Nhà đầu tư đợi chính sách cởi mở
08:57 | 28/02/2020
Nhóm Công tác Điện và Năng lượng, thuộc Liên minh Diễn đàn DN Việt Nam (VBF) vừa công bố báo cáo Kế hoạch năng lượng sản xuất tại Việt Nam (phiên bản 2.0), trong đó đưa ra chiến lược phát triển năng lượng với trọng tâm là năng lượng tái tạo.
Nghị quyết 55/NQ-TW: Đột phá thu hút đầu tư phát triển năng lượng | |
Tổng công suất của các nguồn điện đến năm 2030 đạt khoảng 125-130 GW |
Khuyến nghị của VBF kế thừa từ phiên bản 1.0 và Nghị quyết số 55-NQ/TW của Bộ Chính trị về định hướng Chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.
Việt Nam có nhiều tiềm năng để phát triển điện mặt trời áp mái |
Năng lượng tái tạo là trọng tâm
Ông John Rockhold, Trưởng Nhóm Công tác Điện và Năng lượng cho biết, trong bối cảnh năng lượng tái tạo tại Việt Nam phát triển nhanh chóng và khả năng tăng sử dụng khí trong sản xuất điện, thêm vào đó là quan ngại về chất lượng không khí suy giảm, nhóm công tác của VBF đã cập nhật và bổ sung thêm 6 khuyến nghị so với phiên bản cũ.
Thứ nhất, khuyến khích các chuyên gia năng lượng trong khu vực tư nhân tham gia hỗ trợ xây dựng Tổng sơ đồ điện VIII, trong đó đặc biệt ưu tiên phát triển năng lượng tái tạo, khí, pin lưu trữ và sử dụng hiệu quả năng lượng. Trừ lĩnh vực pin lưu trữ mới trở thành giải pháp có chi phí phải chăng trong thời gian gần đây, các lĩnh vực còn lại đã được nêu trong báo cáo phiên bản 1.0.
Nhóm Công tác của VBF khẳng định, trong tương lai sẽ có nhà máy sản xuất pin lưu trữ năng lượng hoạt động tại Việt Nam. Cùng với đó, khí tự nhiên sẽ được sử dụng nhiều hơn để tạo cơ sở hỗ trợ cho năng lượng tái tạo. Hiện nay Việt Nam đã có khả năng khai thác khí ngoài khơi nhưng việc chuyển khí vào bờ còn khó khăn; tuy nhiên bên cạnh đó cũng có khả năng nhập khẩu khí vì giá đang giảm đi rất nhiều.
Thứ hai, thực hiện các quy định pháp luật và các ưu đãi để khuyến khích NĐT tư nhân phát triển các dự án năng lượng tái tạo có quy mô lớn và nhỏ, chẳng hạn như điện mặt trời áp mái, pin lưu trữ, trang trại điện mặt trời, điện mặt trời nổi, điện gió ngoài khơi và trên bờ, điện sinh khối; đơn giản hoá quy trình phê duyệt dự án trong khi vẫn duy trì các hệ thống điện an toàn.
Điểm thứ 3 mà nhóm khuyến nghị đó chính là chuẩn hoá Hợp đồng mua bán điện trực tiếp và Hợp đồng mua bán điện thành hợp đồng có khả năng được chấp nhận cấp vốn quốc tế, được sử dụng toàn cầu cũng như tại các nước ASEAN.
Đồng thời, công bố lộ trình giá bán lẻ điện đến năm 2025, trong đó cần phản ánh sự dịch chuyển theo hướng định giá theo thị trường, điều chỉnh số giờ áp giá điện đỉnh và cân nhắc áp dụng biểu giá bán lẻ khác nhau cho các khu vực khác nhau và các hộ gia đình có hoàn cảnh khó khăn.
Nhóm cũng đề nghị đánh giá nhu cầu cấp thiết về phát triển hệ thống lưới truyền tải và cách thức phát triển hạ tầng lưới điện có chi phí thấp nhất nhằm hỗ trợ cho lượng điện năng lượng tái tạo và nguồn điện truyền tải gia tăng.
Ông John Rockhold cho biết, ở khu vực miền Bắc, công suất truyền tải còn dư so với phát điện một chút, đồng thời có dự kiến nhập khẩu điện từ Trung Quốc sang Việt Nam, hoặc một số tỉnh phía Nam phát triển điện gió, điện mặt trời nhưng lưới truyền tải cũng rất hạn chế… Thực trạng đó cho thấy còn rất nhiều việc phải làm trong phát triển lưới truyền tải, lưới điện thông minh, lưới truyền tải thông minh.
Khuyến nghị cuối cùng là đánh giá nguyên nhân và giải pháp cho cường độ sử dụng năng lượng rất cao và ngày càng tăng so với các nước láng giềng khu vực có GDP bình quân đầu người tương đương hoặc cao hơn và chuẩn bị chiến dịch tuyên truyền cộng đồng về tránh lãng phí năng lượng ở cấp độ dân cư, văn phòng và nhà máy sản xuất.
Còn nhiều rủi ro, nhưng sẽ được hoá giải
Chia sẻ về kỳ vọng khi xây dựng bản báo cáo, bà Virginia Foote - Đồng Chủ tịch Liên minh VBF cho rằng, các dự án năng lượng phải có khả năng huy động được vốn, có lợi nhuận và cân đối được giữa đầu tư và lợi nhuận. Vì vậy báo cáo kế hoạch sản xuất năng lượng tại Việt Nam của VBF đã đưa ra một số khuyến nghị bao gồm cải thiện môi trường pháp lý, các cơ chế về thuế, đầu tư, các bản thiết kế để tiếp cận nguồn vốn quốc tế… Trong tương lai, với các chính sách cởi mở hơn, Việt Nam có thể xây dựng hệ thống điện mặt trời mái nhà, trên từng toà nhà, với NĐT chính là các DNNVV. Khi xây dựng hệ thống này, họ có thể nhận đầu tư và chuyển giao công nghệ từ các NĐT lớn trong và ngoài nước.
Trong khi ông Hong Sun - Thành viên Ban quản trị VBF, Phó Chủ tịch Hiệp hội DN Hàn Quốc tại Việt Nam khẳng định, cộng đồng DN Hàn Quốc đang dành nhiều sự quan tâm tới lĩnh vực sản xuất pin lưu trữ. Trong đó các lĩnh vực có liên quan là pin dự trữ phát triển năng lượng tái tạo, pin được sử dụng trong các sản phẩm như điện thoại, ô tô… Nếu như lĩnh vực này nhận được sự quan tâm của Chính phủ thông qua các chính sách ưu đãi, cộng đồng DN Hàn Quốc sẵn sàng rót vốn đầu tư.
Nhấn mạnh hiện nay các nhà sản xuất chưa đưa ra mức giá năng lượng tái tạo rẻ hơn vì có quá nhiều rủi ro, chẳng hạn như việc chấm dứt hợp đồng…, ông Michael R. Digregorio - Trưởng đại diện của Quỹ châu Á tại Việt Nam lưu ý, Việt Nam đang xây dựng thị trường bán buôn điện và để thực hiện điều đó, cần phải có độ linh hoạt trong định giá thay vì chốt lại bằng giá cố định. Vì vậy, cơ chế đấu giá là phương án tối ưu nhất, song sẽ phải mất thời gian để chuẩn bị các điều kiện xây dựng mô hình giá điện.
Với những kỳ vọng về phát triển ngành năng lượng bền vững về môi trường, xã hội và tài chính, Liên minh VBF khuyến nghị 6 lĩnh vực chính sách quan trọng. Thứ nhất, ưu tiên năng lượng tái tạo trong quy hoạch điện quốc gia.
Thứ hai, tăng cường sử dụng khí tự nhiên như phụ tải nền phù hợp nhất cho năng lượng tái tạo.
Thứ ba, xây dựng môi trường pháp lý thuận lợi để thu hút đầu tư tư nhân vào hoạt động sản xuất năng lượng sạch và sử dụng năng lượng hiệu quả.
Thứ tư, xây dựng môi trường pháp lý và cho phép thu hút đầu tư ngoài quy mô nhỏ hơn vào sản xuất năng lượng sạch và hiệu quả năng lượng.
Thứ năm, đầu tư phát triển hạ tầng lưới điện để cải thiện tính ổn định và nâng cao công suất. Cuối cùng là ngưng phê duyệt các dự án điện than.
Khanh Đoàn