APCI 2020: Phản ánh trung thực để đẩy mạnh cải cách thực chất
Tiếp tục đà cải thiện
Sáng 17/3, Hội đồng tư vấn cải cách thủ tục hành chính (TTHC) của Thủ tướng Chính phủ (Hội đồng tư vấn cải cách TTHC) đã họp báo công bố Báo cáo APCI 2020.
Báo cáo này khảo sát và đánh giá thực tế quá trình các doanh nghiệp sử dụng TTHC năm 2019 ở 9 nhóm TTHC gồm: Đầu tư; Giao dịch thương mại qua biên giới; Khởi sự doanh nghiệp; Môi trường; Giấy phép, chứng chỉ hành nghề; Đất đai; Xây dựng; Thuế và kiểm tra chuyên ngành. Chỉ số APCI 2020 về cơ bản cải thiện hơn hai năm trước (APCI 2018, 2019) với phần lớn các nhóm TTHC đều có điểm số tốt hơn.
Trong đó, Thuế tiếp tục là nhóm TTHC dẫn đầu với điểm số cao, và mức phí tuân thủ thấp. Cụ thể, để thực hiện các TTHC trong nhóm Thuế, chi phí tuân thủ trung bình là 267 nghìn và trung bình mỗi doanh nghiệp phải bỏ ra 3,8 giờ và 11,6 nghìn đồng chi phí trực tiếp. Tỷ lệ doanh nghiệp sử dụng dịch vụ trung gian trọn gói trong nhóm này cũng rất thấp, chỉ khoảng 5% với chi phí trung bình 500 nghìn đồng/TTHC.
Trong khi đó, nhóm TTHC về Môi trường là lĩnh vực doanh nghiệp mất nhiều chi phí làm thủ tục hành chính nhất với chi phí tuân thủ trung bình là 63,3 triệu đồng, doanh nghiệp phải bỏ ra trung bình 61,5 giờ và 3,1 triệu đồng chi phí trực tiếp. Tỷ lệ doanh nghiệp phải thuê dịch vụ trọn gói cho các TTHC liên quan đến Môi trường cũng rất cao khi cứ 100 doanh nghiệp thì có tới 52 doanh nghiệp sử dụng hình thức này.
Đáng chú ý theo khảo sát, những nhóm TTHC có điểm APCI 2020 cao và cải thiện đều nhờ yếu tố quan trọng là việc áp dụng công nghệ thông tin để hỗ trợ cho việc thực hiện TTHC của doanh nghiệp cũng như giải quyết TTHC của cơ quan nhà nước trên môi trường điện tử.
Giảm tiếp xúc trực tiếp, nâng chất lượng chuyên môn của cán bộ trong bộ máy hành chính
Từ kết quả và thực tiễn đó Bộ trưởng, Chủ nhiệm VPCP Mai Tiến Dũng - Chủ tịch Hội đồng tư vấn cải cách TTHC của Thủ tướng Chính phủ cho rằng, một trong những bài học cải cách từ APCI là việc thực hiện và giải quyết TTHC trên môi trường điện tử để cải thiện và tiết kiệm chi phí thực hiện TTHC cho doanh nghiệp không còn là một ưu tiên cần cân nhắc mà đã là một nhiệm vụ cấp bách, được đặt lên hàng đầu của Chính phủ và các bộ, ngành, địa phương.
Bên cạnh đó, cần tiếp tục đẩy mạnh việc cắt giảm chi phí tuân thủ TTHC, bao gồm cả chi phí chính thức và không chính thức để tạo một môi trường kinh doanh lành mạnh, minh bạch và bộ máy công vụ liêm chính, tin cậy, tạo cơ hội cho doanh nghiệp tham gia liên kết chuỗi giá trị khu vực, toàn cầu.
Đặc biệt, theo Bộ trưởng Mai Tiến Dũng, chi phí không chính thức không chỉ làm gia tăng chi phí tuân thủ mà còn làm cho môi trường kinh doanh trở nên thiếu lành mạnh, kém cạnh tranh và gây quan ngại cho các doanh nghiệp nước ngoài đang muốn tìm kiếm cơ hội kinh doanh tại Việt Nam. Nếu để khoản chi phí này tiếp tục tồn tại và bao trùm trên diện rộng thì sẽ “cản trở sự phát triển kinh tế-xã hội, gây bức xúc trong nhân dân”, Bộ trưởng nói.
Qua 3 năm thực hiện, Chỉ số APCI cho thấy một trong những yếu tố dẫn đến thành công về cải cách của một số nhóm TTHC như Thuế, Giao dịch thương mại qua biên giới, Đầu tư, Khởi sự doanh nghiệp, Môi trường… là chuyển phương thức quản lý nhà nước từ “tiền kiểm” sang “hậu kiểm”. Đây là cách thức phù hợp để giảm chi phí tuân thủ TTHC.
Tuy nhiên, việc chuyển đổi này không chỉ đơn thuần là điều chuyển các điều kiện, yêu cầu chứng minh đối với doanh nghiệp từ giai đoạn trước “cấp phép” sang sau “cấp phép” mà là thay đổi hoàn toàn phương thức quản lý nhà nước đối với từng lĩnh vực cũng như là thay đổi nhận thức của doanh nghiệp về trách nhiệm kinh doanh của mình.
APCI 2020 cũng cho thấy, một nền hành chính phục vụ, lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm sẽ đem lại hiệu quả về tiết kiệm chi phí cho toàn xã hội. Công tác cắt giảm chi phí tuân thủ TTHC phụ thuộc vào không chỉ các yếu tố về thể chế và hạ tầng mà còn về chính những con người thực hiện các TTHC đó.