Không nên từ bỏ quyền Hiến định
07:34 | 16/11/2022
Thảo luận tại nghị trường Quốc hội về Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), đa số các ý kiến đại biểu nhất trí về sự cần thiết sửa đổi Luật Đất đai để thể chế hóa chủ trương của Đảng, hoàn thiện hành lang pháp lý nhằm khai thác và sử dụng có hiệu quả nguồn lực đất đai, tạo không gian, động lực cho phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh, khắc phục bất cập, hạn chế của luật hiện hành.
Các đại biểu cũng đề nghị Ban soạn thảo tiếp tục thể chế hóa rõ ràng, cụ thể hơn 8 nhóm chính sách theo Nghị quyết 18 đảm bảo chính sách dân tộc trong dự thảo luật…
Cần làm rõ vai trò của Nhà nước khi thu hồi đất
Đại biểu Vũ Tiến Lộc (TP. Hà Nội) cho biết, ông rất tâm đắc khi ngay từ tên gọi của Nghị quyết 18, Trung ương Đảng đã thể hiện rất rõ mục tiêu, yêu cầu của việc sửa đổi Luật Đất đai lần này là phải tạo ra được động lực đưa đất nước ta trở thành một nước có thu nhập cao. Nếu thực hiện mục tiêu này thì phải đưa nhiệm vụ trọng tâm của việc sửa đổi luật là thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội; thúc đẩy quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; và thúc đẩy phát triển cộng đồng doanh nghiệp.
Đại biểu Vũ Tiến Lộc |
Về thu hồi đất cho các dự án phát triển kinh tế - xã hội, vì lợi ích quốc gia, cộng đồng, theo đại biểu, việc chúng ta phải thực hiện phương án Nhà nước đứng ra thu hồi, giải tỏa, đền bù để thúc đẩy cho sự phát triển công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, xây dựng các ngành kinh tế và các doanh nghiệp chủ lực trong nền kinh tế để có thể tạo ra nhiều việc làm, tạo ra nguồn thu lớn cho ngân sách và tạo ra những thương hiệu hàng hóa, sản phẩm có sức cạnh tranh cao… Chính vì vậy, ông Lộc đồng ý với cách tiếp cận của Dự luật trong Điều 86 đã bổ sung rất nhiều lĩnh vực vào các dự án mà Nhà nước được quyền thu hồi, giải tỏa, đền bù. Tuy nhiên, ông Lộc đề nghị bổ sung thêm các công trình văn hóa, thể thao, phát triển du lịch, các dự án cho giáo dục đào tạo phát triển nguồn nhân lực y tế...
Về vấn đề giá đất, Nghị quyết Hội nghị Trung ương nêu rõ "giá đất Nhà nước quyết định phải phù hợp với giá đất thị trường", do đó ông nhất trí với thiết kế của dự luật là bỏ khung giá đất và trao quyền quyết định bảng giá và mức giá cụ thể hàng năm cho chính quyền các địa phương. Tuy nhiên, cần phải phát huy vai trò của các tổ chức tư vấn định giá và Hội đồng thẩm định giá. Ông Lộc đề nghị Quốc hội cân nhắc hai phương án. Một là, thành lập ra cơ quan xác định giá riêng, độc lập với cơ quan hành chính, có thể trực thuộc Quốc hội hoặc Hội đồng nhân dân các cấp, giống như cơ quan kiểm toán, đứng ngoài hệ thống hành chính. Phương án 2 là giao cho Chủ tịch UBND địa phương để thực hiện.
Đại biểu Nguyễn Anh Trí (TP. Hà Nội) cũng đồng tình quyết định sửa đổi Luật Đất đai năm 2013, tuy nhiên, với dự án tự thỏa thuận, là điểm tắc nghẽn lớn trong thực tiễn khi triển khai các dự án hiện nay, đại biểu cho rằng, Nhà nước cần thể hiện vai trò của mình. Khi để cho dự án tự thỏa thuận có nghĩa là Nhà nước đã buông bỏ quyền cơ bản nhất của mình đã được quy định tại Hiến pháp 2013, Luật Đất đai 2013 và điều 5 Dự thảo luật quy định: Đất đai thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý. Nhà nước trao quyền sử dụng đất cho người sử dụng đất theo quy định của luật này.
Thảo luận tại tổ trước đó, đại biểu Hoàng Văn Cường (TP. Hà Nội) cũng cho rằng, đất đai thuộc sở hữu toàn dân, do Nhà nước đại diện thực hiện quyền quản lý. Tại sao khi chuyển dịch đất đai từ người này sang người khác Nhà nước không thực quyền của mình mà giao quyền này cho người chủ đầu tư thỏa thuận? Điều này cũng có nghĩa Nhà nước đã tự từ bỏ quyền của mình. “Tôi cho rằng quy định như vậy là không thực thi đúng quyền Nhà nước và như vậy là không hợp lý”, ông Cường nêu quan điểm và cho rằng, điều này sẽ tạo ra bất bình đẳng giữa người dân đang sử dụng đất với lợi ích chủ đầu tư được nhận chuyển nhượng.
Cơ quan nào quản lý ngân hàng đất nông nghiệp?
Về ngân hàng đất nông nghiệp, đại biểu Mai Văn Hải (Thanh Hóa) cho rằng, đây là vấn đề rất mới và được cụ thể hóa theo tinh thần Nghị quyết 18. Việc chỉ dành một điều (Điều 124) để quy định về ngân hàng đất nông nghiệp là chưa được đầy đủ, có nhiều vấn đề chưa rõ. Đại biểu cũng đồng tình với quan điểm là phải thể chế quy định theo tinh thần Nghị quyết 18 nhưng quy định về ngân hàng đất nông nghiệp phải rất rõ về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn; cơ quan nào là cơ quan chủ quản, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn quản lý hay Bộ Tài nguyên và Môi trường quản lý, hay NHNN quản lý; Cơ chế, phạm vi hoạt động của ngân hàng đất nông nghiệp như thế nào, được thành lập ra sao cũng cần được làm rõ.
“Theo dự thảo, đây là doanh nghiệp Nhà nước, mục đích hoạt động chủ yếu là phi lợi nhuận và dựa vào ngân sách Nhà nước. Tôi rất băn khoăn khi thành lập hệ thống ngân hàng này thì gánh nặng của Nhà nước như thế nào. Tôi nghĩ vấn đề này cũng cần đánh giá kỹ tác động và khả năng hoạt động trên thực tiễn để quy định về ngân hàng đất nông nghiệp cho phù hợp”, đại biểu đề nghị.
Về bổ sung quy định cho phép chuyển nhượng, thế chấp quyền thuê trong hợp đồng thuê đất trả tiền hàng năm tại Điều 44 của Dự thảo luật, đại biểu Ma Thị Thúy (Tuyên Quang) và nhiều đại biểu khác thống nhất với quy định mới này trong dự thảo luật, vì theo chủ trương Nghị quyết 18 chủ yếu là cho thuê đất trả tiền thuê đất hàng năm, đảm bảo nguồn thu ổn định hàng năm, đảm bảo giá thuê đất sát với giá thị trường, phù hợp với chính sách tài chính về đất đai. Do vậy, việc mở rộng quyền cho đối tượng thuê đất, trả tiền thuê đất hàng năm là cần thiết, phù hợp với mục tiêu đẩy mạnh thương mại hóa quyền sử dụng đất, đưa quyền sử dụng đất tham gia trực tiếp vào quá trình phát triển kinh tế - xã hội.
Tuy nhiên, vấn đề này rất lớn và cũng là khái niệm mới, cho nên đại biểu đề nghị Ban soạn thảo cần đánh giá tác động của việc cho phép chuyển nhượng, thế chấp quyền thuê đất trong hợp đồng thuê đất trả tiền hàng năm trên các khía cạnh như, về kinh tế - xã hội, về hoạt động sản xuất kinh doanh, doanh nghiệp… để làm sao cho các doanh nghiệp có thể yên tâm khi ban hành luật và đánh giá thêm việc thẩm định, quản lý và xử lý tài sản thế chấp của các tổ chức tín dụng là như thế nào.
Trần Hương