Thời điểm tận dụng phục hồi xanh để bứt phá
09:30 | 18/06/2021
“Đại dịch COVID-19 làm thay đổi thế giới tạo ra hai xu hướng quan trọng là phục hồi xanh và chuyển đổi số. Thế giới phẳng hơn rất nhiều, và chúng ta muốn đi nhanh và bứt phá phải tận dụng 2 xu hướng này”, PGS-TS. Bùi Quang Tuấn, Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam nhìn nhận.
Tín dụng hướng vào phục hồi kinh tế | |
Cần giải pháp phục hồi và kích thích kinh tế | |
Sự phục hồi ngành du lịch gặp thách thức lớn trước Covid-19 |
Việt Nam đã sớm phấn đấu cho một nền năng lượng theo hướng xanh bền vững, rộng hơn là chiến lược phát triển kinh tế bền vững cũng như mục tiêu nhân văn là phát triển con người. Chiến lược này đã được bắt đầu tư năm 2012 Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh thời kỳ 2011-2020 và tầm nhìn đến năm 2050 với (Quyết định số 1393/QĐ-TTg) và tiếp tục được đặt ra trong định hướng số 6 tại Nghị quyết Đại hội Đảng XIII “Chủ động thích ứng có hiệu quả với biến đổi khí hậu, phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai, dịch bệnh, quản lý, khai thác, sử dụng hợp lý, tiết kiệm, hiệu quả và bền vững tài nguyên; lấy bảo vệ môi trường sống và sức khoẻ nhân dân làm mục tiêu hàng đầu; kiên quyết loại bỏ những dự án gây ô nhiễm môi trường, bảo đảm chất lượng môi trường sống, bảo vệ đa dạng sinh học và hệ sinh thái; xây dựng nền kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, thân thiện với môi trường”.
Ảnh minh họa |
PGS-TS. Bùi Quang Tuấn - Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam nhìn nhận CMCN 4.0 và sự bùng nổ về công nghệ thông tin tạo ra những cơ hội vàng mới về sản xuất phi tập trung, số hóa chuỗi giá trị, cá nhân hóa sản phẩm từ đó làm tăng năng suất, mở rộng thị trường tạo ra cơ hội cho đẩy mạnh sản xuất xanh và tăng trưởng xanh. Việc hướng tới tăng trưởng xanh cũng là cơ hội sắp xếp lại cuộc chơi và cạnh tranh trên thế giới khi nhiều quốc gia được đặt cùng một vạch xuất phát. Việt Nam có thêm cơ hội đột phá tăng trưởng xanh nhờ vào việc triển khai các FTA thế hệ mới cùng cơ cấu dân số vàng, có khả năng thích nghi tốt với công nghệ hiện đại. Tầng lớp trung lưu đang tăng thúc đẩy tiêu dùng xanh, tiêu dùng có trách nhiệm, dần hình thành lối sống xanh. “Với bình quân tiêu dùng 14 USD/ngày, nếu thay đổi xu hướng ở nhóm này hình thành xu hướng tiêu dùng xanh và tiêu dùng có trách nhiệm từ đó thúc đẩy tăng trưởng xanh”, ông Tuấn nhận định.
Tuy nhiên, với Việt Nam, còn khá nhiều nút thắt cản trở tăng trưởng xanh được các chuyên gia chỉ ra như chất lượng nguồn nhân lực thấp; Kết cấu hạ tầng chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển, còn thiếu hụt và có khoảng cách lớn; Năng lực KHCN còn nhiều hạn chế. Các dự án/đề án của chiến lược chưa được lồng ghép đưa vào kế hoạch đầu tư công trung hạn, nên khi đi ra kế hoạch hành động không có nguồn lực thực hiện. Tham gia của khu vực tư nhân còn hạn chế về ngành, lĩnh vực khi 97% là DNNVV hạn chế về công nghệ, trong khi đó nói đến tăng trưởng xanh là công nghệ.
Đặc biệt ông Bùi Quang Tuấn đã chỉ ra thách thức lớn nhất trên con đường này là cuộc đấu tranh giữa tư duy giữa “nâu” và “xanh” đặc biệt nhiều địa phương mong muốn thu ngân sách ngay được với những dự án nâu có kết quả cụ thể trong khi đó tăng trưởng xanh cần phải có tầm nhìn xa hơn. Thậm chí còn có quan niệm chưa đúng đắn như tăng trưởng xanh có thể làm cho tăng trưởng kinh tế phải trả giá với việc tăng trưởng giảm, giảm việc làm...
Biện giải cho quan điểm sai lầm này, bà Ngụy Thị Khanh, Giám đốc điều hành GreenID dẫn chứng trong lĩnh vực chuyển dịch năng lượng xanh không dẫn tới mất việc làm cho người lao động của ngành than hay của các nhà máy nhiệt điện than. Thậm chí còn việc phát triển các loại năng lượng tái tạo trong dài hạn dự báo đem lại nhiều cơ hội việc làm không thấp hơn so với sản xuất điện truyền thống trong cả 2 nhóm là Xây lắp và Vận hành, bảo dưỡng. Đồng thời mang lại lợi ích lớn về môi trường. Mức lương của người lao động trong ngành mới này cũng được đánh giá là cạnh tranh và xếp hạng tốt. Về phía địa phương phát triển năng lượng xanh tạo động lực phát triển mới và giúp thu hẹp khoảng cách cho các địa phương có tiềm năng, cải thiện điều kiện sống cho nhóm hộ chưa có điện ở các vùng sâu, xa, hẻo lánh. Tạo thị trường cho sự tham gia của các tập đoàn tư nhân trong nước và hàng trăm DNNVV vào sản xuất điện. Như năng lượng mặt trời góp phần tăng hiệu suất sử dụng đất sản xuất nông nghiệp lên đến 60%, tăng thêm nguồn thu nhập cho người nông dân…
Nhận định, việc nhận thức đầy đủ về cơ hội vàng từ tăng trưởng xanh được xem là yếu tố cần kíp, PGS-TS. Bùi Quang Tuấn đề xuất đưa nội dung tăng trưởng xanh vào chương trình đào tạo từ khi trẻ em tham gia vào các cấp đào tạo nhằm hình thành thế hệ công dân xanh. Đồng thời, chiến lược tăng trưởng xanh cần phải tính tới những yếu tố mới của bối cảnh mới để tận dụng cơ hội và vượt qua thách thức. Đồng thời cần phải bổ sung các chiều cạnh xã hội và bao trùm trong chiến lược.
PV