Cần đẩy nhanh tốc độ và chất lượng quy hoạch

Trong đó, về thực hiện thí điểm phân cấp, ủy quyền phê duyệt quy hoạch đô thị, Bộ trưởng (ảnh dưới) cho biết thời gian qua, Thủ tướng Chính phủ đã thực hiện phân cấp thẩm quyền phê duyệt điều chỉnh cục bộ quy hoạch chung đô thị thuộc thẩm quyền của Thủ tướng tại một số địa phương.

Bộ Xây dựng đang khẩn trương phối hợp với Bộ Tư pháp, các bộ, ngành khẩn trương nghiên cứu, thí điểm, đề xuất thí điểm hoặc phân cấp, ủy quyền thẩm định phê duyệt quy hoạch chung đô thị, theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Bộ sẽ tiếp tục báo cáo các cấp có thẩm quyền về vấn đề này để xem xét, quyết định.

Về không gian ngầm, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị cho biết hiện chưa có luật riêng để quản lý không gian xây dựng ngầm đô thị, mà chỉ được lồng ghép vào các quy định pháp luật chuyên ngành. Nội dung quản lý cũng chưa cụ thể, chưa chi tiết, chủ yếu mang tính tổng hợp phần ngầm của các công trình hiện hữu.

Về phương hướng sắp tới, Bộ trưởng cho biết Bộ Xây dựng sẽ nghiên cứu bổ sung các quy định về quản lý không gian ngầm vào những nội dung dự án luật đang sửa đổi, tiến tới xây dựng luật quản lý không gian ngầm khi đủ điều kiện. Cụ thể là sắp tới sẽ bổ sung nội dung này vào Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn, Luật Quản lý phát triển đô thị và sửa đổi Luật Xây dựng…

Xuyên suốt trong chất vấn nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực xây dựng, các vấn đề liên quan đến quy hoạch được các các đại biểu đặc biệt quan tâm, đặt nhiều câu hỏi. Báo cáo thêm một số vấn đề cụ thể trước Quốc hội về các nội dung trong lĩnh vực xây dựng thuộc trách nhiệm của Chính phủ, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành cũng dành phần lớn thời gian tập trung vào vấn đề này.

Về tiến độ lập, phê duyệt quy hoạch trong hệ thống quy hoạch quốc gia, Phó Thủ tướng cho biết, theo quy định của Luật Quy hoạch năm 2017, hệ thống quy hoạch quốc gia có tổng số 110 quy hoạch, trong đó có 41 quy hoạch cấp quốc gia, 6 quy hoạch vùng và 63 quy hoạch tỉnh.

102 quy hoạch chưa được phê duyệt

Luật Quy hoạch đã đưa ra quy định quy hoạch cấp trên thực hiện trước làm cơ sở để lập quy hoạch cấp dưới, Quy hoạch tổng thể quốc gia là cơ sở để lập quy hoạch ngành quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh.

Tuy nhiên, từ khi Luật Quy hoạch ra đời đã gần 5 năm nhưng Quy hoạch tổng thể quốc gia vẫn chưa được phê duyệt do đây là vấn đề mới, khó, chưa có tiền lệ, lần đầu tiên trong lịch sử chúng ta xây dựng Quy hoạch tổng thể quốc gia. Do vậy, mặc dù Luật Quy hoạch đã có hiệu lực từ 1/1/2019 nhưng việc lập các quy hoạch tỉnh, quy hoạch vùng, quy hoạch ngành quốc gia còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc, chưa triển khai được.

Để tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc, Chính phủ đã trình và đã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội ban hành Nghị quyết 751/2019/UBTVQH14 ngày 16/8/2019 và Nghị quyết 61/2022/QH15 ngày 16/6/2022 trong đó cho phép được lập đồng thời các quy hoạch theo quy định của Luật Quy hoạch; quy hoạch được lập xong trước thì được phê duyệt trước; nếu có mâu thuẫn giữa quy hoạch thấp hơn với quy hoạch cao hơn thì quy hoạch thấp hơn phải điều chỉnh theo quy hoạch cao hơn; các quy hoạch trước đây tương ứng được tiếp tục thực hiện cho đến khi quy hoạch mới được phê duyệt.

Các Nghị quyết này đã giúp tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc, bất cập trong Luật Quy hoạch. Công tác quy hoạch đã có chuyển biến và đạt được kết quả bước đầu. Phó Thủ tướng cho biết tính đến nay, Chính phủ đã phê duyệt 8 quy hoạch, lập xong 57 quy hoạch cấp quốc gia và 45 quy hoạch đang được xây dựng.

“Để hoàn thành phê duyệt 102 quy hoạch còn lại là thách thức rất lớn. Tinh thần chung chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ là cố gắng phấn đấu tới mức cao nhất để sớm hoàn thành phê duyệt 102 quy hoạch theo quy định. Nhưng đồng thời không chạy theo số lượng mà phải chú trọng tới chất lượng quy hoạch”, Phó Thủ tướng (ảnh dưới) nhấn mạnh.

Với tinh thần đó, Chính phủ đề nghị các địa phương, các bộ, ngành dành nhiều thời gian và sự quan tâm cho công tác quy hoạch để bảo đảm tiến độ. Đồng thời phải chú trọng tới lựa chọn tư vấn lập quy hoạch, nhất là phát huy thật tốt vai trò, trách nhiệm của các cơ quan thẩm tra, Hội đồng thẩm định để bảo đảm chất lượng quy hoạch; tránh tình trạng như một số quy hoạch ngành, quy hoạch tỉnh, quy hoạch đô thị chất lượng còn thấp, phải làm đi làm lại nhiều lần, mất rất nhiều thời gian.

Quy hoạch tốt để có các đô thị văn minh, hiện đại, đáng sống

Về quy hoạch đô thị, quản lý và phát triển đô thị, mặc dù công tác trong những năm qua đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, tuy nhiên còn nhiều tồn tại, hạn chế. Một số tồn tại, hạn chế được Phó Thủ tướng nêu rõ như: Việc chỉnh trang đô thị trung tâm, cải tạo chung cư cũ xuống cấp còn chậm; Nhiều khu nhà trọ công nhân tại các đô thị chưa bảo đảm các tiêu chuẩn xây dựng, tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn; Một số khu vực đô thị quá tải về hạ tầng; Các tiêu chí về đô thị như tỷ lệ đất cây xanh, công viên, vườn hoa, đất giao thông còn thấp, trong đó hầu hết các đô thị loại I, đô thị đặc biệt, tỷ lệ này chỉ đạt 40-50% so với chỉ tiêu quy định trong Nghị quyết 1210/2016/UBTVQH13 và Nghị quyết 26/2022/UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về phân loại đô thị.

Theo Phó Thủ tướng, có nhiều nguyên nhân dẫn đến những tồn tại, hạn chế nêu trên: Công tác quản lý đô thị còn nhiều hạn chế, tình trạng vi phạm trật tự xây dựng như xây dựng không phép, sai phép, vượt tầng đặc biệt là các vi phạm về xây dựng trên đất nông nghiệp, đất lấn chiếm ở các khu vực ven đô diễn ra khá nhiều nhưng chưa được xử lý kịp thời; Chất lượng của nhiều đồ án quy hoạch, điều chỉnh quy hoạch chưa đáp ứng yêu cầu, thiếu tầm nhìn, không bảo đảm sự cân đối giữa quỹ đất ở với quỹ đất dành cho các chức năng công cộng, chất lượng của tư vấn, công tác thẩm tra, thẩm định quy hoạch không đạt yêu cầu dẫn tới phải làm đi làm lại nhiều lần và mất rất nhiều thời gian…

Theo Phó Thủ tướng, có những đồ án điều chỉnh quy hoạch nhưng nội dung lại là xây dựng quy hoạch mới, thay thế quy hoạch cũ không đúng với nhiệm vụ điều chỉnh quy hoạch đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Trong thời gian qua, Chính phủ mất nhiều thời gian để rà soát với tinh thần phải bảo đảm chất lượng, tiến tới mục tiêu thực hiện được Nghị quyết của Quốc hội về tiêu chí, tiêu chuẩn hạ tầng ở các đô thị, để tiến tới chúng ta có các đô thị văn minh, hiện đại, đáng sống để phục vụ nhân dân.

Phó Thủ tướng đửa ra một số giải pháp cụ thể để khắc phục các tồn tại, hạn chế và đảm bảo chất lượng quy hoạch. Trong đó, Bộ Xây dựng, các địa phương phải đặc biệt quan tâm tới công tác lựa chọn tư vấn, thẩm tra, thẩm định. “Đây là yếu tố quan trọng quyết định đến chất lượng công tác quy hoạch”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Cùng với đó, Bộ Xây dựng, các địa phương, nhất là lực lượng thanh tra chuyên ngành phải phối hợp chặt chẽ với chính quyền các cấp, nhất là chính quyền cấp cơ sở, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát, xử lý kịp thời các vi phạm trong lĩnh vực quy hoạch và quản lý trật tự xây dựng, nhất là xây dựng không phép, sai phép, xây dựng vượt quá tầng cao, xây dựng trên đất nông nghiệp, đất lấn chiếm tại các khu vực ven đô, khu vực đất cây xanh, đất công cộng…

Phó Thủ tướng Chính phủ cũng yêu cầu Bộ Xây dựng khẩn trương rà soát lại các quy định pháp luật liên quan tới lĩnh vực quy hoạch, quản lý phát triển đô thị như Luật Quy hoạch đô thị, Luật Xây dựng, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản, các quy chuẩn, tiêu chuẩn xây dựng và các quy định khác có liên quan để kịp thời đề xuất cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với tình hình thực tiễn.