Tránh tâm lý nôn nóng đạt mục tiêu tăng trưởng

“2016 là một năm "đen đủi" với nhiều sự cố môi trường và biến đổi khí hậu, thiên tai làm nông nghiệp suy giảm mạnh nên gần như không đóng góp được gì cho tăng trưởng kinh tế khi chỉ góp được 0,9%. Nhưng đà suy giảm sản xuất công nghiệp đã bắt đầu chững lại trong quý 4/2016, hoạt động của khu vực DN, đặc biệt là trong khu vực chế biến chế tạo là một điểm sáng của kinh tế năm 2016”. TS.Nguyễn Đức Thành – Viện trưởng Viện Nghiên cứu kinh tế và chính sách VEPR đã khái quát lại tình hình kinh tế 2016.

TS.Thành cũng đưa ra những nhận định đáng lưu ý: “Điều hành tiền tệ của NHNN thể hiện sự chắc chắn và kiên định mục tiêu trong những năm qua; thể hiện ở lạm phát lõi: lạm phát lõi vẫn duy trì trong khoảng 1,7-1,9% (yoy) trong suốt Quý 4 và cả năm 2016, khoảng cách giữa lạm phát và lạm phát lõi ngày càng được nới rộng”.

Tỷ giá trung tâm – một năm nhìn lại

Báo cáo kinh tế vĩ mô Quý 4/2016 vừa được VEPR công bố chiều 16/1/2017 điểm lại: Kể từ ngày 1/1/2016, NHNN chính thức áp dụng cơ chế tỷ giá trung tâm linh hoạt, xác định dựa trên cung, cầu ngoại tệ trên thị trường và giá trị của đồng nội tệ so với 8 đồng tiền tham chiếu. Cơ chế mới đã giúp tỷ giá có một năm tương đối ổn định, hạn chế ảnh hưởng của các cú sốc lớn bên ngoài. Theo đó, tỷ giá tham chiếu cuối năm chỉ tăng 1,18% so với đầu năm 2016, ở ngưỡng 22.154 VND/USD.

“Theo dõi thị trường liên ngân hàng có thể thấy cung cầu ngoại tệ tương đối ổn định. Có thể lý giải điều này là do tỷ giá bên ngoài có tăng, nhưng lượng giao dịch không thực sự lớn để có thể gây ảnh hưởng đến thị trường trong hệ thống ngân hàng. Đồng thời, biên độ tỷ giá dao động cũng chỉ dưới ±1,5% trong suốt năm. Trong khi đó, tỷ giá bán ra niêm yết tại Vietcombank chỉ tăng 0,55%, với mức dao động ±2,54%”, theo VEPR. Hơn nữa, khả năng NHNN can thiệp là hoàn toàn có thể, do lượng dự trữ tương đối dồi dào, giúp tạo ổn định thị trường.

Cho dù có những biến động gây áp lực lên tỷ giá nhưng “trong giai đoạn cuối năm 2016 và “cho đến Tết Nguyên đán và đầu năm 2017, NHNN có thể ổn định được thị trường về mặt kỹ thuật. Chính phủ cần phối hợp chặt chẽ trên khía cạnh tuyên truyền, nhằm giúp dư luận hiểu rõ thực chất tình hình và không gây ra những xáo trộn tâm lý trên diện rộng”, VEPR đề nghị. Dự trữ ngoại hối tiếp tục được bổ sung trong Quý 4, nâng tổng mức dự trữ ước tính lên tới 41 tỷ USD. Đồng thời, duy trì mức dự trữ đạt trên 2,5 tháng nhập khẩu.

“Theo nhận định của chúng tôi, quá trình trung hòa lượng tiền Việt đẩy ra thị trường để mua USD đã được thực hiện uyển chuyển, làm chặt chẽ để không gây dư tiền mặt trong nền kinh tế dẫn tới lạm phát, nhưng cũng không quá chặt để không gây căng thẳng trên thị trường liên ngân hàng, từ đó góp phần hạ hoặc ít nhất kìm giữ không tăng lãi suất để giúp thúc đẩy tăng trưởng kinh tế”,TS.Thành phát biểu.

Chính sách tiền tệ linh hoạt

Nhấn mạnh “Chính sách tiền tệ linh hoạt”, báo cáo của VEPR viết: Về cơ bản, chúng tôi cho rằng điều hành tiền tệ trong năm 2016 là linh hoạt và chặt chẽ. NHNN vẫn theo sát mục tiêu ổn định lạm phát và thận trọng với mục tiêu này. Tuy nhiên, càng về cuối năm các nhân tố làm tăng lạm phát xuất hiện càng nhiều hơn, bao gồm sự phục hồi trong giá năng lượng và điều chỉnh giá dịch vụ công.

NHNN đã có lưu ý về nguy cơ lạm phát quay trở lại trong năm 2017, đồng thời, đã có những cân nhắc điều chỉnh chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng trong thời gian tới. Cùng với đó, NHNN đã chı̉ đạo các TCTD thực hiện các biện pháp cân đối vốn, duy trı̀ ổn định lãi suất huy động, tiết giảm chi phı́, nâng cao hiệu quả kinh doanh đê ̉có điều kiện giảm lãi suất cho vay, điều chỉnh tỷ lệ nguồn vốn ngắn hạn để cho vay trung, dài hạn giảm dần theo lộ trình góp phần giảm áp lực lãi suất cho các TCTD. Theo đó, một số TCTD đã chủ động cắt giảm khoảng 0,3- 0,5 điểm phần trăm đối với lãi suất huy động và 0,5-1 điểm phần trăm đối với lãi suất cho vay trong Quý 4.

Tuy nhiên “nợ xấu lớn làm không gian chính sách hẹp lại, lạm phát 2017 cao hơn 2016 sẽ khiến cho lãi suất tăng lên và sức ép hạ giá VND sẽ lớn ép lên tỷ giá và lãi suất và chi phí vốn của DN”, ông Trương Đình Tuyển lưu ý. Theo ông, những tổ chức tài chính sừng sỏ như WB, IMF luôn hạ dự báo tăng trưởng kinh tế thế giới... đó là điểm đáng lưu ý.

“Chúng tôi vẫn duy trì quan điểm tránh tâm lý nôn nóng đạt mục tiêu tăng trưởng cao dẫn tới buông lỏng ổn định vĩ mô. Nhiều dấu hiệu cho thấy lạm phát đang trở lại và giữ được lạm phát trong năm 2017 như mục tiêu 4% đặt ra là không dễ dàng.

Nếu lạm phát vượt 5% lãi suất danh nghĩa sẽ phải tăng như thế sẽ gây ảnh hưởng đến sản xuất kinh doanh và thị trường tài chính, tác động bất lợi đến tăng trưởng kinh tế nói chung”, theo TS.Thành. VEPR nhấn mạnh: lạm phát 2017 phụ thuộc nhiều vào mức độ điều chỉnh giá y tế, giáo dục... nên cần tính toán mức độ điều chỉnh và thời gian điều chỉnh tránh gây tác động mạnh lên lạm phát.