quan trọng nhất là CSTT cần kiên định mục tiêu. Theo quan điểm cá nhân tôi, yếu tố vô cùng quan trọng là kiểm soát được giá cả. Khi giá cả ổn định, điều ấy hàm ý là các thị trường được quản lý hiệu quả, Việt Nam không phải chịu áp lực phá giá tiền đồng, áp lực lạm phát giảm xuống. Còn về tăng trưởng, tuy hiện nay thấp nhưng cũng chỉ là sụt giảm so với tăng trưởng cao trước đây chứ không phải đã đến mức quá lo ngại.
Xin cảm ơn ông.
Đỗ Lê thực hiện