Ngành thủy sản Việt Nam: Cơ hội khôi phục sản xuất, kinh doanh
09:34 | 29/05/2020
Theo ông Nguyễn Hoài Nam, trong bối cảnh mới với nhiều sự thay đổi về thị trường, rất cần Chính phủ và các bộ tạo điều kiện và hỗ trợ cho DN thủy sản thực hiện phát triển thị trường và nghiên cứu phát triển...
Nỗ lực kiểm soát khai thác thủy sản | |
Nâng cao hiệu quả khai thác và tiêu thụ thủy sản | |
Ngành tôm khởi sắc |
Ông Nguyễn Hoài Nam, Phó Tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) khẳng định vào thời điểm này, xuất khẩu (XK) thủy sản đã vượt qua dịch Covid-19 và đang hướng tới phục hồi nhanh để phấn đấu cho mục tiêu kim ngạch XK năm nay không bị sụt giảm so với năm 2019 (8,6 tỷ USD). Tuy nhiên, thị trường sẽ có nhiều thay đổi và ngành thủy sản sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức mới. Bởi vậy trong thời gian tới, cùng với sự nỗ lực của các DN thì cũng rất cần sự vào cuộc hỗ trợ của Nhà nước và Chính phủ với những chính sách cả trước mắt và dài hạn để DN ngành thủy sản nhanh chóng khôi phục và phát triển.
Ảnh minh họa |
Theo VASEP, dịch Covid-19 ảnh hưởng lớn đến sản xuất và XK thủy sản của Việt Nam trong các quý I và II/2020. Trong 4 tháng đầu năm 2020, XK thủy sản của cả nước đạt khoảng 2,23 tỷ USD, giảm -8% so với cùng kỳ năm 2019. Chuỗi cung ứng nguyên liệu và cung ứng thành phẩm bị đứt gãy, dòng hàng và dòng tiền đều thiếu hụt hoặc ùn ứ/tồn kho trong bối cảnh DN phải gia tăng tối đa trách nhiệm xã hội với chuỗi và với người lao động khiến DN chịu nhiều khó khăn và các sức ép lớn trong đợt dịch Covid-19. Những thị trường lớn nhập khẩu bị tác động giảm nhiều nhất gồm Trung Quốc (-11%), EU (-18%), Hàn Quốc (-8%) và ASEAN (- 10%). Trong đó, các mặt hàng XK cá tra giảm mạnh nhất trên -27%, mực-bạch tuộc giảm -20%, cá ngừ giảm -16% trong khi XK tôm thì mức tăng tụt giảm lớn chỉ còn tăng ít khoảng 2,9%...
Đại dịch Covid-19 cũng cho thấy rõ một điểm yếu của ngành nông - thuỷ sản là vấn đề bảo quản sau thu hoạch. Hàng loạt hàng hoá ách tắc tại cửa khẩu biên giới, không có hệ thống kho lạnh ngoại quan hỗ trợ. DN cũng không đủ công suất kho lạnh để chứa hàng hoá và nguyên liệu. Các cơ chế, chính sách hiện có chưa tạo điều kiện thúc đẩy DN đầu tư vào lĩnh vực này.
Trong bối cảnh hiện nay, theo đánh giá của các chuyên gia, với việc Việt Nam khống chế, dập dịch hiệu quả và nhanh chóng thúc đẩy sản xuất kinh doanh đã giúp các DN có nhiều lợi thế cạnh tranh hơn. Trong khi đó, các quốc gia sản xuất thuỷ sản cạnh tranh chính với Việt Nam như Ấn Độ, Ecuador vẫn đang phải phong toả cách ly chống dịch, dẫn tới giảm đáng kể (đến 50%) sản lượng sản xuất và xuất khẩu; Indonesia hay Philippines, Thái Lan cũng giảm khoảng 30%. Các nước này sẽ có độ trễ đáng kể hơn Việt Nam về phục hồi sản xuất sau dịch để duy trì nguồn cung thủy sản cho thế giới. Việt Nam cũng sẽ có thêm nhiều lợi thế bởi sự dịch chuyển sản xuất từ Trung Quốc sang các nước trong khu vực, nhất là sau khi xảy ra “chiến tranh” thương mại Mỹ - Trung và đại dịch Covid -19.
Bên cạnh đó, chuỗi cung ứng vật tư thiết yếu cho nuôi trồng và chế biến thuỷ sản của Việt Nam hầu như không lệ thuộc vào thị trường Trung Quốc. Các ngành hàng phụ trợ cho sản xuất thủy sản (thuốc, hóa chất, bao bì vật tư, trang thiết bị, dụng cụ cho nuôi trồng thủy sản, chế biến…) có cơ hội phát triển tại Việt Nam, từ đó tạo điều kiện để các DN thủy sản chủ động hơn trong sản xuất…
Theo VASEP, trước xu thế thị trường trong nước và thế giới còn nhiều biến động, dịch Covid-19 vẫn còn ảnh hưởng nặng nề lên nhiều quốc gia thì để hỗ trợ các DN trong nước khôi phục sản xuất kinh doanh cần phải có nhiều giải pháp để thúc đẩy.
Ông Nguyễn Hoài Nam cho biết, các chính sách hỗ trợ của Chính phủ và các bộ ngành cho DN và người dân bị ảnh hưởng của dịch Covid-19 cũng như hậu Covid-19 là rất hiệu quả và thiết thực. Tuy nhiên đối với riêng ngành thủy sản thì không chỉ các giải pháp trước mắt mà cần hướng tới các giải pháp dài hạn. Trước mắt Chính phủ, Văn phòng Chính phủ và các bộ hỗ trợ cho Bộ NN&PTNT đẩy mạnh việc chỉ đạo, tuyên truyền và triển khai các hỗ trợ tối đa cho người nuôi tôm và ngư dân khai thác biển để có thể thực hiện ngay từ tháng 5/2020 thả lại tôm, khai thác biển nhằm bắt kịp giai đoạn tháng 7-8/2020 khi chúng ta có cơ hội lớn về thị trường. Ban hành và thực hiện đầy đủ các chính sách hỗ trợ để DN thu hút được nguồn lao động…
Theo ông Nguyễn Hoài Nam, trong bối cảnh mới với nhiều sự thay đổi về thị trường, rất cần Chính phủ và các bộ tạo điều kiện và hỗ trợ cho DN thủy sản thực hiện phát triển thị trường và nghiên cứu phát triển. Trong đó, có các biện pháp để các DN tranh thủ tăng cường tiêu thụ thuỷ sản ở thị trường EU trước các lợi thế so sánh với một số quốc gia xuất khẩu cạnh tranh. Chỉ đạo và có cơ chế để khôi phục hoặc tái lập Quỹ Phát triển thị trường thủy sản; Nghiên cứu và xây dựng chiến lược đầu tư cho thương mại nông-thuỷ sản khu vực biên giới để phát triển thị trường Trung Quốc bền vững hơn nữa; Nghiên cứu cách tổ chức các Trung tâm phân phối hàng thuỷ sản để cung cấp thường xuyên và ổn định cho nhu cầu của các tỉnh giáp biên của Trung Quốc.
Đối với thị trường trong nước, cần hỗ trợ phát triển và tăng sức cạnh tranh cho ngành nuôi trồng thủy sản trong bối cảnh các nước trong khu vực đang có giá thành nuôi tốt hơn; Mở rộng thêm tín dụng cho xây dựng trại nuôi mới và mở rộng các trại nuôi; Khuyến khích các ngành sản xuất phụ trợ phát triển để chủ động được nguồn lực và ngăn chặn việc con giống, thức ăn tăng giá mỗi đầu vụ sản xuất. Đồng thời thúc đẩy và hỗ trợ mạnh cho việc ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động của ngành thủy sản.
Hiếu Minh