Người nghệ sĩ ẩn mình tìm ánh sáng
09:00 | 17/04/2020
Giữa tháng 4/2020, giới hội hoạ cả nước và miền Trung đón nhận một tin buồn, khi hay tin họa sĩ Trương Bé, người được xem là một trong những họa sĩ ở Huế tiên phong vẽ tranh sơn mài theo trường phái trừu tượng đã mãi mãi “ẩn mình”.
"Trừu tượng không thực nhưng ẩn chứa nhiều điều sâu kín của cái thực. Thật ra trừu tượng gần gũi với hiện thực đời sống, cho nên nói trừu tượng chẳng khác gì như ta cảm nhận một bản nhạc không lời. Người thưởng ngoạn có thể cảm nhận mọi góc độ, phương diện khác nhau”, họa sĩ đã từng trải lòng. Ông cũng là một trong những người đã kiên trì đi sâu nghiên cứu và khám phá sự biểu cảm của chất liệu sơn mài trong nhiều năm. Tranh của ông được sưu tập tại nhiều bảo tàng trong và ngoài nước như Pháp, Thái Lan, Nhật Bản, Singapore, Canada, Mỹ... Nhà đấu giá danh tiếng Christie's cũng từng đưa tác phẩm của ông lên sàn quốc tế.
Họa sĩ Trương Bé |
Tác phẩm của Trương Bé chủ yếu là khổ lớn, tông màu nóng gây cảm giác choáng ngợp cho người xem. Nhìn tranh của ông, dù là tác phẩm hiện thực hay trừu tượng trên chất liệu sơn mài đều làm lay động người thưởng lãm bởi sự cuốn hút thẩm mỹ thị giác không cưỡng nổi và chiều sâu tâm thức đậm nét nhân văn mà ông gửi gắm. Ở nơi ấy, con người như thấy mình nhỏ bé, quay cuồng trong vòng xoay đi tìm lời giải giữa vũ trụ bao la. Tại triển lãm cá nhân có tên Thiên - Địa - Nhân của họa sĩ tổ chức ở Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam tại Hà Nội (2016) và tại Khách sạn Tân Hoàng Cung, TP. Huế (2017), với nhiều bức tranh sơn mài khổ rất lớn, là một trong những triển lãm để lại nhiều ấn tượng, thu hút khá đông đảo công chúng yêu nghệ thuật.
Gần đây, vào tháng 9/2019 tại Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM, đã giới thiệu triển lãm cá nhân “Nhịp điệu vũ trụ” của ông. Trương Bé dự báo: “Đây có lẽ là cuộc bày trưng bày cuối cùng, vì không còn thời gian nữa”, bởi đó là những ngày ông vừa sáng tạo, vừa chiến đấu không mệt mỏi với bệnh tật. Triển lãm gồm 50 tác phẩm, trong đó có 27 bức sơn mài, tập trung thể hiện tinh thần của “Nhịp điệu vũ trụ” với những “Nhịp điệu vật chất”, “Ngũ hành”, “Năng lượng đen”, “Cụm thiên hà”, “Siêu lân tinh”, “Chòm sao bò cạp”, “Sóng hạt”… thể hiện cái nhìn vừa thống nhất vừa độc lập của hoạ sĩ về vũ trụ với sự chuyển động của hàng vạn hạt bụi, vì tinh tú, các dải ngân hà và sự liên kết giữa vũ trụ và con người trong sự luân chuyển không ngừng ấy. Các tác phẩm trong triển lãm đem đến cho người thưởng lãm cảm giác mênh mông khoáng đạt và lãng mạn của vũ trụ bao la. Tất cả các yếu tố trong thế giới mênh mông ấy đôi khi là sự liên kết vô cùng chặt chẽ, đôi khi là tách rời ra thành từng cá thể độc lập. Nhiều nhà chuyên môn cho rằng, với một hoạ sĩ cao niên như Trương Bé, trong trình trạng sức khoẻ thất thường do tuổi tác, để cho ra các đời đứa con tinh thần cho cuộc triển lãm là một nỗ lực và say mê rất lớn của ông. Như lời hoạ sĩ tâm sự: “Phải sáng tạo thế giới bằng cái nhìn của chính mình. Người nghệ sĩ từ tĩnh lặng, ẩn mình trong bóng tối để tìm ra ánh sáng bản chất của nghệ thuật. Biết chối bỏ bề ngoài của sự vật để tìm ra vẻ đẹp tiềm ẩn từ bên trong cảm xúc, tiềm thức”.
Trần Trung Sáng