Từ cơn chấn động của chứng khoán Trung Quốc
Vấn đề được đặt ra là sự sụt giảm mạnh này có ảnh hưởng ra bên ngoài, đặc biệt là nền kinh tế và thị trường chứng khoán các nước khác trong khu vực, hay không?
Chỉ trong vòng ba tuần, chỉ số Shanghai Composite của thị trường chứng khoán Thượng Hải đã từ mức 5.178 điểm xuống dưới 3.500 điểm |
Trước hết phải lưu ý một điều, mặc dù Trung Quốc là nền kinh tế lớn thứ hai trên thế giới, nhưng sự sụt giảm của thị trường chứng khoán nước này sẽ không gây bất lợi nhiều tới kinh tế thế giới. Điều này do quy mô của thị trường chứng khoán Trung Quốc còn nhỏ, và chỉ có 15-20% tài sản của hộ gia đình là những cổ phiếu, bởi người Trung Quốc có xu hướng tích trữ tiền mặt, tiền gửi và tài sản. Hơn nữa, nhà đầu tư nước ngoài bị giới hạn tỷ lệ sở hữu tại các doanh nghiệp Trung Quốc.
Tuy nhiên, trang tin điện tử của tờ Bưu điện Bangkok đưa tin, Thủ tướng Thái Lan Prayuth Chan-ocha đã bày tỏ sự quan ngại trước biến động mạnh của thị trường chứng khoán Trung Quốc gần đây. Theo Thủ tướng Prayuth, nền kinh tế và thị trường liên kết với nhau, nếu thị trường chứng khoán Trung Quốc sụt giảm, thị trường chứng khoán Thái Lan cũng sẽ bị liên đới.
Theo một trung tâm nghiên cứu của Thái Lan, sự bấp bênh của thị trường chứng khoán Trung Quốc có thể làm chậm lại sự phục hồi xuất khẩu của Thái Lan sang Trung Quốc. Theo dự báo, với kinh tế Trung Quốc năm 2015 được dự báo sẽ tăng trưởng 6,9%, dự kiến, tổng giá trị xuất khẩu của Thái Lan sang Trung Quốc năm nay có thể sẽ giảm khoảng 1%.
Trong khi đó, ông Trần Minh Hoàng, Trưởng Bộ phận Nghiên cứu kinh tế và chiến lược thị trường Công ty chứng khoán Vietcombank cho biết, Việt Nam và Trung Quốc gần gũi về địa lý, có quan hệ thương mại mật thiết, nên sự sụt giảm của thị trường chứng khoán Trung Quốc đối với Việt Nam là rất đáng quan ngại và nếu điều này vẫn tiếp diễn, chắc chắn sẽ tác động rất lớn đến thị trường chứng khoán Việt Nam. Đã có không ít các nhà đầu tư Việt Nam bán tháo để tránh rủi ro.
Nhưng một vấn đề cũng được đặt ra là, hơn 3.000 tỷ USD bị bốc hơi trên thị trường chứng khoán Trung Quốc đã chảy về đâu, liệu có chảy vào Việt Nam, khi thị trường chứng khoán Việt Nam đang không ngừng phát triển, thu hút sự chú ý của không ít các nhà đầu tư nước ngoài.
Kinh tế vĩ mô của Việt Nam đang phục hồi tích cực. Trong khi đó, việc nới lỏng hạn chế nắm cổ phần đầu tư tại Việt Nam của các nhà đầu tư nước ngoài cũng góp phần giúp Việt Nam thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài.
Sự bấp bênh của thị trường chứng khoán Trung Quốc liệu có dẫn đến hiệu ứng domino hay không, thì vẫn phải xem cường độ điều chỉnh của nó và khả năng chống đỡ của nền kinh tế các nước láng giềng. Bên cạnh đó, xét về việc thúc đẩy xu thế tăng trưởng kinh tế vĩ mô có thể ghi nhận kinh tế Trung Quốc vẫn là chỗ dựa vững chắc.
Đối với các nước đang phát triển như Thái Lan và Việt Nam, nỗ lực chống đỡ cơn “địa chấn” của thị trường chứng khoán Trung Quốc cũng là một bài học quan trọng trong quá trình xây dựng chính sách và quy chế điều hành thị trường chứng khoán.
Một năm qua, thị trường chứng khoán Trung Quốc được tiếp động lực từ nguồn thanh khoản khổng lồ mà chính phủ bơm vào thị trường để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và hoạt động cho vay, chứ không phải là những biến chuyển tích cực từ nền kinh tế hay lợi nhuận doanh nghiệp gia tăng. Rất nhiều nguồn vốn từ các gói kích thích của chính phủ đã chảy vào cổ phiếu, trong bối cảnh thị trường bất động sản hạ nhiệt.
Vào giữa tháng Sáu, chỉ số chứng khoán của Trung Quốc chạm ngưỡng cao kỷ lục của 7 năm, ghi nhận mức tăng trên 150% trong vòng 12 tháng và là một trong những mức tăng trưởng ấn tượng nhất thế giới.
Giới phân tích cho rằng sự sụt giảm của thị trường chứng khoán Trung Quốc sau đó bắt nguồn từ các quy định chặt chẽ mới về giao dịch ký quỹ (hoạt động vay tiền để mua chứng khoán). Vào tháng 7/2014, tổng số tiền đầu tư ký quỹ là 400 tỷ NDT. Một năm sau, con số này lên tới 2.200 tỷ NDT, chưa kể khoảng 2.000 tỷ NDT khác được huy động từ các chi nhánh tài chính.
Vào ngày 12/6, cũng là ngày thị trường chứng khoán Trung Quốc đạt đỉnh, các nhà quản lý thị trường đã quyết định cấm các giao dịch chứng khoán bất hợp pháp và hạn chế các công ty chứng khoán cho khách hàng vay tiền mua cổ phiếu. Điều này khiến giới đầu tư lo ngại và bán tháo cổ phiếu, khiến thị trường tuột dốc không phanh.
Nhưng trước tình trạng rơi tự do trên thị trường, Chính phủ Trung Quốc đã phải tung ra một loạt các biện pháp để giải cứu thị trường như cắt giảm lãi suất, tăng khả năng thanh khoản trong hệ thống ngân hàng, dừng các đợt phát hành cổ phiếu mới ra công chúng.