30 năm nhìn lại: Gian nan, tự hào và hướng tới

Ra đời khi nền kinh tế bắt đầu chuyển đổi

Thời báo Ngân hàng ra đời trong bối cảnh đất nước vừa bắt đầu công cuộc đổi mới, nền kinh tế đứng trước yêu cầu chuyển nhanh từ thời kỳ bao cấp, kế hoạch hóa tập trung sang kinh tế thị trường và hội nhập. Là một trong những lĩnh vực phải đi đầu trong công cuộc đổi mới, nên nhiệm vụ đặt ra với ngành Ngân hàng là cần có những đột phát mới, tạo cửa mở cho hoạt động của chính hệ thống cũng như cho hoạt động của các ngành kinh tế khác.

Vì vậy, một trong các nhiệm vụ trọng tâm mà Ban lãnh đạo NHNN thời kỳ đó đặt ra và dành nhiều quan tâm nhất là củng cố, nâng cao vai trò của bộ phận thông tin tuyên truyền. Tờ Thời báo Ngân hàng đã ra đời trong bối cảnh như vậy. Dù rất bận chỉ đạo các công việc chung của Ngành thời điểm đó, nhưng nguyên Thống đốc Cao Sỹ Kiêm vẫn dành nhiều quan tâm tới công tác chuẩn bị thành lập tờ báo. “Quá trình chuẩn bị cho sự ra đời của tờ Thời báo Ngân hàng gặp nhiều khó khăn”, ông nhớ lại. Trong đó, khó khăn lớn nhất là về thể chế quy định, kiến thức… để quản lý hoạt động của một tờ báo.

Thống đốc NHNN Cao Sỹ Kiêm (thời điểm đó) làm việc với Ban biên tập để chuẩn bị cho ra đời tờ “Hoạt động Ngân hàng”

“Có thể nói đây là quá trình “dò đá qua sông”. Nói như vậy là bởi nền kinh tế đang trong những ngày đầu của quá trình mở cửa đổi mới, trong đó ngành Ngân hàng được xác định phải đi đầu, muốn vậy rất cần sáng tạo, mà sáng tạo thì lại rất dễ xảy ra những va chạm. Vì vậy cần phải xem cái gì cần làm của báo chí Ngành là vô cùng quan trọng. “Làm sao thể hiện đúng được là cơ quan tuyên truyền của một lĩnh vực đi đầu trong thời kỳ đổi mới, cần hội nhập sâu và nhanh chính là khó khăn lớn nhất đối với hoạt động của Thời báo Ngân hàng lúc đó”, TS. Cao Sỹ Kiêm nói.

Thời điểm Thời báo Ngân hàng xuất bản số báo đầu tiên cũng là lúc ngành Ngân hàng vừa bước vào đổi mới theo 2 Pháp lệnh năm 1990 của Hội đồng Nhà nước, bắt đầu hình thành hệ thống ngân hàng 2 cấp gồm NHTW (quản lý và điều hành hệ thống) và các NHTM (hoạt động kinh doanh), trong khi quan hệ hợp tác giữa Việt Nam với các tổ chức tài chính tiền tệ quốc tế như IMF, WB, ADB được tái lập và khơi thông.

Vì vậy, mục tiêu tuyên truyền đặt ra không chỉ là phản ánh chính sách quy định của NHTW, kinh nghiệm phát triển và hội nhập của các nước mà còn phải hỗ trợ cho các NHTM kinh doanh trong kinh tế thị trường, thông tin để mở ra cho vay với khu vực tư nhân; tiếp cận và thúc đẩy hội nhập… Hệ thống tuyên truyền của ngành Ngân hàng nói chung và Thời báo Ngân hàng nói riêng vì thế được kỳ vọng rất lớn.

Là Tổng biên tập đầu tiên, là người trực tiếp điều hành tờ báo thời kỳ đó, TS. Nguyễn Quốc Việt cho biết, một khó khăn không nhỏ khác trong thời kỳ đầu là công tác nhân sự. “Lúc đó cả Tòa soạn chỉ có khoảng chục người, đội ngũ cán bộ, phóng viên phần lớn đều là “tay ngang”, hầu hết không có chuyên môn nghiệp vụ chuyên sâu về báo chí. Nên thời điểm ban đầu chúng tôi rất lo lắng, thậm chí lo từ việc không “đắp” đủ nội dung cho mỗi số báo phát hành (thời kỳ đầu xuất bản 2 số/tháng, mỗi số 8 trang khổ nhỏ)”, ông Việt nhớ lại. Bên cạnh đó, cũng không có việc tổ chức ra các phòng ban, nhóm trang hay phân ra chuyên môn hóa như hiện nay. Nhưng rồi cứ bắt tay vào làm và các yêu cầu, nhiệm vụ buộc mình phải lớn, phải phát triển dần lên.

Đội ngũ cán bộ, phóng viên Thời báo Ngân hàng hôm nay

Một thời rất đỗi tự hào

Tiếp tục ôn lại kỷ niệm về thời kỳ đầu, TS. Nguyễn Quốc Việt cho biết, cơ sở vật chất cho vận hành tờ báo và tác nghiệp của phóng viên lúc đó cũng rất khó khăn. “Cả Tòa soạn khi đó làm việc chung trong một phòng, trang thiết bị và các cơ sở vật chất khác cần cho công việc cũng rất thiếu thốn, hoạt động của Tòa soạn hoàn toàn dựa vào kinh phí được cấp…”, ông nói.

Nhưng cũng chính vị trí tiên phong và vai trò quan trọng của ngành Ngân hàng trong giai đoạn chuyển đổi sang kinh tế thị trường; chính các yêu cầu, nhiệm vụ cao đặt ra và phải đạt được của công tác thông tin tuyên truyền, cũng như sự nhiệt tình, tâm huyết, hết sức, hết lòng của mỗi cán bộ, nhân viên trong Tòa soạn đã mang lại thành quả, mà rõ nhất là vị thế của Thời báo Ngân hàng ngày càng lớn mạnh lên, có chỗ đứng vững chắc trong lòng độc giả.

Theo TS. Cao Sỹ Kiêm, một trong những dấu ấn lớn nhất vào thời kỳ chuyển đổi đó là báo chí ngành Ngân hàng đã dần phản ánh được một cách trung thực, nhanh nhạy về hoạt động của Ngành. “Nhiều mô hình tốt, ngân hàng tốt, kinh nghiệm tốt đã được nhân ra rất mạnh trong thời kỳ này thông qua Thời báo Ngân hàng. Hoạt động của ngành Ngân hàng nói chung, các NHTM nói riêng tốt lên cũng một phần là nhờ bám sát, gắn được với báo chí”, ông nhấn mạnh.

Còn TS. Nguyễn Quốc Việt thì nói với giọng tự hào: “Thời báo Ngân hàng hồi đó có tiếng vang trong xã hội. Cán bộ, phóng viên Thời báo Ngân hàng xông xáo, lăn lộn khắp nơi để có được nhanh nhất các thông tin phục vụ độc giả. Và về làm việc với tỉnh, địa phương nào thì cũng rất được tôn trọng, thường xuyên được làm việc với những người đứng đầu”. Ông Việt vừa kể, vừa lật mở cuốn album lưu giữ những bức ảnh quý hiếm mà cá nhân ông cũng như nhiều phóng viên thời đó của Thời báo Ngân hàng đã đến gặp và làm việc với nhiều lãnh đạo tỉnh, thành phố như ông Phạm Thế Duyệt - nguyên Bí thư Hà Nội; ông Võ Trần Chí - nguyên Bí thư TP. Hồ Chí Minh; ông Phạm Văn Thọ - nguyên Bí thư Hải Dương…

“Điều đó cho thấy họ rất coi trọng vai trò của ngành Ngân hàng, vai trò tiền tệ tài chính trong công cuộc đổi mới và do đó cũng có rất nhiều lợi thế để cho báo chí Ngành tác nghiệp”, ông nói và nhấn mạnh: “Một điểm cần khẳng định nữa là trong suốt quá trình phát triển, đứng về mặt tôn chỉ, mục đích cũng như chấp hành các quy định của Nhà nước thì một điều đã trở thành truyền thống của Thời báo Ngân hàng là không có vi phạm gì, không mang tiếng tăm xấu gì. Đó là một truyền thống tốt, rất đáng quý mà các lớp thế hệ kế bước cần phát huy”.

Nhìn về tương lai, nguyên Thống đốc Cao Sỹ Kiêm cho rằng, thế giới hiện nay đã là một mặt phẳng, toàn cầu gần như đã là một thị trường thống nhất nên cần thông tin nhanh nhạy và chính xác. Áp lực đặt ra với báo chí nói chung, Thời báo Ngân hàng nói riêng vì thế cũng lớn và khác trước rất nhiều. “Phản ánh thông tin nhanh, kịp thời song luôn phải đảm bảo tính trung thực, khách quan cũng như đảm bảo được tôn chỉ, mục đích của mình vừa là yêu cầu đặt ra, vừa là áp lực đối với Thời báo Ngân hàng hiện nay”, ông nói.

Từ tờ tin hoạt động khổ A4, đến nay bên cạnh ấn phẩm báo in, Thời báo Ngân hàng còn xuất bản Báo điện tử

Vẫn thường xuyên đọc Thời báo Ngân hàng mỗi ngày, TS. Cao Sỹ Kiêm nhận xét, mặc dù đã tốt và toàn diện hơn trước rất nhiều cả về nội dung và hình thức, nhưng Thời báo Ngân hàng cần tăng hơn nữa độ sâu về nội dung. “Cần đầu tư hơn nữa để thường xuyên có những bài “đinh” trên các số báo; có được nhiều hơn nữa quan điểm chia sẻ, bài viết của các chuyên gia… để bên cạnh việc phản ánh các chính sách, thông tin hàng ngày, độc giả sẽ biết và nắm bắt được nhiều hơn về các xu hướng trung, dài hạn của lĩnh vực tài chính - ngân hàng nói riêng và nền kinh tế vĩ mô nói chung”, nguyên Thống đốc Cao Sỹ Kiêm cho biết.

Quá khứ có nhiều mốc son và dấu ấn đáng nhớ và chặng đường 30 năm nhìn lại, Thời báo Ngân hàng hoàn toàn có thể tự hào vì những gì đã làm được. Tuy nhiên hướng đến tương lai, để kỳ vọng trở thành tờ báo hàng đầu về kinh tế, Thời báo Ngân hàng vẫn còn chặng đường dài phía trước phải bước tiếp với rất nhiều nỗ lực. Chuyên nghiệp hơn; truyền tải thông tin nhanh chóng và kịp thời hơn; tin cậy và được bạn đọc đón nhận nhiều hơn; thị trường hơn nhưng vẫn luôn bám sát và giữ vững được tôn chỉ, mục đích đặt ra… Đó là vừa là yêu cầu, vừa là mục tiêu mà Thời báo Ngân hàng đặt ra cho chặng đường phát triển sắp tới.