Bổ sung ngành nghề đầu tư ra nước ngoài có điều kiện: Không phải là hạn chế hay siết chặt
9 tháng, Việt Nam đầu tư ra nước ngoài trên 430 triệu USD | |
Đầu tư ra nước ngoài: Tránh chuyện “sai một ly, đi một dặm” |
Ảnh minh họa |
Tại dự thảo Luật Đầu tư (sửa đổi), lần đầu tiên cơ quan soạn thảo là Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) bổ sung nhóm các lĩnh vực, ngành nghề đầu tư ra nước ngoài có điều kiện. Từ đó đã làm dấy lên lo ngại cơ quan quản lý không khuyến khích đầu tư ra nước ngoài trong lĩnh vực bất động sản do lo ngại dịch chuyển tài sản hoặc để được cư trú dài hạn ở nước ngoài, tiềm ẩn rủi ro cũng như thất thoát nguồn lực đất nước. Tuy nhiên qua trao đổi với Thời báo Ngân hàng, các chuyên gia cho rằng lo ngại này là chưa đủ căn cứ.
Quản lý chặt chẽ chứ không hạn chế
Lãnh đạo của Cục Đầu tư nước ngoài khẳng định, lo ngại trên là thiếu cơ sở. “Bình thường NĐT cứ nghe đến chữ “có điều kiện” thì cho rằng đó là luật đang siết chặt lại. Nhưng thực chất không phải như vậy. Việc quy định về ngành nghề đầu tư có điều kiện là để quản lý dòng vốn chặt chẽ hơn trong bối cảnh mới chứ không có nghĩa là hạn chế hay không khuyến khích”, lãnh đạo Cục Đầu tư nước ngoài nhấn mạnh.
Thực tế cho thấy, lũy kế từ năm 1989 đến nay, Việt Nam đã đầu tư ra nước ngoài hơn 22 tỷ USD vào các lĩnh vực thế mạnh như nông nghiệp, lâm nghiệp, năng lượng và viễn thông. Trong số này, bất động sản không phải là ngành mà NĐT trong nước rót vốn mạnh nhất. Do đó, nếu lập luận rằng cơ quan quản lý lo ngại thất thoát nguồn lực nên phải siết chặt hoạt động này là chưa thoả đáng.
Một xu hướng đáng chú ý khác liên quan đến sự dịch chuyển nguồn lực ra nước ngoài qua kênh bất động sản cũng đang nổi lên thời gian qua. Đó là các chủ đầu tư dự án bất động sản nước ngoài chủ động vào Việt Nam kết hợp với DN trong nước tổ chức chào bán, mời người Việt mua nhà để định cư. Cùng với đó, người mua được hứa hẹn cấp thẻ công dân, bố trí công ăn việc làm, hưởng thụ mức sống cao… tại những quốc gia phát triển như Mỹ, Úc…
Một chủ đầu tư người Mỹ chia sẻ, với sự tăng trưởng và phát triển kinh tế Việt Nam trong những năm qua, đã xuất hiện một lớp người tích góp được số vốn tương đối lớn, song chưa biết nên đầu tư vào đâu trong thời điểm hiện tại. Nắm bắt được tâm lý này, nhiều chủ đầu tư bất động sản từ các quốc gia phát triển đã tranh thủ thời cơ tìm đến Việt Nam để “chào hàng”.
Dù chưa tạo thành “làn sóng” chuyển dịch tài sản ra nước ngoài qua các dự án bất động sản, song những hiện tượng trên cho thấy, cần sớm có những con số thống kê chính xác về số dự án, số vốn đã đăng ký đầu tư ra nước ngoài vào lĩnh vực bất động sản đã được cấp phép; cũng như thống kê về tình hình mua bán bất động sản ở nước ngoài của các cá nhân, gia đình người Việt Nam. Chỉ khi có được các thông tin, số liệu trên, chúng ta mới có được bức tranh rõ nét về đầu tư ra nước ngoài trong lĩnh vực bất động sản để có chính sách phù hợp.
Tạo mắt xích, chỗ dựa cho nguồn lực trong nước
Đối với một quốc gia đang phát triển và nhu cầu vốn đầu tư còn rất lớn như Việt Nam, nếu nguồn lực chảy mạnh ra bên ngoài thì rõ ràng là điều đáng lo ngại. Tuy nhiên cũng cần nhìn nhận thẳng thắn rằng đây là xu hướng khó tránh trong quá trình hội nhập. Nếu đã rộng cửa và trải thảm đỏ để đón dòng vốn vào, chúng ta sẽ phải chấp nhận có dòng vốn ra.
TS. Phan Hữu Thắng - nguyên Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài chỉ ra rằng, nếu xét trong tương quan giữa dòng vốn vào Việt Nam hiện nay là khoảng hơn 360 tỷ USD, thì vốn đầu tư ra khoảng hơn 22 tỷ USD chỉ là con số rất nhỏ. “Số vốn đầu tư ra nhỏ hơn rất nhiều so với vốn vào, lại là vào những lĩnh vực mà Việt Nam có thế mạnh, thì sao lại không để cho họ đi? Nhất là đối với những DN làm ăn nghiêm túc, đóng thuế đầy đủ, nguồn tiền rõ ràng, thì ở đâu có thị trường mang lại lợi nhuận cao là họ sẽ tìm tới đó, không thể bắt họ phải giữ lại để chỉ đầu tư trong nước được”, ông Thắng khẳng định.
Bên cạnh đó, ông Thắng cho rằng cần có tầm nhìn dài hạn hơn về vai trò của dòng vốn đầu tư ra nước ngoài để có chính sách phù hợp. Theo thống kê của Ngân hàng Thế giới, mức tăng trưởng kiều hối của Việt Nam đạt 10% mỗi năm. Lượng kiều hối đã tăng từ 11,88 tỷ USD năm 2016 đến con số kỷ lục khoảng 16 tỷ USD năm 2018. Dự báo Việt Nam tiếp tục nằm trong top những nước nhận kiều hối lớn nhất thế giới năm 2018. Như vậy lượng kiều hối cũng tương đương vốn FDI thực hiện hàng năm.
Kết nối những con số này lại với nhau, TS. Phan Hữu Thắng lưu ý, việc khuyến khích đầu tư ra nước ngoài thời điểm hiện tại chính là bước chuẩn bị cho sau này. “Nếu chúng ta vẫn muốn lượng kiều hối sau này chảy về lớn thì phải có sự chuẩn bị từ bây giờ bằng cách tạo điều kiện cho người Việt đầu tư ra ngoài lãnh thổ để tạo mắt xích kết nối với nguồn lực trong nước, đồng thời cũng là chỗ dựa của đất nước ở bên ngoài”, ông Thắng lưu ý.
Kinh nghiệm các nước cũng cho thấy, tuỳ từng thời kỳ phát triển của nền kinh tế, các quốc gia đã đặt ra chính sách quản lý khác nhau đối với hoạt động đầu tư ra nước ngoài. Chẳng hạn với Nhật Bản, Hàn Quốc, khi bắt đầu đẩy mạnh tự chủ kinh tế thì họ khuyến khích thúc đẩy đầu tư ra nước ngoài và coi đó là chỗ để phát triển nguồn thu ngoại tệ từ bên ngoài. Còn khi nền kinh tế phát triển lên một giai đoạn khác thì tính tới chuyện quay trở lại đầu tư trong nước.
“Đối với bối cảnh Việt Nam hiện tại, tôi cho rằng đã đến lúc phải thay đổi chính sách quản lý đối với dòng vốn này, tuy nhiên không phải là hạn chế mà là nhằm nâng cao chất lượng dòng vốn theo nhu cầu, tầm nhìn chung của cả quốc gia”, ông Thắng nhấn mạnh.