Cần giải quyết dứt điểm bài toán di cư tự do
Theo thống kê của Bộ NN&PTNT, trong giai đoạn 2005-2017, tổng số dân di cư trên địa bàn cả nước là gần 67.000 hộ. Trong đó, Tây Bắc có hơn 5.800 hộ, Tây Nguyên gần 59.000 hộ và Tây Nam Bộ hơn 2.000 hộ. Đến hết năm 2017, tổng số hộ dân di cư tự do được hỗ trợ, bố trí sắp xếp chỗ ở ổn định khoảng 42.000 hộ, còn hơn 24.500 hộ cần phải sắp xếp, bố trí chỗ ở, chủ yếu tại các tỉnh Tây Nguyên.
Di cư tự do gây ảnh hưởng tiêu cực đến phát triển kinh tế, xã hội tại các địa phương |
Theo Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường, di cư tự do đã để lại nhiều hệ lụy không nhỏ, ảnh hưởng đến phát triển kinh tế các địa phương. Đây cũng là nguyên nhân dẫn đến tình trạng chặt phá rừng khắp nơi để lấy đất làm nương rẫy. Diện tích rừng tự nhiên ngày một thu hẹp cũng chính từ hệ lụy di cư tự do mà ra. Việc di dân tự do cũng phát sinh nhiều vấn đề xã hội phức tạp.
Theo các chuyên gia, nguyên nhân dẫn đến tình trạng gia tăng việc di cư tự do trong thời gian qua là do các địa phương xây dựng quy hoạch bố trí, sắp xếp, ổn định người dân di cư tự do chưa phù hợp với thực tế.
Cùng đó, việc bố trí kinh phí của Trung ương và địa phương cho các dự án còn nhiều hạn chế, chưa kịp thời khiến nhiều dự án dở dang kéo dài. Chính vì thế, đời sống của bộ phận dân cư vùng sâu-vùng xa, vùng di cư tự do còn gặp rất nhiều khó khăn; tỷ lệ hộ nghèo còn cao… Đơn cử, tỷ lệ này tại khu vực Tây Nguyên là gần 20%; Tây Bắc gần 26%, cao hơn gấp đôi mức bình quân cả nước.
Di cư tự do không những gây ảnh hưởng tiêu cực đến phát triển kinh tế mà còn tác động, gây bất ổn tình hình an ninh, chính trị tại các địa phương. Trong đó, phải kể đến vấn đề nan giải hiện nay là tình trạng tranh chấp đất giữa người dân di cư tự do với các chủ nông trường, lâm trường. Đặc biệt, nổi cộm nhất là trên địa bàn các tỉnh Tây Nguyên.
Trung tướng, Thứ trưởng Bộ Công an Nguyễn Văn Sơn cho rằng, tình hình an ninh xã hội, nhất là vấn đề xung đột, tranh chấp đất đai có nguồn gốc từ nông, lâm trường tại Tây Nguyên là rất đáng lo ngại, nhiều diễn biến xấu. Bên cạnh đó, tình hình di cư tự do diễn ra nhiều, gây khó khăn cho công tác quản lý về cư trú, ảnh hưởng đến an ninh, trật tự.
Do đó, các bộ, ngành, UBND các tỉnh cần có kế hoạch giải quyết tình trạng cho phù hợp với các yêu cầu trong tình hình mới.
Đồng thời, nghiên cứu, khảo sát, xác định những khu dân cư di cư tự do đã sống ổn định, không ảnh hưởng đến việc quản lý và bảo vệ rừng, không làm mất thêm diện tích rừng, gây nguy hại cho môi trường rừng, thì kiến nghị Thủ tướng chuyển diện tích rừng phòng hộ sang rừng sản xuất để xây dựng dự án ổn định dân di cư tự do, cấp đất ở, đất sản xuất cho đồng bào. Nếu đánh giá có tác động, ảnh hưởng đến môi trường rừng thì lập quy hoạch dự án ở địa điểm mới để di chuyển dân đến và hỗ trợ ổn định cuộc sống.
Tại hội nghị Giải pháp ổn định dân di cư tự do và quản lý, sử dụng đất có nguồn gốc từ nông, lâm trường tại Tây Nguyên vừa diễn ra tại Đăk Lăk, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc cho rằng, tình trạng dân di cư tự do để lại nhiều hệ lụy. Rõ nhất là nạn phá rừng, lấn chiếm đất làm nương rẫy, xảy ra các vụ tranh chấp, khiếu kiện kéo dài.
Vậy nên, việc giữ dân và ổn định dân tại chỗ là quan điểm nhất quán, là nhiệm vụ chính trị trước mắt và lâu dài cần phải triệt để thực hiện. Đối với hơn 24.500 hộ dân di cư tự do chưa có chỗ ở, cần phải sớm được ổn định, tránh phát sinh.
Thủ tướng Chính phủ cũng yêu cầu các bộ ngành, địa phương, từ 2019 - 2025, phải hoàn thành việc nhập hộ khẩu, hộ tịch cho các hộ dân di cư tự do, thực hiện việc cấp đất ở, đất sản xuất phù hợp với điều kiện cụ thể của từng địa phương và nguồn ngân sách Trung ương; Hoàn thành 32 dự án ổn định còn lại, rà soát, hoàn thiện bổ sung các dự án khác để đưa vào kế hoạch bố trí vốn trung hạn...