Dịch bệnh không cản bước được Basel II
09:00 | 29/04/2020
Mặc dù những tác động tiêu cực từ dịch bệnh Covid-19 đã khiến các NHTM gặp nhiều khó khăn, nhưng không cản bước được những ngân hàng áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế Basel II.
MSB hoàn thành 3 trụ cột của Basel II | |
Ngân hàng tiếp tục hoàn thiện theo Basel II | |
Phấn đấu đến năm 2025, tất cả các NHTM áp dụng Basel II theo phương pháp tiêu chuẩn |
Vượt bão dịch tiếp cận tiêu chuẩn quốc tế
Trong tháng 3/2020, Ngân hàng TMCP Hàng Hải (MSB) Việt Nam công bố hoàn thành triển khai quy trình đánh giá nội bộ về mức độ đủ vốn (ICAAP – trụ cột 2) theo các chuẩn mực của tiêu chuẩn quốc tế Basel II. Sự đánh giá toàn diện về vốn từ việc xác định hồ sơ rủi ro của ngân hàng, xây dựng chiến lược, khẩu vị rủi ro, tính toán mức vốn yêu cầu cho các rủi ro trọng yếu trong mọi điều kiện kinh doanh. Từ đó, ngân hàng xác định được vốn mục tiêu đảm bảo bù đắp cho các rủi ro trọng yếu và phát triển bền vững kể cả trong tình huống có diễn biến bất lợi, đồng thời phân bổ vốn hiệu quả trong hoạt động kinh doanh - lợi nhuận mang lại tương ứng với mức độ rủi ro (RORWA). Trước đó, MSB đã công bố hoàn thành trụ cột 1 là yếu tố vốn tối thiểu và trụ cột 3 là yếu tố công bố thông tin mà Ủy ban Basel phiên bản hai đưa ra cho các nền tài chính phát triển.
Như vậy đến nay đã có MSB, VIB, VPBank, TPBank tuyên bố đã hoàn thành cả ba trụ cột Basel II. Có thể thấy để áp dụng Basel II là không hề dễ dàng, đòi hỏi các ngân hàng phải có sự chuẩn bị rất kỹ lưỡng, trong đó mức độ an toàn vốn tối thiểu mới chỉ là một trụ cột của Basel II, hai trụ cột còn lại đòi hỏi các ngân hàng phải chuẩn hóa quy trình, phương pháp và công cụ đo lường rủi ro và tăng cường kỷ luật thị trường.
Ngân hàng có Basel II đòi hỏi năng lực tài chính và khả năng quản trị tốt để một khoản vay xấu không ảnh hưởng sang ngân hàng khác |
Ngay như về trụ cột 1 của Basel II là mức độ an toàn vốn tối thiểu cũng đã là một khó khăn không nhỏ với các ngân hàng trong bối cảnh thị trường chứng khoán mấy năm gần đây diễn biến không thuận lợi, trong khi các ngân hàng vẫn đang phải căng sức xử lý nợ xấu phát sinh từ nhiều năm trước. Chính bởi vậy cuối năm 2019 NHNN đã phải lùi thời gian cho các ngân hàng chưa áp dụng đầy đủ các tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu theo chuẩn Basel II đến trước ngày 1/1/2023 thay vì 1/1/2021.
Nay trong bối cảnh đại dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, khó khăn trong cuộc đua Basel II lại càng lớn. Bởi dịch bệnh không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động kinh doanh của các ngân hàng mà các ngân hàng còn phải căng sức cơ cấu lại nợ, giảm lãi, giảm phí hỗ trợ khách hàng và nền kinh tế vượt qua đại dịch Covid-19.
Tuy nhiên, thực tiễn diễn ra trong 4 tháng đầu năm 2020 đã đi qua nhưng chưa có ngân hàng nào tuyên bố thay đổi chiến lược phát triển Basel II. Không chỉ các ngân hàng lớn mà cả các ngân hàng nhỏ cũng tỏ rõ quyết tâm. Đơn cử như Ngân hàng TMCP Bản Việt (VietCapital Bank), sau khi được NHNN chấp thuận triển khai trước thời hạn Thông tư 41/2016/TT-NHNN về quy định tỷ lệ an toàn vốn Basel II vào cuối năm 2019, ngân hàng tiếp tục triển khai dự án xây dựng quy trình đánh giá mức độ đủ vốn (ICAAP)” từ ngày 28/2/2020. Cùng với phương diện quản lý rủi ro, việc triển khai Thông tư 13 là một bước tiến quan trọng của ngân hàng này trong việc hướng tới thông lệ quản trị rủi ro theo các chuẩn mực tiên tiến, đảm bảo được sự cân bằng giữa ba yếu tố tăng trưởng, an toàn, bền vững trong hoạt động của ngân hàng.
VietCapital Bank dự kiến khi dự án hoàn thành và quy trình ICAAP được vận hành, ngân hàng này sẽ hoàn tất cả 3 trụ cột của chuẩn mực Basel II, qua đó tuân thủ toàn diện các yêu cầu của NHNN và đáp ứng các thông lệ quốc tế. Thông qua dự án triển khai ICAAP, dựa trên các phương pháp đo lường rủi ro và các dự báo trong nhiều kịch bản khác nhau, công tác định hướng lập kế hoạch kinh doanh cũng như kế hoạch phân bổ vốn của ngân hàng Bản Việt sẽ được xây dựng và hoàn thiện một cách chủ động và hiệu quả. Kết quả của dự án sẽ đem đến các hỗ trợ tích cực để thúc đẩy hoạt động kinh doanh cũng như gia tăng hơn nữa mức độ tin cậy của ngân hàng đối với các khách hàng, đối tác và cổ đông. Theo VietCapital Bank, song song với việc ưu tiên về nguồn lực của mình và đối tác KPMG vẫn hỗ trợ ngân hàng này đáp ứng yêu cầu về Basel II nâng cao ngay trong quý III/2020 - trước thời hạn so với lộ trình do NHNN quy định.
Sẵn sàng cho những cú bật mới
Hiện nay, có 20 NHTM đang triển khai Basel II, trong đó có 2 ngân hàng ngoại hoạt động tại Việt Nam, 5 ngân hàng nội đã công bố hoàn thành 3 trụ cột Basel II. |
Ông Nguyễn Hoàng Linh – Quyền Tổng giám đốc MSB cho biết: “Việc hoàn thành sớm cả 3 trụ cột của Basel II là tiền đề và động lực để MSB tiếp tục hướng tới các chuẩn mực quản trị rủi ro quốc tế cao hơn như Basel III. Điều này cũng giúp MSB quản trị và điều hành hoạt động kinh doanh một cách chủ động, minh bạch, an toàn và bền vững”.
Trong khi đó, VietCapital Bank mong muốn hoàn thành Basel II trước hạn định để tiến nhanh hơn trên lộ trình hiện đại hóa hoạt động và chuyển đổi số với trọng tâm là trải nghiệm khách hàng, việc tăng cường công tác quản lý rủi ro trên nền tảng công nghệ thông tin và các chuẩn mực hiện đại mà Ngân hàng Bản Việt đặt ra phải hoàn thành trong lộ trình phát triển giai đoạn 2020 - 2025.
Bên cạnh đó, các NHTM Nhà nước sớm thực hiện Basel II từ đầu năm đến nay cũng có những động thái tiếp tục theo đuổi Basel II. Đáng kể, Vietcombank đã công bố (tháng 2/2020) hoàn thành xây dựng các mô hình tổn thất khi vỡ nợ (LGD) và dư nợ tại thời điểm vỡ nợ (EAD) cho danh mục khách hàng doanh nghiệp, tiến thêm một bước quan trọng trong việc hoàn thiện trụ cột 2 của Basel II về chuẩn hóa đánh giá nội bộ mức độ đủ vốn. BIDV cũng thông báo hoàn thành và bàn giao dự án “Đánh giá rủi ro toàn diện, triển khai khung Đánh giá nội bộ về mức đủ vốn” từ nhà tư vấn Deloite sau 12 tháng thực hiện trên toàn hệ thống.
Trong cuộc cạnh tranh đạt chuẩn Basel II những năm qua nổi lên hai nhóm ngân hàng, một là các NHTM có vốn Nhà nước chi phối; hai là nhóm NHTMCP. Những người làm ngân hàng cho rằng, mỗi ngân hàng lại có điểm mạnh và điểm yếu khác nhau mà không thể san sẻ cho nhau. Nếu như nhóm các NHTM Nhà nước hiện đang gặp nhiều khó khăn trong việc tăng vốn thì các NHTMCP lại khó khăn trong công tác nhân sự hội đồng quản trị và thông tin công bố định kỳ. Qua quan sát một chặng đường các ngân hàng Việt Nam triển khai Basel II, điều dễ nhận thấy là ngân hàng nào quy mô càng nhỏ gọn, các mục tiêu kinh doanh càng thực tế bao nhiêu thì khả năng đạt các yêu cầu chuẩn mực Basel II càng cao, đơn cử như các ngân hàng đã hoàn thành cả 3 trụ cột của Basel II hiện nay là VIB, VPBank, TPBank hay MSB.
Cũng cần nói thêm, triển khai Basel II để phát triển ngân hàng hoạt động lành mạnh chứ không phải mốt để các ngân hàng chạy đua cho “bằng chị bằng em”. Ông Hàn Ngọc Vũ – Tổng giám đốc VIB, ngân hàng đầu tiên hoàn thành cả 3 trụ cột của Basel II cho biết: “Sự khác biệt nằm ở yếu tố chúng tôi coi việc hoàn thành 3 trụ cột Basel II là một trong các đầu việc quan trọng nằm trong tầm nhìn dài hạn về quản trị rủi ro của ngân hàng”.
Hơn nữa, trong các trụ cột chính của Basel II phải đảm bảo đi đều chứ không phải chân thấp chân cao, bởi khi kinh tế phục hồi sản xuất kinh doanh trở lại bình thường nhu cầu vốn tín dụng tăng lên sẽ dẫn đến các thiếu hụt về vốn trong các ngân hàng, đây là vấn đề các ngân hàng phát triển Basel II phải lưu ý trong quá trình vận hành Basel II.
Nhiều chuyên gia cho rằng, sức khỏe ngành tài chính-ngân hàng là chìa khóa để đảm bảo tăng trưởng kinh tế lâu dài. Do vậy, việc đáp ứng các chuẩn mực quốc tế trong hoạt động, đặc biệt là Basel II là cơ sở, là động lực quan trọng để các ngân hàng thành công trong một thị trường đầy cạnh tranh như hiện nay.
Thạch Bình – Hải Nam