Giao dịch từ xa cách ly dịch bệnh
08:52 | 01/04/2020
Trong cuộc họp trực tuyến giữa NHNN với các ngân hàng thương mại cổ phần có hội sở ở Hà Nội và TP.HCM với NHNN Việt Nam cuối tháng 3, lãnh đạo một số ngân hàng đề xuất NHNN đẩy nhanh lộ trình áp dụng xác thực khách hàng điện tử (eKYC), chữ ký số, tăng tỷ trọng giao dịch online… trong bối cảnh diễn biến phức tạp dịch bệnh Covid – 19 để tiến nhanh hơn đến một xã hội thanh toán không dùng tiền mặt.
Ví điện tử đồng hành với trận chiến chống dịch Covid-19 | |
Người tiêu dùng ưu tiên dùng ví điện tử mùa dịch | |
Cơ hội cho thanh toán không dùng tiền mặt bứt phá |
Giao dịch trực tuyến ngăn nguy cơ lây nhiễm
Ngay sau khi Việt Nam xuất hiện những ca nhiễm Covid-19 đầu tiên, các ngân hàng và công ty trung gian thanh toán đã tăng cường giới thiệu các dịch vụ giao dịch trực tuyến (online) để thu hút người dùng thay đổi thói quen giao dịch tại quầy.
Đối với dịch vụ gửi tiết kiệm, Ngân hàng TMCP Bản Việt (VietCapital Bank) đã cộng thêm 0,5% lãi suất cho người gửi tiết kiệm online ở các kỳ hạn từ 6 tháng trở lên so với gửi tiết kiệm tại quầy giao dịch. Ngân hàng này còn hướng dẫn người gửi tiền ngồi tại nhà tải ứng dụng (app) VietCapital Mobile Banking đăng ký mở tài khoản trực tuyến, sau đó chuyển tiền từ các nguồn khác nhau về và thực hiện gửi tiết kiệm online với lãi suất cao. Hiện lãi suất tiết kiệm online kỳ hạn 7 tháng của ngân hàng này cao nhất là 8%/năm.
Thanh toán không dùng tiền mặt để hạn chế nguy cơ tiếp xúc nơi đông người |
Ngân hàng TMCP Nam Á (NamA Bank) cũng có 2 sản phẩm tiết kiệm online lĩnh lãi cuối kỳ ở kỳ hạn 6 và 12 tháng với lãi suất lần lượt 8%, 8,3%/năm cao hơn 0,5% lãi suất gửi cùng kỳ hạn tại quầy. Trong khi gửi tiền tiết kiệm online tại Ngân hàng TMCP Phát triển TP.HCM (HDBank) với số tiền tối thiểu chỉ từ 1 triệu đồng với kỳ hạn từ 6 tháng trở lên, khách hàng sẽ được cộng thêm lãi suất 0,1% so với lãi suất gửi tại quầy giao dịch. Ngân hàng TMCP Hàng Hải (MSB) cũng đang cộng thêm 0,5% lãi suất cho người gửi tiết kiệm online.
Không chỉ gửi tiết kiệm online, để khuyến khích người sử dụng dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt và hạn chế tiếp xúc tại quầy giao dịch ngân hàng, từ đầu đợt dịch Covid-19 đến nay hệ thống ngân hàng đã có hai lần giảm phí dịch vụ thanh toán: Lần thứ nhất vào ngày 25/2 đến 25/3.
Trao đổi về kết quả chương trình miễn/giảm phí, đại diện NAPAS cho biết: trong chương trình miễn giảm phí lần 1, khách hàng của 43/45 ngân hàng đã được hưởng miễn/giảm phí cho các giao dịch chuyển tiền nhanh liên ngân hàng 24/7 giá trị nhỏ từ 500.000 đồng trở xuống. Trong tháng 3/2020, tổng số lượng giao dịch chuyển tiền nhanh liên ngân hàng giá trị nhỏ qua NAPAS tăng hơn 32% so với tháng 2/2020. Điều này cho thấy, khách hàng đã có sự dịch chuyển từ chi tiêu bằng tiền mặt sang sử dụng các kênh thanh toán không dùng tiền mặt nhằm hạn chế những tác động từ Covid-19.
Đặc biệt, chương trình miễn giảm phí lần 2 nhận được sự hưởng ứng rất mạnh mẽ và đồng bộ từ phía các ngân hàng. Thậm chí 23 ngân hàng triển khai mức giảm lớn hơn hoặc tối thiểu tương đương mức giảm của NAPAS, chiếm 49,8% lượng giao dịch thực hiện giảm phí dịch vụ của NAPAS. Mức phí thu trung bình dao động từ 1.000 đồng đến 10.000 đồng (chưa bao gồm VAT) được các ngân hàng áp dụng tùy theo đối tượng khách hàng, kênh giao dịch vào từng thời điểm gồm: Vietcombank, BIDV, VietinBank, Sacombank, ACB, SCB, LienVietPostBank, SHB, HDBank, VietABank, NCB, IVB, Bac A Bank, VietBank, Kienlongbank, Nam A Bank, PG Bank, OceanBank, GPBank, Public Bank Vietnam, VIB, Agribank và IBK chi nhánh Hà Nội.
Mặc dù, cả hai chương trình giảm phí sẽ tác động không nhỏ đến doanh thu của NAPAS và các ngân hàng nhưng NAPAS và các ngân hàng cam kết sát cánh, đồng hành thực hiện nhiệm vụ chính trị, trách nhiệm của doanh nghiệp với cộng đồng và người dân, đồng thời khuyến khích người dân sử dụng dịch vụ ngân hàng điện tử, hạn chế giao dịch tại quầy nhằm ngăn ngừa sự lây lan dịch bệnh, ứng phó trong thời điểm dịch Covid-19 vẫn đang diễn biến phức tạp, qua đó cũng góp phần thay đổi thói quen sử dụng tiền mặt của người dân…
Bên cạnh đó, các ngân hàng còn triển khai nhiều chương trình khuyến mãi hấp dẫn để thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt. Đơn cử tại MSB, chủ thẻ thanh toán trực tuyến bằng thẻ MSB Visa nhận hoàn tiền đến 20%, miễn phí chuyển tiền quốc tế cho doanh nghiệp thông qua chương trình “0 đồng phí lần đầu – hai quý giảm sâu” cho giao dịch đầu tiên. MSB giảm 50% phí cho các giao dịch tiếp theo trong tháng đầu và giảm 30% phí này trong chương trình.
Đẩy nhanh xác thực khách hàng điện tử sớm hơn?
Giảm phí đồng nghĩa với việc ngân hàng giảm thu nhập, nhưng lại giúp cho người tiêu dùng tiện ích, doanh nghiệp kinh doanh qua mạng tăng lượng khách hàng, tiết giảm chi phí cho xã hội. Bà Phạm Thị Trung Hà – Phó tổng giám đốc Ngân hàng TMCP Quân đội (MB) đề nghị, trong giai đoạn dịch bệnh Covid -19 đang diễn biến phức tạp như hiện nay NHNN nên đẩy nhanh tiến trình áp dụng eKYC cho các ngân hàng để thực hiện giao dịch online. Hiện các ngân hàng Việt Nam cũng đã sẵn sàng về hạ tầng công nghệ. “Ngành Ngân hàng đã có chủ trương, ý tưởng, lúc này nên đẩy nhanh hơn một bước để hoàn thành sớm trong lộ trình thanh toán không dùng tiền mặt”, bà Hà cho biết.
Năm ngoái, Nghị định số 87/2019/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 116/2013/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Phòng, chống rửa tiền được ban hành, trong đó một điểm sửa đổi rất quan trọng liên quan đến việc triển khai định danh khách hàng điện tử. Đó là cơ sở pháp lý giúp các ngân hàng và công ty trung gian thanh toán triển khai dịch vụ ngân hàng điện tử mà không cần gặp mặt khách hàng. Ông Cao Văn Bình – Phó tổng giám đốc Trung tâm Thông tin tín dụng quốc gia (CIC) cho biết, CIC đang chủ động nghiên cứu hành hang pháp lý eKYC, tuy nhiên, đi kèm với đó là chữ ký điện tử.
Trong ngành Ngân hàng thời gian qua đã cấp chữ ký điện tử cho các đơn vị thanh toán trong Ngành. Bên cạnh đó, tính đến cuối năm 2019, Bộ Thông tin và Truyền thông đã cấp chữ ký điện tử cho 14 doanh nghiệp. Nhưng do quy mô còn nhỏ, mỗi công ty một chữ ký điện tử và phải đóng phí thường niên theo quy định của Bộ Thông tin và Truyền thông nên chi phí còn khá cao. Khi ngân hàng số phát triển bùng nổ kéo theo nhu cầu chữ ký số tăng lên, sẽ tạo ra một thị trường chữ ký số rộng lớn và khi đã định danh điện tử được cá nhân tổ chức, chi phí sẽ giảm xuống.
Theo các chuyên gia tài chính, nếu triển khai eKYC người dân sẽ không phải đến quầy giao dịch ngân hàng để thức hiện ít nhất 5 loại dịch vụ sau: chuyển tiền, gửi tiết kiệm, tín dụng cá nhân, bảo hiểm, mở tài khoản ngân hàng. Tuy nhiên, thị trường eKYC hiện nay đang “trăm hoa đua nở”. Vì vậy, theo ông Cao Văn Bình, cần phải có cơ sở pháp lý và xây dựng một chuẩn eKYC từ đó các ngân hàng và công ty trung gian thanh toán chia sẻ thông tin dữ liệu khách hàng và khai thác chung mới tiết giảm chi phí cho người dùng để không phải tiếp xúc với các quầy giao dịch ngân hàng truyền thống.
NAPAS tiếp tục giảm phí và làm các món nhỏ Ông Nguyễn Hưng Nguyên - Phó tổng giám Công ty cổ phần Thanh toán quốc gia Việt Nam (NAPAS) cho biết, trong năm 2019, bình quân mỗi ngày NAPAS quyết toán khoảng 1 tỷ USD giá trị giao dịch không dùng tiền mặt giữa các ngân hàng với nhau, bằng khoảng 26% tổng lượng giao dịch toàn thị trường. Tuy nhiên, thị trường này sẽ không tồn tại nếu các ngân hàng không sẵn sàng chia sẻ hạ tầng và người dùng với nhau. Bên cạnh đó, ví điện tử (của các fintech) NHTM hiện nay đang thâm canh trên một tập khách hàng đã có thẻ và tài khoản, vào khoảng 35-40 triệu khách hàng. Giá trị giao dịch của ví điện tử hiện nay bình quân khoảng 424.000 đồng/giao dịch. Mục tiêu của NAPAS năm 2020 và các năm tiếp theo để hợp tác với các bên để đẩy mạnh thanh toán không dùng tiền mặt. Theo đó, NAPAS cung cấp hạ tầng chuyển mạch cho các ngân hàng kết nối liên thông máy ATM, POS. Đồng thời tiếp tục cung cấp dịch vụ chuyển tiền 24/7, phục vụ mạng lưới ngân hàng và trung gian thanh toán. Cùng với đó NAPAS sẽ đẩy mạnh phục vụ thanh toán số hóa qua công cụ điện thoại, internet cho cả NHTM và fintech, NHNN và các cơ quan chính phủ trong việc thúc đẩy thanh toán dịch vụ công tại nhà (cấp độ 4). NAPAS đang theo đuổi mục tiêu chiến lược thúc đẩy thị trường chuyển tiền mới theo lô, chuyển tiền theo số điện thoại; nghiên cứu mạng lưới dùng chung hạ tầng công nghệ tài chính; hỗ trợ chuyển đổi thẻ chip nội địa trong ngành Ngân hàng, đơn giản hóa liên kết tài khoản ngân hàng với tài khoản ví điện tử của fintech. NAPAS sẽ tiếp tục giảm phí và theo đuổi thị trường những giao dịch nhỏ chưa ai đụng đến và còn nhiều tiềm năng. Vì thị trường thanh toán ở Việt Nam liên tục tăng trưởng trong những năm qua và chưa có dấu hiệu dừng lại, trong khi lượng tiền mặt thanh toán vẫn chiếm đến 80% tổng giao dịch thanh toán trên thị trường. Kho dữ liệu thông tin công dân sắp hoàn thành Đại tá Phùng Đức Thắng - Phó cục trưởng Cục cảnh sát hành chính về trật tự xã hội, Bộ Công an cho biết, hiện đơn vị đang được Bộ Công an giao thực hiện hai dự án. Thứ nhất dự án cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, trong đó tập hợp tất cả 15 trường thông tin của công dân từ khi công dân được sinh ra đời đều được thu thập thông tin. Đến nay dự án này đã được phê duyệt, triển khai thực hiện và chúng tôi đã thu thập được trên 90% các tờ khai của 15 trường thông tin và đã quét và số hóa các thông tin đó để sau này lấy ra sử dụng chung. Thứ hai là dự án căn cước công dân. Tính đến cuối năm 2019 đã thực hiện chuyển đổi CMND 12 số thành thẻ căn cước công dân ở 16 tỉnh với dung lượng gần 15 triệu dữ liệu công dân. Công nghệ cấp căn cước công dân này đáp ứng được nhu cầu của ngành tài chính - ngân hàng, trong đó quan trọng nhất là cái định danh eKYC. Tuy nhiên dù có triển khai trên toàn quốc cũng không có nghĩa 70 triệu người đủ tuổi sẽ có căn cước công dân. Bởi luật không quy định bắt buộc người dân đổi từ CMND sang căn cước công dân. Nhưng đơn vị sẽ cố gắng số hóa những thông tin CMND để xã hội có thể dùng chung dữ liệu này, trong đó có hoạt động tài chính - ngân hàng. Tuy nhiên, việc sử dụng cơ sở dữ liệu thông tin công dân phải theo nguyên tắc pháp lý, chứ không phải cứ cầm cái USB đến cắm vào là xong. Đơn cử, như cục đã phối hợp với Trung tâm Thông tin tín dụng quốc gia (CIC) xây dựng đường truyền kết nối thông tin, kiểm tra an ninh hệ thống, an ninh dữ liệu, xây dựng quy chế và các thủ tục và đã sử dụng… Hiện chỉ còn chờ lãnh đạo hai bộ ký kết hợp tác công bố trước công chúng. Cách ly tiền mặt Bà Lê Thị Thanh Hằng – Phó giám đốc NHNN chi nhánh TP.HCM cho biết, trong bối cảnh dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, người dân nên sử dụng phương thức trực tuyến khi có nhu cầu giao dịch với ngân hàng và nên thực hiện thanh toán không dùng tiền mặt để đảm bảo ngăn ngừa dịch bệnh lây lan. Từ khi dịch bệnh Covid-19 xảy ra, thực hiện chủ trương của NHNN Việt Nam, NHNN chi nhánh TP. HCM đã “cách ly tiền mặt” 14 ngày theo quy định. Theo đó, tiền mặt thu về từ lưu thông sẽ được đưa vào một khu riêng biệt và được phun xịt khử trùng bằng thuốc của Viện Pasteur TP.HCM, sau đó được “cách ly” đủ thời gian theo quy định của ngành y tế mới mang trở lại thị trường. Mặc dù, điều đó làm tăng thêm thời gian và công việc đối với bộ phận kho quỹ ngân hàng, nhưng để đảm bảo an toàn cho giao dịch tiền mặt ngoài xã hội, các cán bộ kho quỹ ngân hàng vẫn cố gắng hoàn thành. Tuy nhiên, về lâu dài người dân nên tạo thói quen thanh toán không tiền mặt để tiết giảm chi phí cho nhà nước, đồng thời cũng tạo tiện ích, an toàn cho bản thân. |
Đình Hải