Xuất khẩu đừng chê thị trường nhỏ
“Thú thật từ đầu năm, chúng tôi không nghĩ xuất khẩu có thể tăng được 15,3%”, Bộ trưởng Bộ Công Thương Vũ Huy Hoàng nói về con số kim ngạch ước tính đạt 132 tỷ USD trong năm 2013. Vượt mức chỉ tiêu Quốc hội đề ra, hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam không chỉ nổi bật ở gạo, cà phê, cao su, thủy sản mà đã có thêm những mặt hàng mới chiếm giá trị rất cao, tốc độ tăng trưởng nhanh, giá trị gia tăng có tỷ trọng khá tốt như máy móc, điện tử, điện thoại di động...
Xuất khẩu thủy sản là một thế mạnh của Việt Nam
Riêng về điện thoại, Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng cho biết: “Chúng tôi sang Nga đàm phán về thương mại, họ nói không thể tưởng tượng được là năm 2012 đã nhập hơn 1 tỷ USD điện thoại di động từ Việt Nam”. Nhưng người đứng đầu Bộ Công Thương cũng thẳng thắn nhìn nhận, xuất khẩu tăng trưởng còn có sự đóng góp lớn của DN FDI, trong khi DN trong nước chưa cho thấy sức bật lớn về hoạt động ngoại thương. “Cái chưa nhìn thấy là hội nhập góp phần cải thiện thể chế, môi trường kinh doanh, tạo một sân chơi bình đẳng…”, Bộ trưởng thẳng thắn nhìn nhận.
Thế nên, chỉ tiêu chốt lại về tăng trưởng xuất khẩu năm 2014 tiếp tục là 10%, đang khiến quan chức Chính phủ này băn khoăn. Kim ngạch tăng trưởng cao của năm ngoái, nay trở lại thành áp lực cho năm nay. Bởi nếu năm ngoái chỉ tăng trưởng kim ngạch 10% như mục tiêu, hay 12% thôi thì nhiệm vụ năm nay bớt đi phần nào áp lực. Đối sách với việc mở rộng xuất khẩu đang đặt lên ngành, với đội ngũ tham tán thương mại được giao trọng trách. Bộ trưởng Hoàng nhấn mạnh: “Thủ tướng Chính phủ đã nói rất rõ, riêng tìm kiếm và phát triển thị trường phải là nhiệm vụ của Bộ Công Thương”.
Cũng vì thế, người đứng đầu Bộ Công Thương yêu cầu các tham tán cần tiếp tục tìm thị trường, đầu ra cho sản phẩm trong nước. Ông lưu ý, không nên xem nhẹ thị trường nhỏ, bởi nhiều nước nhỏ cộng lại thì có thể bằng nước lớn. Trong khi đó, những nước nhỏ lại không bị ràng buộc bởi hàng rào kỹ thuật bảo hộ, chẳng ngại kiện bán phá giá, chống trợ cấp, tiêu chuẩn hàng hóa, vệ sinh an toàn thực phẩm… cũng thấp hơn.
“Các tham tán thương mại phải phát huy tinh thần trách nhiệm của mình. Nếu làm tốt sẽ mang lại kết quả bất ngờ bởi thực tế có quốc gia rất nhỏ nhưng nhập khẩu từ Việt Nam cả mấy trăm nghìn tấn gạo. Trong khi đó, đàm phán với Philippines, Malaysia, Indonesia… rất khó khăn, cực nhọc nhưng cũng chỉ ký kết được vài trăm nghìn tấn”, ông Hoàng nêu thực tế.
Liên quan đến thách thức tái cơ cấu ngành Công Thương, Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng không ngần ngại cho rằng, đến lúc nào đó thế mạnh xuất khẩu hiện nay có thể sẽ mất đi. Trong khi đó, hội nhập kinh tế là điều không thể lấn cấn, chần chừ. “Chúng ta không thể đóng cửa thị trường, nếu bảo hộ cũng chỉ có lộ trình”, ông Hoàng nhắc nhở.
Bức tranh rất rõ là sản xuất nông nghiệp vẫn rất nhỏ lẻ, manh mún. Đây lại đang là thế mạnh xuất khẩu của Việt Nam. Một số ngành, lĩnh vực sản xuất công nghiệp còn mang nặng tính gia công… “Điều vô lý là một nước nông nghiệp nhưng nhiều sản phẩm nông nghiệp của Việt Nam lại có giá thành cao hơn cả Nhật Bản, Mỹ thì làm sao xuất khẩu”, ông Hoàng trăn trở. “Đây dù là chuyện của ngành nông nghiệp, nhưng cũng là nhiệm vụ của ngành Công Thương trong tái cơ cấu xuất khẩu”, ông nói.
Dương Công Chiến