Tổ chức xã hội: Trụ cột thứ 3 cho phát triển bền vững
Kêu gọi tổ chức xã hội tham gia lộ trình thực thi Hiệp định VPA/FLEGT | |
Tổ chức xã hội cũng không nên phụ thuộc |
"Hợp tác là tất yếu để phát triển bền vững. Các tổ chức xã hội (TCXH - CSOs) đã được công nhận là các đối tác quan trọng - một trong ba trụ cột bên cạnh nhà nước và khối tư nhân để thúc đẩy việc thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững (SDGs). Tuy nhiên, thực tế, các TCXH Việt Nam vẫn còn gặp rất nhiều thách thức để đạt được vai trò “đối tác”". Bà Nguyễn Phương Linh - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Quản lý và Phát triển bền vững (MSD) phát biểu tại hội thảo “Đối tác TCXH thực hiện các SDGs”.
Các TCXH Việt Nam vẫn còn gặp quá nhiều thách thức để đạt được sự cân bằng về “quyền lực” và có được sự ghi nhận |
Tuy nhiên, theo bà Linh, chúng ta đã có phần lạm dụng cụm từ “Phát triển mối quan hệ đối tác” mà chưa phản ánh được bản chất của một mối quan hệ đối tác công bằng, bình đẳng, có trách nhiệm giải trình dựa trên nền tảng của sự tin tưởng và tôn trọng. Các TCXH Việt Nam vẫn còn gặp quá nhiều thách thức để đạt được sự cân bằng về “quyền lực” và có được sự ghi nhận từ các đối tác khác. Đây là con đường dài để TCXH cần phải vượt qua để thực sự có được vai trò vị trí của mình.
Trong khi đó, các TCXH có thể đóng rất nhiều vai trò khác nhau như tham gia vào quá trình lập kế hoạch thực hiện các mục tiêu, cung cấp dịch vụ trực tiếp, huy động cộng đồng cùng thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững, cung cấp các giám sát đánh giá việc thực hiện và đóng góp ngân sách quốc gia. “Đặc biệt, các TCXH đảm bảo quyền lợi cho các nhóm yếu thế. Thông qua đó, đảm bảo 1 trong 3 nguyên tắc quan trọng của SDGs là “Không ai bị bỏ lại phía sau”, bà Akiko, Phó giám đốc Quốc gia, Chương trình phát triển Liên hợp quốc chia sẻ.
Tại Việt Nam, các TCXH đóng góp đa dạng ở 17/17 SDGs, trong đó nổi bật là: Xóa nghèo; Sức khỏe tốt; Giáo dục chất lượng cao; Bình đẳng giới; Tăng trưởng kinh tế và việc làm bền vững; Giảm bất bình đẳng.
Qua thực tế từ chuỗi Hội thảo liên quan đến SDGs và tham vấn Nghiên cứu vai trò của các TCXH đóng góp thực hiện SDGs trên cả 3 miền của đất nước, bà Linh cho biết, dù có mức độ hiểu biết khác nhau về các SDGs, song việc thực hiện các mục tiêu này vẫn là “nỗ lực hàng ngày” theo sứ mệnh và cam kết của tổ chức. Thực tế cho thấy các TCXH đã nỗ lực thực hiện các chương trình hỗ trợ bà con thoát nghèo; “nỗ lực để bảo vệ những rặng san hô, làm sạch môi trường nước, môi trường không khí”, “tạo việc làm cho thanh niên”, “hỗ trợ người khuyết tật”; “nỗ lực để bảo vệ trẻ em khỏi mọi hình thức bạo lực”…
Ông Nguyễn Toàn Thịnh, đại diện Nhóm nghiên cứu “Vai trò và đóng góp của các TCXH thực hiện SDGs” của MSD nhấn mạnh: “TCXH là đối tác tham gia trực tiếp đưa các sáng kiến, hỗ trợ kỹ thuật, xây dựng các mô hình thực hiện hiệu quả; góp phần đảm bảo tính bền vững của các mục tiêu ở cấp cơ sở và cộng đồng; giám sát thực thi chính sách và phản hồi”.
“Kế hoạch Hành động Quốc gia thực hiện Chương trình nghị sự 2030 đã ghi nhận vai trò chính thức của các TCXH như các đối tác trong phát triển, các TCXH đã “chủ động tham gia triển khai thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững và Kế hoạch hành động trong phạm vi chức năng, hoạt động của mình và theo sự phân công trong Kế hoạch hành động”, bà Nguyễn Thanh Nga, đại diện Bộ Kế hoạch -Đầu tư đã chia sẻ.
Trong tiến trình Việt Nam đang chuẩn bị báo cáo tự nguyện Quốc gia của Việt Nam để trình bày tại Hội nghị cấp cao tại New York sắp tới, Bộ Kế hoạch - Đầu tư kêu gọi sự đóng góp ý kiến của tất cả các đối tác, đặc biệt là các TCXH. Rất nhiều câu chuyện của các TCXH đã được chia sẻ trong báo cáo của Việt Nam, đặc biệt trong nỗ lực “Không để ai bỏ lại phía sau”.
Tuy nhiên, TCXH cũng đang gặp các thách thức trong quá trình triển khai các Chương trình/ Dự án thực hiện các SDGs, chủ yếu là về nguồn quỹ và tài trợ; các hỗ trợ về chính sách liên quan; việc tiếp cận thông tin về các SDGs từ các tổ chức đối tác nhà nước hay trong việc phát triển mối quan hệ đối tác với doanh nghiệp. Chính vì vậy các TCXH mong muốn có sự hỗ trợ thực chất về chính sách của Chính phủ để tạo môi trường thuận lợi cho các TCXH chủ động kết nối và hỗ trợ tiến trình thực hiện SDGs cùng nhà nước và doanh nghiệp.