Cẩn trọng khi mua thiết bị y tế trên “chợ mạng”
Thiết bị y tế được bán tràn lan
Đợt dịch lần thứ 4 bùng phát từ cuối tháng 4 đến nay đã gây ra nhiều ảnh hưởng đến đời sống của người dân. Biến chủng Delta có tốc độ lây lan nhanh và rất mạnh đã khiến diễn biến dịch bệnh thêm phần phức tạp, nguy hiểm. Với số ca nhiễm liên tục tăng, các tỉnh, thành phố đã phải liên tiếp thực hiện biện pháp ứng phó phòng dịch ở mức cao. Gần đây nhất, 19 tỉnh, thành phố phía Nam và sau đó là Hà Nội đã thực hiện giãn cách theo Chỉ thị số 16 của Thủ tướng Chính phủ.
Trong bối cảnh đó, người tiêu dùng càng quan tâm hơn hết đến sức khỏe của mình và người thân. Việc mua sắm các thiết bị y tế và vật dụng liên quan trở nên cần thiết, cấp bách hơn. Ngoài ra, do diễn biến phức tạp của dịch bệnh, người tiêu dùng có xu hướng lựa chọn mua các sản phẩm thông qua sàn thương mại điện tử. Một số thiết bị y tế được nhiều người tìm mua có thể kể đến như máy thở, máy tạo oxy tại nhà, bộ kit test nhanh Covid-19.
Các bộ kit test nhanh Covid-19 được bán tràn lan trên mạng |
Khảo sát trên một số sàn thương mại điện tử, chỉ cần gõ tìm kiếm các sản phẩm này, ngay lập tức sẽ hiện ra hàng loạt kết quả với đủ mọi mức giá khác nhau. Đối với máy thở, máy tạo oxy, có các mức giá từ vài triệu đến vài trăm triệu đồng, đến từ các thương hiệu khác nhau, khoảng giá xuất hiện nhiều nhất là trên dưới 10 triệu đồng.
Dưới các bài đăng bán, chủ shop online đều khẳng định máy là hàng chính hãng, có kiểm định và phù hợp sử dụng trong gia đình, tùy từng mức giá sẽ có tính năng, công suất khác nhau.
Còn đối với bộ kit test nhanh Covid-19 thì lại được rao bán trên các trang mạng xã hội, chủ shop quảng cáo mặt hàng xuất xứ từ nhiều nước như: Đức, Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc… với giá dao động từ 100 nghìn đến 1 triệu đồng.
Theo đó, mỗi shop cũng lại có nhiều hướng dẫn sử dụng khác nhau như test bằng nước bọt hay lấy dịch ở mũi sau đó bơm vào dung dịch và chờ kết quả sau 15 phút, nếu bảng hiện 1 vạch là âm tính, 2 vạch là dương tính.
Không chỉ nhộn nhịp trên “chợ mạng”, một số chủ cửa hàng chuyên bán vật tư y tế ở trên phố Phương Mai (Đống Đa, Hà Nội) cũng cho biết, số người đến mua bình oxy, máy thở, kit test nhanh Covid-19 nhiều hơn hẳn so với trước kia. Khách mua hàng chia sẻ, do nhà có người già, trẻ nhỏ mà tình hình dịch bệnh lại diễn biến phức tạp nên mua để chuẩn bị trong những tình huống khẩn cấp.
Nhiều cảnh báo được đưa ra
Mới đây, Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng, Bộ Công thương đã có văn bản khuyến cáo người tiêu dùng không tự ý mua, tích trữ máy thở, máy tạo oxy tại nhà.
Văn bản nêu rõ, tuy Bộ Y tế đã khẳng định không để bệnh nhân thiếu máy thở, không để thiếu trang thiết bị, dụng cụ phòng hộ đối với nhân viên y tế đồng thời Bộ Y tế cũng tiếp tục tăng cường hệ thống ECMO, máy lọc máu liên tục, hệ thống thở oxy dòng cao, máy theo dõi bệnh nhân, máy tạo oxy, bơm tiêm điện, máy truyền dịch, máy phun khử khuẩn, khẩu trang N95… cho các địa phương. Tuy nhiên, do tâm lý lo lắng quá mức nên trong thời gian vừa qua đã xuất hiện hiện tượng nhiều người tiêu dùng đổ xô đi mua máy thở, máy tạo oxy để dự trữ và sẵn sàng dùng tại nhà.
Chuyên gia của Bộ Y tế cảnh báo việc này là không cần thiết, có thể gây lãng phí vì không thể tự sử dụng. Khi mắc Covid-19, người bệnh cần được điều trị chuyên biệt, không thể đơn thuần điều trị tại nhà với oxy y tế và máy thở.
Hơn nữa, việc thiết lập và vận hành hệ thống máy thở cần được thực hiện tại các cơ sở y tế có đầy đủ trang thiết bị phụ trợ (hệ thống oxy, hệ thống khí nén), cần có bác sĩ, điều dưỡng được đào tạo chuyên môn bài bản để vận hành.
Bên cạnh đó nguồn oxy có từ bình nén, oxy lỏng, máy tách oxy, nếu không được kiểm tra, tư vấn trước khi dùng, người bệnh dễ bị ứ khí CO2, thậm chí ngưng thở. Ngoài ra, bình chứa khí oxy là thiết bị có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn, là nguồn gây cháy, nổ rất lớn khi va đập hoặc biến đổi nhiệt nếu để gần nguồn lửa như hút thuốc, hay tháo lắp van giảm áp sai quy định.
Việc mua, tích trữ máy thở mà không sử dụng đến, còn có thể tạo sự khan hiếm nguồn cung khiến các cơ sở y tế, bệnh viện có thể không thể mua được máy cho bệnh nhân cần trong trường hợp dịch có những diễn biến khó lường.
Ngoài ra, đơn vị này cũng cho biết đã ghi nhận một số trường hợp người tiêu dùng bị vi phạm quyền lợi khi mua thiết bị y tế qua một số trang web thương mại điện tử chưa đăng ký hoặc thông báo tới Bộ Công thương.
Cụ thể, nhiều người tiêu dùng khiếu nại về việc đặt mua thiết bị y tế có chất lượng thấp, không thể đo các chỉ số sức khỏe hoặc không có hiệu quả trong việc chữa trị triệu chứng của một số bệnh, tuy nhiên, khi người tiêu dùng yêu cầu đổi trả thì nhà bán hàng không đồng ý.
Khi tiến hành xử lý, người tiêu dùng không cung cấp được bằng chứng về việc mua hàng từ sàn thương mại điện tử đó bao gồm: Ảnh chụp màn hình đã đặt hàng thành công hay tin nhắn, email thông báo đặt hàng thành công.
Từ những thực trạng trên, Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng khuyến cáo người dân không tự ý đổ xô đi mua máy thở, máy tạo oxy tạo thành phong trào gây khan hiếm và đội giá sản phẩm dẫn đến việc tạo cơ hội cho kẻ xấu lừa đảo hoặc bán hàng giả, hàng kém chất lượng. Thay vào đó, người dân hãy nâng cao ý thức phòng, chống dịch bệnh và thực hiện nghiêm các quy định, hướng dẫn của Bộ Y tế.
Ngoài ra, với việc test nhanh bằng các bộ kit đang được bán trên thị trường, các cơ quan chức năng cũng cho biết, kết quả test nhanh chỉ mang tính chất tham khảo. Bởi lẽ, test nhanh chỉ có kết quả chính xác cao khi người nhiễm đang có nồng độ virus cao, còn khi nồng độ virus thấp thì test nhanh này lại cho kết quả ít chính xác hơn. Chính vì vậy, khi có triệu chứng hoặc nghi ngờ nhiễm Covid-19, người tiêu dùng nên đến cơ sở y tế gần nhất để được hướng dẫn và thực hiện xét nghiệm.