Triển khai Basel II: Phải luôn biết mình đang ở đâu
Cần thiết xây dựng PMO
Theo lộ trình được Thống đốc NHNN phê duyệt, tới cuối năm 2015, 10 NHTM được chọn phải đáp ứng tuân thủ các chuẩn mực vốn Basel II theo phương pháp tiêu chuẩn. Và tới cuối năm 2018, các NH được chọn phải đáp ứng tuân thủ Basel II theo phương pháp nâng cao. Nhóm NH còn lại phải đáp ứng điều kiện tuân thủ tối thiểu theo phương pháp tiêu chuẩn.
Nói về kế hoạch và định hướng triển khai chuẩn mực vốn Basel II tại Việt Nam, ông Lê Trung Kiên, Phó vụ trưởng Vụ Chính sách an toàn hoạt động NH, Cơ quan Thanh tra Giám sát NH (NHNN) cho biết: Việc tổng kết đánh giá thực trạng, khoảng cách và kế hoạch triển khai thực hiện Basel II của NHTM trong toàn hệ thống sẽ trình lên Ban quản lý chương trình Basel II (PMO) trong tháng 6/2015.
Trên cơ sở đó, NHNN sẽ ban hành Thông tư quy định an toàn vốn Basel II theo phương pháp tiêu chuẩn, tiến hành việc thanh tra, giám sát 10 NHTM thực hiện Thông tư an toàn vốn Basel II theo phương pháp tiêu chuẩn…
Đại diện Cơ quan Thanh tra Giám sát khẳng định, việc triển khai Basel II là công việc của toàn hệ thống NH, trong toàn NH chứ không riêng gì bộ phận quản trị rủi ro nên các NHTM phải chỉ rõ được thay đổi trong quá trình triển khai Basel II, từ đó có những kinh nghiệm để điều chỉnh kịp thời cho phù hợp với thực tiễn.
Ban quản lý PMO sẽ chịu trách nhiệm lập kế hoạch, tổ chức và quản lý, giám sát quá trình triển khai thực hiện Basel II tại các NHTM. Cùng với đó theo dõi, đánh giá chất lượng và báo cáo mức độ hoàn thành tiến độ của dự án. PMO cũng được xem là cầu nối giữa NHNN và NHTM nhằm triển khai chuẩn mực an toàn vốn Basel II theo đúng lộ trình được Thống đốc phê duyệt.
NHNN cũng đã có văn bản chỉ đạo, hướng dẫn các NHTM về việc hoàn thành cơ cấu tổ chức, chức năng nhiệm vụ và hoạt động của PMO; phối hợp với các nhà tài trợ và đơn vị liên quan để đào tạo nâng cao năng lực quản trị rủi ro cho NHNN và NHTM. Đối với NHTM, vấn đề đặt ra là cần khẩn trương thành lập PMO, trong đó trưởng ban phải là thành viên có đủ thẩm quyền, năng lực chuyên môn để quyết định các vấn đề trong quá trình triển khai kế hoạch chi tiết…
Yêu cầu về công tác quản trị rủi ro và khả năng tài chính của hệ thống NH là vấn đề ngày càng được chú trọng. Do đó, việc triển khai áp dụng mô hình an toàn vốn theo chuẩn mực an toàn vốn mới của Uỷ ban Basel II là việc hết sức cần thiết, cũng là thách thức đối với toàn ngành NH. Việc triển khai Basel II đòi hỏi các NH phải tiến hành đồng thời với nhiều giải pháp, trong đó vấn đề tổ chức bộ phận quản lý dự án Basel II được NHNN cũng như các NHTM hết sức quan tâm. Phó Thống đốc NHNN Việt Nam Nguyễn Kim Anh |
Luôn “cập nhật” khoảng cách giữa thực tế với mục tiêu
Là chuyên gia được đánh giá cao trong lĩnh vực quản trị rủi ro và quá trình tự đánh giá mức độ an toàn vốn (ICAAP), ông Mac Kalyan, Tổng giám đốc Tập đoàn tư vấn rủi ro toàn cầu BlackIce Canada cho rằng, để đáp ứng đủ điều kiện áp dụng phương pháp xếp hạng nội bộ (IRB), NH phải chứng minh được ngay từ đầu và liên tục với cơ quan quản lý về việc đã đáp ứng các yêu cầu để áp dụng phương pháp IRB.
Thêm vào đó, công tác quản lý rủi ro tín dụng tổng thể của NH phải nhất quán với các văn bản hướng dẫn cập nhật do Uỷ ban Basel II và cơ quan quản lý Nhà nước ban hành. Mỗi dự án Basel phải có “chủ sở hữu” công việc với nhiệm vụ tổng thể đồng thời đẩy mạnh việc tuân thủ các thông lệ, chuẩn mực quốc tế và hội nhập quốc tế thành công trong lĩnh vực NH.
Diễn giả của BlackIce Canada cũng nhấn mạnh rằng, mỗi tổ chức phải hoàn thành đánh giá toàn diện theo từng đoạn/điều/khoản, sau đó xác định đầu việc và các dự án để có được kết quả đầu ra đáp ứng việc tuân thủ đầy đủ. Mục đích của việc tự đánh giá là đưa ra một cái nhìn tổng thể, toàn diện, đáng tin cậy và định hướng hành động về thực trạng môi trường của tổ chức.
Việc đánh giá ban đầu là cần thiết nhằm xác định khoảng cách giữa thực trạng của NH so với yêu cầu theo tiêu chuẩn của Basel II và cần đánh giá thường xuyên để đảm bảo sự tuân thủ liên tục.
Đại diện Vietcombank - một trong 10 NHTM được lựa chọn để triển khai Basel II cho biết: hiện NH đang ở giai đoạn thành lập PMO và hai vấn đề Vietcombank vướng mắc nhất là vấn đề nhân lực và thành lập, duy trì hoạt động của Uỷ ban quản lý rủi ro.
Bên cạnh đó, việc triển khai Basel II liên quan tới nhiều dự án nhỏ khác, các dự án này không chỉ liên quan tới tiền bạc mà cần phải có con người để triển khai. Đặc biệt vấn đề kinh phí để triển khai Basel II đang là khó khăn đối với những NH nhỏ. Do đó, các NHTM cũng mong muốn phía NHNN có những chính sách hỗ trợ, tạo điều kiện để giúp các NH cỡ trung và nhỏ tiến hành triển khai Basel II hiệu quả.