Ông Chang-Hee Lee, Giám đốc Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) Việt Nam cho biết, Bộ luật Lao động sửa đổi của Việt Nam (bắt đầu có hiệu lực vào ngày 1/1/2021) sẽ giúp Việt Nam giải quyết việc làm hiệu quả hơn cho mọi lao động, cả nam và nữ. Bộ luật Lao động mới với nhiều cải tiến có thể mang lại lợi ích cho cả người lao động và người sử dụng lao động, nhưng những tiến bộ đó sẽ chỉ đi vào thực tiễn cuộc sống khi mọi người đều hiểu được mình có những quyền (mới) nào và chủ động sử dụng những quyền đó.
Thay đổi quan trọng đầu tiên là mở rộng phạm vi điều chỉnh với người lao động làm việc mà không có hợp đồng lao động bằng văn bản. Bộ luật có một số nội dung được áp dụng cho toàn bộ khoảng 55 triệu người, thay vì phạm vi điều chỉnh hiện tại chỉ khoảng 20 triệu người là những người lao động có quan hệ lao động.
 |
| Ảnh minh họa |
Tiếp đến, người sử dụng lao động giờ đây được yêu cầu phải "đảm bảo trả công bình đẳng cho các công việc có giá trị ngang nhau, không phân biệt giới tính" và bảo vệ thai sản. Đồng thời, lần đầu tiên, hành vi quấy rối tình dục được định nghĩa trong pháp luật và người sử dụng lao động có nghĩa vụ phải ban hành nội quy lao động và thực hiện các giải pháp nhằm ngăn chặn quấy rối tình dục tại nơi làm việc.
Tại Bộ luật mới, tuổi nghỉ hưu sẽ được điều chỉnh tăng dần lên 62 tuổi đối với lao động nam (mỗi năm tăng thêm 3 tháng) và 60 tuổi đối với lao động nữ (mỗi năm tăng thêm 4 tháng), giúp giảm khoảng cách giới từ 5 năm xuống còn 2 năm; đồng thời giúp xây dựng hệ thống bảo hiểm hưu trí bền vững hơn về tài chính cũng như giải quyết thách thức về nhân khẩu học do dân số già hóa nhanh.
Tương tự với pháp luật lao động của các nước tiên tiến, bộ luật đã đưa ra những quy định pháp lý cho phép người lao động và người sử dụng lao động tự quyết định mức lương và điều kiện lao động thông qua đối thoại và thương lượng. Trong đó, vai trò của Nhà nước chỉ giới hạn ở việc xác định những tiêu chuẩn pháp lý tối thiểu như tiền lương tối thiểu và giới hạn thời gian làm thêm giờ.
Bên cạnh đó, Bộ luật cho phép người lao động được thành lập và gia nhập tổ chức đại diện người lao động do họ lựa chọn, không nhất thiết phải là thành viên của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam (TLĐLĐVN). Các tổ chức của người lao động không phải là thành viên của TLĐLĐVN có thể được thành lập tại doanh nghiệp, họ có những quyền và nghĩa vụ trong quan hệ lao động bình đẳng với các tổ chức công đoàn cơ sở thuộc cơ quan này.
Bộ luật mới quy định rõ ràng hơn nghĩa vụ của người sử dụng lao động, nghiêm cấm những hành vi phân biệt đối xử và can thiệp vào chức năng và hoạt động của các tổ chức đại diện người lao động trước và sau khi đăng ký thành lập. Những thay đổi trong Bộ luật Lao động mới đưa pháp luật lao động và quan hệ lao động của Việt Nam tiệm cận hơn với Công ước số 98 của ILO về Quyền tổ chức và Thương lượng tập thể, và cải tiến theo Công ước số 87 về tự do hiệp hội và bảo vệ quyền được tổ chức mà Chính phủ dự kiến sẽ phê chuẩn vào năm 2023. Trong khi đó, tôn trọng và áp dụng đầy đủ Công ước số 87 và Công ước số 98 của ILO là yêu cầu trọng tâm đối với Việt Nam trong khuôn khổ EVFTA và CPTPP.
Quan trọng hơn cả, những thay đổi này tạo nền tảng vững chắc cho Chính phủ, các tổ chức đại diện người sử dụng lao động và người lao động tiến lên trên con đường bền vững hơn, hướng tới thịnh vượng chung và tránh được bẫy thu nhập trung bình. Điều đó sẽ thúc đẩy tiến trình nâng cấp xã hội và kinh tế của Việt Nam, Giám đốc Chang-Hee Lee chia sẻ thêm.
Được biết, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 135 về tuổi nghỉ hưu và mới đây là Nghị định số 145 về điều kiện lao động và quan hệ lao động nhằm triển khai các quy định có liên quan…
Ông Chang-Hee Lee kỳ vọng việc thực thi hiệu quả bộ luật sẽ góp phần thúc đẩy quá trình chính thức hóa nền kinh tế phi chính thức, nơi phần lớn người lao động Việt Nam đang làm việc.
Hữu An
Nguồn:
