Xuất khẩu sắn lát lao đao vì thuế
Doanh nghiệp lỗ nặng
Sau hơn một tháng kể từ ngày Thông tư số 63/2015/TT-BTC của Bộ Tài chính sửa đổi mức thuế suất thuế xuất khẩu đối với mặt hàng sắn lát có hiệu lực (20/6/2015), thì sự thay đổi thuế suất từ 0% lên 5% đã bắt đầu tác động đến các DN trong ngành. Không ít cơ sở sản xuất khi tính toán tác động từ sự thay đổi này cho biết, tình hình sản xuất kinh doanh đã chuyển từ lãi sang lỗ.
Thuế xuất khẩu sắn lát tăng, DN gặp khó, người trồng cũng lao đao |
Trước đó, việc tăng thuế suất thuế xuất khẩu sắn lát được cho rằng nhằm hỗ trợ, đảm bảo nguồn nguyên liệu cho sản xuất cồn ethanol trong nước. Cơ quan chức năng tính toán, giá thu mua sắn lát khô trong nước khoảng 4,3 triệu đồng/tấn, giá xuất khẩu trung bình hiện nay đạt 227 USD/tấn, tương đương 4,86 triệu đồng/tấn. Với mức thuế suất 0%, DN xuất khẩu sắn lát lãi khoảng 567 nghìn đồng/tấn. Trong trường hợp thuế suất tăng lên 5%, DN vẫn còn lãi khoảng 320 nghìn đồng/tấn.
Tuy nhiên, theo ông Trần Vĩnh Long, Giám đốc Công ty TNHH Thương mại Hoàng Long, DN có trụ sở tại TP. Quy Nhơn, cơ quan chức năng chưa tính phần hao hụt của mặt hàng từ 5 - 7%.
Ngoài ra, DN phải bỏ nhiều chi phí cho kho bãi, thuốc khử trùng, kiểm dịch, xếp dỡ, vận chuyển, lãi suất... Tổng các khoản chi phí này có thể lên đến 500 nghìn đồng/tấn. Do vậy, không có chuyện DN vẫn có lãi khi thuế suất tăng lên 5%, mà thậm chí họ còn lỗ nặng.
Bà Nguyễn Thị Tiến, Giám đốc Công ty TM XNK Tiến Thành cũng chia sẻ quan ngại trên. Một trường hợp cụ thể được bà nêu ra, với lô hàng 12 nghìn tấn sắn lát mới xuất khẩu, DN này phải chịu lỗ 2,5 tỷ đồng. Chính vì kinh doanh không có lãi, càng bán càng lỗ nên hiện trong kho của DN đang tồn một số lượng lớn sắn lát.
Để giải quyết được số hàng này với giá cả hợp lý là không hề dễ dàng, bởi các đối tác thương mại chủ yếu từ Trung Quốc đã thu mua đủ sản phẩm. Trong khi đó, sản phẩm sắn lát Việt còn đang phải cạnh tranh quyết liệt với hàng từ Thái Lan.
Chấp nhận tồn kho lớn hoặc chịu bán lỗ đang là vấn đề đa số DN xuất khẩu sắn lát phải đối mặt, nhưng không dễ tìm được lời giải. Tại cảng Quy Nhơn, sắn lát thông thường chiếm khoảng 20% sản lượng hàng hoá xuất khẩu qua cảng, từ 120 - 150 nghìn tấn/tháng.
Thế nhưng trong gần 1 tháng nay, số lượng mặt hàng này xuất khẩu qua cảng Quy Nhơn rất ít. Theo ông Lê Minh Tiến, Phó tổng giám đốc CTCP cảng Quy Nhơn, việc xuất khẩu sắn lát gặp khó khăn đã ảnh hưởng tiêu cực đến sản lượng hàng hoá thông qua cảng, hoạt động kinh doanh của đơn vị cũng gặp khó khăn.
Nên lùi thời gian áp dụng?
Đại diện nhiều DN phản ánh, việc ra văn bản điều chỉnh thuế suất đối với sắn lát xuất khẩu như vừa qua là quá đột ngột, khiến họ không kịp trở tay. Ngày 6/5/2015 ban hành Thông tư thì đến ngày 20/6/2015 đã có hiệu lực.
Bà Đinh Thị Bích Nga, Phó giám đốc Công ty TNHH Thành Tâm cho biết, thông thường vụ sắn bắt đầu từ tháng 11 năm trước đến tháng 4 năm sau, nên đa số DN đã mua trữ hàng trong kho chờ xuất khẩu. Với các hợp đồng đã ký từ trước, giá không dễ thay đổi và việc điều chỉnh thuế suất không nằm trong kế hoạch, nên DN lỗ là lẽ đương nhiên.
Với hàng chưa ký hợp đồng thương mại, nhiều DN đột nhiên lâm vào thế bí về tiêu thụ, khiến tồn lại hàng nghìn tấn sản phẩm. Bán đi sẽ lỗ nặng, còn để lại thì hao hụt, mối mọt, tăng chi phí bảo quản… rồi cũng lỗ to. Vì vậy, đa số các DN đang như ngồi trên đống lửa, không biết xoay xở ra sao.
Càng khó hơn khi biết thông tin nhiều DN xuất khẩu sắn lát trong nước muốn đẩy hết hàng sớm, một số đối tác nước ngoài liền ép giá. Theo đại diện Sở Công Thương tỉnh Bình Định, hiện trên địa bàn có 11 DN chuyên thu mua và xuất khẩu sắn lát với sản lượng hàng năm trên dưới 800 nghìn tấn.
Trong vụ sản xuất 2014 - 2015, các DN đã thu mua gần 1 triệu tấn. Trước khi thuế xuất khẩu sắn lát lên 5%, nhiều DN trên địa bàn có đơn hàng xuất với giá thỏa thuận 228 USD/tấn. Nhưng khi khách hàng nắm bắt thông tin tăng thuế xuất khẩu, DN Việt Nam đang muốn bán tháo hàng lập tức ép giá xuống chỉ còn 222 USD/tấn.
Không riêng DN lao đao, người nông dân trồng sắn cũng bị vạ lây. Theo ông Nguyễn Văn Tuyển, Trưởng phòng Quản lý xuất nhập khẩu (Sở Công Thương Bình Định), sản xuất của nông dân sẽ bị tác động, bởi DN hạn chế chi phí đầu vào, giảm giá thu mua sản phẩm của nông dân... Như vậy, người trồng sắn ở các tỉnh Kon Tum, Gia Lai, Quảng Ngãi hay Bình Định… lại đang đứng trước nguy cơ được mùa mất giá, không những ở thời điểm này mà còn ảnh hưởng cả những vụ sau.
Trước quá nhiều khó khăn như vậy, các DN xuất khẩu sắn lát ở miền Trung cho rằng, cơ quan chức năng xem xét lùi thời gian áp dụng mức thuế suất thuế xuất khẩu 5% đối với mặt hàng sắn lát sang khoảng tháng 11/2015 để DN có đủ thời gian chuẩn bị, giải quyết lượng hàng còn đang tồn kho hiện nay...