Bí đỏ đang… bí đầu ra!

Đơn cử, tại tỉnh Đăk Lăk nhiều mặt hàng nông sản của người nông dân đang gặp khó đối với đầu ra. Đầu vụ sản xuất Đông – Xuân 2021, nhiều người dân ở huyện Cư Kuin (Đăk Lăk) chọn cây bí đỏ để chuyển đổi cây trồng. Bởi người nông dân địa phương nhận thấy, giá bí đỏ niên vụ Đông – Xuân 2020 khá cao, cho lợi nhuận tốt. Giá bí đỏ vụ 2020 dao động khoảng 13.000 - 14.000 đồng/kg. Đây là mức giá lý tưởng của nhà nông trồng bí đỏ. Nhìn thấy tiềm năng về hiệu quả kinh tế, nhiều nông dân ở Đăk Lăk chuyển sang trồng bí. Thế nhưng vào đúng thời điểm thu hoạch rộ ở một số địa phương, dịch Covid-19 bùng phát mạnh dẫn đến tình trạng sản phẩm không bán được...

Theo một nông dân ở xã Ea Bhốk, huyện Cư Kuin, trước đây gia đình trồng các loại hoa màu khác như khổ qua, đậu ve, gừng trên diện tích hơn 2ha đất sản xuất. Song các loại cây trồng này không mang lại hiệu quả cao như các hộ lân cận trồng bí đỏ nên chuyển 1ha sang trồng bí, với chi phí đầu tư hết 60 triệu đồng. Đến khi thu hoạch, năng suất đạt khá cao, hơn 30 tấn/ha, nhưng hiện không có người thu mua.

Đại dịch Covid-19 tác động tiêu cực đến hoạt động sản xuất nông nghiệp

Đây là thực tế của nhiều hộ trồng bí đỏ tại huyện Cư Kuin. Theo ông Nguyễn Lưu Tuệ, Chủ tịch Hội Nông dân huyện Cư Kuin, trước tình trạng trên, Hội đã hướng dẫn người dân phương pháp bảo quản sản phẩm nhằm tìm kiếm thị trường sau đợt dịch. Thời gian tới, Hội Nông dân huyện sẽ đẩy mạnh công tác phổ biến thông tin thị trường để các hộ nông dân nắm bắt, không chạy theo giá cả để gieo trồng tự phát như hiện nay.

Thực tế tại Đăk Lăk, bí đỏ hiện được trồng phổ biến ở một số địa phương và nhiều nhất là tại 2 huyện Ea Kar và Cư Kuin. Theo ngành Nông nghiệp huyện Cư Kuin, vụ Đông – Xuân 2021 diện tích trồng bí đỏ trên địa bàn khoảng 25ha, tập trung chủ yếu ở xã Hòa Hiệp. Đến thời điểm này, nông dân đã thu hoạch xong, giá bán đầu vụ tầm 6.000 - 7.000 đồng/kg. Nhưng nhiều diện tích trồng muộn nên thu hoạch đúng vào thời điểm dịch Covid-19 tái bùng phát, giá xuống thấp và không bán được, nông dân đang đối mặt với nhiều khó khăn.

Cũng rơi vào hoàn cảnh tương tự là huyện Ea Kar có tổng diện tích trồng bí đỏ hơn 32ha, tập trung chủ yếu tại các xã Cư Yang, Cư Bông, Ea Sô, Ea Tih, Ea Pal, Cư Ni... Năng suất khoảng 25 tấn/ha. Hiện nay thu hoạch được khoảng 50% diện tích. Sản phẩm không có thị trường tiêu thụ nên giá rẻ, bí chọn giá 3.000 – 4.000 đồng/kg, loại xô dưới 2.000 đồng/kg.

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Đăk Lăk, trước tình trạng này, Sở đã giao cho phòng chuyên môn liên hệ các siêu thị, cửa hàng nông nghiệp giải quyết tiêu thụ bí đỏ giúp người dân. Hiện tại, một vài doanh nghiệp cũng đã kết nối với các địa phương để thu mua tiêu thụ sản phẩm cho bà con.

Đoàn thanh niên Khối các cơ quan và doanh nghiệp tỉnh Đăk Lăk vừa thực hiện chương trình “Giải cứu bí đỏ - Chia sẻ nỗi lo” hỗ trợ nông dân huyện Ea Kar và huyện Cư Kuin.

Đơn vị đã phát động, kêu gọi đoàn viên thanh niên các tổ chức cơ sở Đoàn trực thuộc hỗ trợ tiêu thụ, với mức giá 5.000 đồng/kg. Số bí này được đoàn viên thanh niên địa phương hỗ trợ bốc xếp, Đoàn khối chuyển đến các đơn vị theo số lượng đăng ký thu mua từ trước. Sau 2 đợt phát động, chương trình đã nhận được sự ủng hộ của nhiều đoàn viên thanh niên và người dân. Qua đó, góp phần hỗ trợ thu mua 32 tấn bí đỏ của nông dân, với tổng trị giá 160 triệu đồng. Trong đó, thu mua tại huyện Ea Kar 27 tấn và huyện Cư Kuin 5 tấn.

Thị trường ảm đạm, không chỉ riêng đối với mặt hàng bí đỏ, tại Đăk Lăk nhiều hộ dân trồng xoài ở huyện Ea Súp cũng chung cảnh ngộ. Ví như, hộ bà Nguyễn Thị Ánh (thị trấn Ea Súp) trồng rẫy xoài Đài Loan với diện tích hơn 5ha, trái vừa độ thu hoạch xuất bán thế nhưng vẫn còn trên cây. Bà Ánh nói, bí đỏ chưa bán được còn thu hoạch về để trong nhà được vài tháng, có thể bán dần, còn xoài không bán được chỉ có nước bỏ đi.

Nói về vườn xoài, bà Ánh cho hay, mới đây thương lái đến vườn trả giá 4.500 đồng/kg nhưng vẫn tiếc không bán, hy vọng chờ thêm vài bữa để giá lên. Song giá mãi không lên, giá càng ngày càng giảm, đành chấp nhận bán tháo, với giá 3.000 đồng/kg xoài loại 1. Gần chục tấn xoài loại 2 vẫn còn đang ở trên cây không có người mua. “Chỉ tính công chăm sóc, thuốc bảo vệ thực vật, chi phí bao trái vụ này gia đình thua lỗ trên 50 triệu đồng” – bà Ánh ngậm ngùi.

Theo ngành Nông nghiệp huyện Ea Súp, hiện địa phương có hơn 250ha trồng xoài, mỗi năm cho sản lượng trái trên 800 tấn. Các giống xoài được trồng phổ biến gồm: cát Hòa Lộc, Đài Loan, Thái xanh, Úc và Canh nông. Năm nay thời tiết thuận lợi, đồng thời người nông dân chủ động từ khâu chăm sóc, bón phân, phun thuốc, tưới nước đầy đủ nên các vườn xoài cho năng suất khá cao.

Thế nhưng, do tình hình dịch bệnh Covid-19 tái bùng phát đúng thời điểm thu hoạch nên việc vận chuyển hàng nông sản đi tiêu thụ gặp nhiều khó khăn. Thậm chí, có đại lý thu gom đã chủ động đặt cọc thu mua bao tiêu từ trước nhưng thông báo bỏ cọc không thu mua.

Điều này khiến giá xoài giảm sâu, người trồng xoài như ngồi trên đống lửa. Đơn cử, hiện giá xoài Canh chỉ 1.500 - 2.000 đồng/kg; xoài Đài Loan 3.000 – 5.000 đồng/kg; xoài cát Hòa Lộc từ 5.000 – 7.000 đồng/kg; xoài Úc từ 7.000 – 15.000 đồng/kg… Giá này, chưa bằng 60% mức giá của vụ trước. Hiện tại, các nhà vườn đành chấp nhận bán lẻ ở địa phương với số lượng ít để vớt vát...

Trong bối cảnh này, các ngành Nông nghiệp, Công thương và chính quyền địa phương cần nhanh chóng triển khai các giải pháp hỗ trợ tiêu thụ sản phẩm, hỗ trợ người dân thích nghi với việc sản xuất, kinh doanh trong tình hình mới. Đặc biệt, cần có quy hoạch bền vững, cũng như cơ chế hỗ trợ thu mua và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp trước mắt để giảm thiểu rủi ro cho nông dân bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh Covid-19…